W sądzie prościej dla przedsiębiorców

Spowoduje to merytoryczne rozpoznanie sprawy, wysłuchanie argumentacji pozwanego. W tej chwili nie ma on tej możliwości, i błąd w piśmie skutkuje uprawomocnieniem się nakazu zapłaty. Krótko mówiąc, przegrywa sprawę, zanim wda się w spór i przedstawi własną argumentację.

[srodtytul]Uchylone rygory[/srodtytul]

[b]Trybunał Konstytucyjny (syg. SK 28/08) stwierdził 15 kwietnia 2009 r. niekonstytucyjność tych rygorów: art. 479[sup]8a[/sup] § 5 zdanie drugie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=11A4C1CC396355A903269862CCAAF444?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link], w zakresie, w jakim w sprawach gospodarczych nakazują odrzucenie wadliwego odwołania (gdy przedsiębiorca ma adwokata, radcę)[/b]. To odwołanie to tzw. zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym oraz sprzeciw w postępowaniu upominawczym.

Chodzi o dwa szybkie postępowania: upominawcze i nakazowe, bardzo sformalizowane i masowo wykorzystywane.

Pierwsze polega na tym, że jeśli sędzia uzna np., że przytoczone w pozwie okoliczności, np. dowody w postaci faktur, rachunków, nie budzą wątpliwości, to bez rozprawy (a nawet zawiadomienia pozwanego) wydaje nakaz zapłaty na kwotę żądaną w pozwie. Nakaz taki doręcza się pozwanemu i jeśli ten wniesie skutecznie tzw. sprzeciw, czyli swego rodzaju odpowiedź na pozew, nakaz traci moc, a sprawa toczy się w normalnym trybie. W 90 proc. takich postępowań nie ma jednak odwołań i sprawa się kończy.

[srodtytul]Kosztowne niedociągnięcia[/srodtytul]

Tak było ze spółką NZK z Krakowa, przeciwko której Sąd Okręgowy Warszawa-Praga wydał nakaz zapłaty na 396 tys. zł, a następnie odrzucił jej zarzuty (odwołanie), bo pełnomocnik załączył ksero pełnomocnictwa, zamiast oryginału. W efekcie nakaz uzyskał moc prawomocnego wyroku.

Jeszcze drobniejsza wpadka przytrafiła się spółce Pameni Polska, której gdański Sąd Rejonowy nakazał (w postępowaniu upominawczym) zapłatę 39 tys. zł. Pełnomocnik spółki wniósł pocztą sprzeciw, ale nie włożył do koperty adresowanej do sądu odpisu sprzeciwu dla przeciwnika (wysłał mu go bezpośrednio). Zauważył błąd i zanim do sądu doszła koperta, dowiózł mu odpis. Sąd jednak sprzeciw odrzucił, uznając, że niedołączenie odpisu jest brakiem powodującym taki skutek.

Obie spółki zarzuciły w skargach do Trybunału, że te uproszczone procedury (i wydane na ich podstawie nakazy) uniemożliwiły zaprezentowanie sądowi ich racji. Tymczasem ich przeciwnicy procesowi mogli je wyłuszczyć w pozwach.

Trybunał uwzględnił obie skargi, a wyrok wydał bez rozprawy (to zupełna rzadkość, gdy z pisemnych stanowisk bezspornie wynika, że zaskarżony akt jest niekonstytucyjny).

Trybunał przypomniał, że celem tych rygorów (dodanych w 2006 r.) było przyspieszenie procesów gospodarczych.

– Nawet nadając szczególne znaczenie sprawności postępowania, nie można przyspieszać go za wszelką cenę, kosztem praw stron procesu – powiedział w uzasadnieniu wyroku sędzia TK Mirosław Granat. – Zakwestionowany przepis wyraźnie różnicował możliwości obrony praw stron procesu, nadmiernie uprzywilejowując powoda, który jeśli popełni błąd formalny, może ponownie złożyć pozew.

[srodtytul]Nadmierny formalizm[/srodtytul]

Jest to tym bardziej istotne, że chodzi o specyficzne środki zaskarżenia orzeczenia wstępnego, jakim jest nakaz zapłaty, i dopiero skuteczne jego złożenie prowadzi do merytorycznego rozpoznania sporu przez sąd.

Dodajmy, że cały art. 479[sup]8a[/sup] straci moc 1 lipca za sprawą uchwalonej już noweli kodeksu postępowania cywilnego. Do tego czasu będą stosowane złagodzone wczoraj rygory, także do prowadzonych teraz spraw. Stanie się tak zaraz po opublikowaniu wyroku TK.

– To dobra wiadomość, mam nadzieję, że oznacza zmianę tendencji w ustawodawstwie i sądownictwie do traktowania szybkości postępowania jako priorytetu, kosztem sprawiedliwości – powiedział „Rz” adwokat Andrzej Michałowski, wiceprezes Naczelnej Rady Adwokackiej.

[ramka][b]Opinia: Dorota Kozarzewska, wiceprezes warszawskiego Sądu Okręgowego[/b]