Państwowa firma nie mogła zasiedzieć państwowego gruntu

Posiadanie nieruchomości, a także służebności przez przedsiębiorstwa państwowe przed 1 lutego 1989 r. nie miało charakteru samoistnego. Dlatego okresu posiadania nie zalicza się do okresu prowadzącego do zasiedzenia

Publikacja: 29.07.2008 08:43

Państwowa firma nie mogła zasiedzieć państwowego gruntu

Foto: Fotorzepa, Seweryn Sołtys

Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 10 lipca 2008 r. (sygn. III CSK 73/08).

Orzeczenie dotyczy sprawy wniesionej przez Polskie Huty Stali SA, poprzednika prawnego Mittal Steel Poland SA. Spółka PHS domagała się stwierdzenia, że już jej poprzednik - Huta im. Sendzimira jednoosobowa spółka Skarbu Państwa, nabyła przez zasiedzenie służebność przesyłu wody, obciążającą działkę będącą dziś własnością Jolanty J.

Działka ta stała się własnością Skarbu Państwa w 1952 r. w wyniku wywłaszczenia. W 1965 r. Przedsiębiorstwo Państwowe Huta im. Lenina, będące poprzednikiem prawnym wskazanych firm, uzyskało pozwolenie wodnoprawne na pobór wody z Wisły w celu zaopatrzenia w wodę przemysłową poprzez sieci wodne przechodzące przez tę działkę. W 1998 r. Skarb Państwa oddał ją w użytkowanie wieczyste Arturowi S. W 1999 r. prawo to zostało przekształcone we własność.

W 2003 r. Artur S. wystąpił przeciwko ówczesnemu użytkownikowi sieci wodnej - koncernowi PHS, poprzednikowi prawnemu Mittal Steel, o jej usunięcie i o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości. W 2005 r. sprzedał działkę Jolancie J.

PHS, broniąc się przed usunięciem urządzeń, wystąpił o stwierdzenie nabycia służebności gruntowej obciążającej tę działkę.

Sąd I instancji oddalił ten wniosek. Uznał, że zasiedzenie służbności w tym wypadku byłoby możliwe, jako że chodzi o trwałe i widoczne urządzenie, ale nie upłynął okres samoistnego posiadania tego urządzenia, warunkujący nabycie go przez zasiedzenie. Przyjął, że zaczął on bieg 1 lutego 1989 r., czyli z dniem, w którym przestała obowiązywać zasada jednolitej własności państwowej zapisana w art. 128 kodeksu cywilnego i odkąd przedsiębiorstwa państwowe mogły nabywać na swoją rzecz własność i inne prawa rzeczowe.

Wcześniej więc posiadanie przez przedsiębiorstwo nie było posiadaniem samoistnym, a tylko takie w myśl art. 172 k.c. prowadzi do zasiedzenia.

Do 1 lutego 1989 r. było wykonywane na rzecz i w imieniu Skarbu Państwa. Poza tym bieg zasiedzenia został przerwany w 2003 r. wskutek wystąpienia przez poprzednika właścicielki nieruchomości, która miała być obciążona, do sądu z żądaniem usunięcia wodociągu. Sąd II instancji zaakceptował ten wyrok, jednakże przyjął inny początek biegu zasiedzenia.

W skardze kasacyjnej Mittal Steel zarzucał przede wszystkim pominięcie przez sąd art. 10 nowelizacji z lipca 1990 r. Nowelizacja ta zniosła zakaz zasiedzenia nieruchomości państwowych i jednocześnie pozwoliła ich posiadaczom samoistnym na doliczenie do okresu posiadania prowadzącego do zasiedzenia połowy okresu samoistnego posiadania sprzed 1 października 1990 r., tj. w wypadku posiadania w dobrej wierze – 10 lat, a w złej wierze – 15 lat.

Zdaniem tej firmy, do okresu posiadania (w dobrej wierze) należało zaliczyć także – na zasadach wynikających z tego przepisu – posiadanie służebności przez hutę jako przedsiębiorstwo państwowe w czasie, gdy grunt był obciążony własnością Skarbu Państwa.

SN oddalił skargę kasacyjną. Zgodził się z sądem I instancji, że dopiero od 1 lutego 1989 r. posiadanie przez przedsiębiorstwa państwowe mogło zyskać charakter samoistny.

Jeśliby taki charakter miało wcześniej, to uwłaszczenie przedsiębiorstw państwowych z 1990 r. nie byłoby potrzebne. – W ogromnej większości byłyby właścicielami wskutek zasiedzenia – tłumaczył sędzia Gerard Bieniek.

Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 10 lipca 2008 r. (sygn. III CSK 73/08).

Orzeczenie dotyczy sprawy wniesionej przez Polskie Huty Stali SA, poprzednika prawnego Mittal Steel Poland SA. Spółka PHS domagała się stwierdzenia, że już jej poprzednik - Huta im. Sendzimira jednoosobowa spółka Skarbu Państwa, nabyła przez zasiedzenie służebność przesyłu wody, obciążającą działkę będącą dziś własnością Jolanty J.

Pozostało 87% artykułu
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Edukacja i wychowanie
Jedna lekcja religii w szkołach, dwie w przedszkolach i grupy międzyszkolne. Jest projekt zmian
Prawo dla Ciebie
Nowy obowiązek dla właścicieli psów i kotów. Znamy szacowany koszt
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw