Reklama

Można było zasiedzieć służebność przesyłu

Także przed uregulowaniem służebności przesyłu w kodeksie cywilnym przedsiębiorstwo przesyłowe mogło nabyć taką służebność w drodze zasiedzenia

Publikacja: 14.10.2008 13:09

Można było zasiedzieć służebność przesyłu

Foto: Fotorzepa, MW Michał Walczak

Izabela Lewandowska

Reklama

Potwierdził to [b]Sąd Najwyższy (sygn. III CZP 89/08)[/b] w swojej uchwale.

Służebność przesyłu wprowadziła do kodeksu cywilnego, z dniem od 3 sierpnia 2008 r., [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=276082]ustawa z 30 maja 2008 r.nowelizująca ten kodeks (DzU nr 116, poz. 731)[/link]. Istota służebności przesyłu sprowadza się do prawa korzystania przez przedsiębiorcę będącego właścicielem instalacji przesyłowych, w oznaczonym zakresie, z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Służebność ta powstać może, tak jak inne służebności, przede wszystkim w drodze notarialnej umowy między przedsiębiorcą a właścicielem gruntu, ale także przez zasiedzenie.

Wskazana uchwała jest odpowiedzią na pytanie prawne powstałe na tle sprawy o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej obciążającej nieruchomość o pow. 4,9 tys. m kw będącą od 1974 r. własnością małżonków Krystyny i Michała O. Domaga się tego na swą rzecz firma ENEA SA w Poznaniu. Chodzi o słup przesyłowy podtrzymujący kabel wysokiego napięcia. Małżonkowie O. są właścicielami tej nieruchomości od 1974 r.

Jak ustalił sąd w tej sprawie poprzednicy prawni spółki ENEA, a następnie ona sama korzystali w elementów infrastruktury posadowionych na tej działce od najmniej od początku 1977 r., bo linia ta powstała najpóźniej 31 grudnia 1976 r. Pracownicy tych firm co dwa lata dokonywali jej oględzin, usuwali awarie, w razie potrzeby przycinali rosnące pod linią krzewy i drzewa, przeprowadzali bieżące remonty.

Sąd I instancji uwzględnił wniosek spółki ENEA. W uzasadnieniu stwierdził, że może powstać na podstawie art. 285 k.c. służebność gruntowa polegająca na korzystaniu z posadowionych na nieruchomości elementów infrastruktury energetycznej. Powołując się na w postanowienie SN z 8 września 2006 r. (sygn. II CSK 112/06) uznał, iż nie ma przeszkód, by na podstawie art. 292 k.c. stwierdzić nabycie takiej służebności przez zasiedzenie. W myśl tego przepisu można nabyć służebność gruntową przez zasiedzenie, jeśli polega ona na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. A tak niewątpliwie jest w tym wypadku.

Reklama

Ze względu na treść księgi wieczystej, w której jako właściciele ujawnieni są małżonkowie O., profesjonalny charakter działalności spółki ENEA oraz jej poprzedników prawnych, nie istniały obiektywne okoliczności, które uzasadniałyby przekonanie, że prawo służebności faktycznie jej przysługuje. Dlatego sąd uznał, że posiadanie służebności było w złej wierze. Przyjął więc stosownie do art. 172 k.c. 30-letni okres zasiedzenia i stwierdził, że ENEA nabyła tę służebność z dniem 31 grudnia 2006 r.

Sąd I instancji nie oznaczył nieruchomości władnącej. Sąd II instancji, do którego wnieśli apelację małżonkowie O., zwrócił do SN o wyjaśnienie, czy oznaczenie jej jest konieczne, a jeśli tak, to na podstawie jakich kryteriów tę nieruchomość oznaczyć.

SN uznał,iż dla wyjaśnienia tych wątpliwości wystarczy stwierdzenia, że przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu (w art. 305[sup]1[/sup] - 305[sup]4[/sup] k.c.) dopuszczalne było nabycie przez przedsiębiorstwo w drodze zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu. Odesłanie do tego uregulowania oznacza, że nie ma i nie było potrzeby oznaczania nieruchomości władnącej. Służebność ta bowiem polega na obciążeniu nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenie przesyłowe, wskazane w art. 49 § 1 k.c., a nie na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej).