Sądy muszą uzasadniać klauzule wykonalności

Uproszczona forma nadawania wyrokom klauzuli wykonalności polega na umieszczeniu na wyroku pieczęci i podpisu sędziego. Klauzula to warunek wszczęcia przez komornika egzekucji wyroku sądu cywilnego, np. o zapłatę za dostarczony towar, czy rodzinnego, np. o alimenty, a nawet ściągania grzywny lub kosztów sądowych w sprawie karnej, bo i tam stosuje się procedurę cywilną.

Po [b]wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 listopada 2010 r. (sygn. akt P 28/8)[/b] sądy będą musiały wydać w każdej sprawie kierowanej do komornika dodatkowe postanowienie i napisać uzasadnienie. Oznacza to kilka milionów nowych czynności w ciągu roku.

[srodtytul]Zaskarżył egzekucję [/srodtytul]

Tłem była sprawa karna. Ignacy D., któremu sąd rejonowy wymierzył grzywnę, zaskarżył opatrzenie wyroku klauzulą wykonalności w postaci właśnie odpowiedniej pieczęci. Rozpatrując jego zażalenie, lubelski Sąd Okręgowy powziął wątpliwość, czy konstytucyjny jest § 182 regulaminu urzędowania sądów powszechnych (rozporządzenie ministra sprawiedliwości), który taką uproszczoną formę klauzuli pozwala stosować – wprawdzie tylko w wypadku sądowych orzeczeń i ugód, ale ich jest najwięcej.

– Ta forma sądowego orzeczenia ogranicza prawa dłużnika, pozbawiając go uzasadnienia – wskazywał sędzia Artur Achrymowicz z lubelskiego SO, autor pytania do TK. Przedstawicielka MS, sędzia Alicja Szkotnicka, broniła tego uproszczonego rozwiązania jako bardzo praktycznego i od kilkudziesięciu lat stosowanego. Wskazywała, że klauzulę w formie pieczęci trzeba rozpatrywać wraz z wyrokiem, na którym ją postawiono.

Trybunał uznał, że rozporządzenie wyszło poza upoważnienie ustawowe z art. 41 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2AE348A9EB45FD22E70E012E7C789F01?id=162548]prawa o ustroju sądów powszechnych[/link], które pozwala na ustanowienie w regulaminie urzędowania sądów powszechnych zasad wykonywania czynności urzędniczych, administracyjnych.

[srodtytul]Zadanie dla Sejmu[/srodtytul]

TK nie miał wątpliwości, że nadanie klauzuli wyrokowi to sfera orzecznicza, a nie administracyjna, a zatem nie może jej regulować minister rozporządzeniem.

– Po wejściu w życie wyroku TK [b]sądy będą musiały stosować ogólne reguły kodeksowe (pisać postanowienia i uzasadnienia). Ustawodawca zaś zadecyduje, czy wprowadzić dotychczasowe zasady w ustawie czy nie ustanawiać formy uproszczonej[/b] – wskazał Andrzej Rzepliński, sędzia sprawozdawca.

– Wyrok oznacza dodatkową pracę dla sądów, ale strony postępowania, zwłaszcza dłużnik, będą miały klarowniejszą sytuację procesową – mówił „Rz” Jarosław Świeczkowski, prezes Krajowej Rady Komorniczej. – Ponieważ są to standardowe orzeczenia, ich pisanie w dobie komputerów nie powinno zabrać sądom zbyt wiele czasu.

Innego zdania jest sędzia Małgorzata Kuracka, przewodnicząca III Wydziału Cywilnego w Warszawie: – Teraz klauzule w praktyce wykonują pracownicy sądowi, a w nowej formie ta praca spadnie na sędziów, dostatecznie już obciążonych – wyjaśnia.