Zagraniczna pomoc zwolniona z podatku

Ten precedensowy wyrok NSA zapadł 31 lipca 2008 r. (sygn. II FSK 698/07).

Sprawa dotyczyła polskiego podatnika (osoby fizycznej), który uczestniczył w realizacji projektu szkoleniowego. Koordynatorem programu była firma austriacka, a podatnik przez ponad rok realizował szkolenia w Albanii. Kiedy zwrócił się o interpretację w tej sprawie, otrzymał odpowiedź dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, iż od otrzymanych środków musi zapłacić podatek dochodowy. To niekorzystne dla niego stanowisko podtrzymał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. III SA/WA 2930/06).

Zagadnienie opodatkowania środków z UE reguluje art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowi on, że dochody uzyskiwane przez polskich podatników są zwolnione z opodatkowania, jeśli zostaną spełnione dwa warunki. Po pierwsze, środki te pochodzić muszą z bezzwrotnej pomocy przyznanej przez państwa obce, podmioty zagraniczne i międzynarodowe, w tym także UE i NATO. Po drugie zaś, podatnik musi bezpośrednio realizować finansowany w ten sposób projekt.

WSA argumentował, że dochody uzyskane z dofinansowania nie mogą być zwolnione z podatku, ponieważ beneficjentem była instytucja koordynująca, a nie sam podatnik. W ten sposób – w opinii sądu – nie został spełniony drugi z wymaganych w ustawie warunków.

Naczelny Sąd Administracyjny stanął jednak po stronie podatnika, uznając, że WSA błędnie zinterpretował przepis ustawy o PIT. Według NSA przewidziane tam zwolnienie ma charakter przedmiotowy, a nie podmiotowy – jak to przyjął WSA. Co to oznacza dla podatnika? Z wyroku wynika, że należy w tej sytuacji rozpatrywać przedmiot zwolnienia, jakim jest bezzwrotna pomoc z programu UE. By zastosować wymienione w ustawie zwolnienie, nie ma w istocie znaczenia, do jakiego podmiotu skierowano pomoc, bo to środki Unii Europejskiej są tu przedmiotem ochrony. Tak więc podatnik nie musi płacić żadnej daniny na rzecz fiskusa.

NSA uznał też, że sprawa wchodzi w zakres prawa Unii Europejskiej. Co prawda, zdaniem sądu, przedwczesne byłoby teraz skierowanie pytania prejudycjalnego do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, bo kwestią tą zajmie się ponownie WSA. Co do zasady jednak podatnik mógłby dochodzić swoich praw przed luksemburskim Trybunałem. Ma to ogromne znaczenie dla osób ubiegających się o pomoc z programów UE, które mają być realizowane za granicą.

Co ważne, nie jest to jedyna korzystna decyzja sądów. W ostatnich dwóch latach pojawiały się bowiem inne orzeczenia wojewódzkich sądów administracyjnych dotyczące zwolnienia z podatku pomocy UE.

Jednym z nich jest wyrok WSA w Krakowie z 13 czerwca 2007 r. (sygn. I SA/Kr 1555/06). Sąd stwierdził, że przepisy polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odsyłają w sposób ogólny do „pochodzenia” środków bezzwrotnej pomocy. Nie ma więc znaczenia okoliczność, czy środki wypłacane są bezpośrednio przez instytucje międzynarodowe, czy też za pośrednictwem podmiotów krajowych, w tym z wykorzystaniem mechanizmu prefinansowania. Bez znaczenia jest również to, czy środki wypłacane są bezpośrednio beneficjentom, czy też pośrednio, jako refundacja wcześniej poczynionych wydatków.

Również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł 24 stycznia 2008 r. (sygn. III SA/Wa 1755/07), iż generalna zasada udzielania pomocy ze środków Unii Europejskiej stanowi, że wszelkie fundusze i programy pomocowe finansowane przez UE są wyłączone z opodatkowania podatkiem dochodowym. Było tak zarówno w okresie przedakcesyjnym (przed 1 maja 2004 r.), jak i po wstąpieniu Polski do Unii.

Środki pochodzące z pomocy bezzwrotnej mają za zadanie finansowanie działań popieranych przez Wspólnotę w ramach programów pomocowych, a nie budżetów poszczególnych państw za pośrednictwem podatków. Ta sama zasada dotyczy również pozostałych środków pomocowych finansowanych przez inne instytucje pozarządowe.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki m.pogroszewska@rp.pl