Bez odpisu na nieściągalną wierzytelność nie ma kosztu

Brak odpisu aktualizacyjnego uniemożliwia zaliczenie nieściągalnej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów

Publikacja: 11.05.2009 06:54

Bez odpisu na nieściągalną wierzytelność nie ma kosztu

Foto: Fotorzepa, dp Dominik Pisarek

Red

[b]Tak orzekł WSA we Wrocławiu 5 marca 2009 r. (I SA/Wr 847/ 08).[/b]

Organy podatkowe zakwestionowały zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów w 2004 r. kwoty wynikającej z nieściągalnej wierzytelności. Uznały, że jej nieściągalność została nieprawidłowo udokumentowana. Wskazały, że podatnik nie dokonał odpisu aktualizującego zgodnie z ustawą o rachunkowości, który jest jednym z warunków zaliczenia nieściągalnej wierzytelności do kosztów podatkowych. Ponadto podkreśliły, że podatnik w momencie jej zaliczenia do kosztów miał jedynie postanowienie o ogłoszeniu upadłości dłużnika, a postępowanie egzekucyjne nie było jeszcze zakończone.

Podatnik wniósł skargę do WSA. Zarzucił organom podatkowym naruszenie art. 16 ust. 1 pkt 26a w związku z ust. 1 ustawy o CIT poprzez odmowę ujęcia wierzytelności jako kosztu podatkowego, pomimo jej wcześniejszego zaliczenia do przychodów należnych i uprawdopodobnienia jej nieściągalności. Twierdził, że przepisy ustawy o rachunkowości (w świetle których doszło do nieprawidłowego księgowania) nie mogą wpływać na uprawnienia podatkowe. Zdaniem podatnika, aby zaliczyć sporną wierzytelność do kosztów, wystarczające było wystawienie polecenia księgowania.

Sąd oddalił skargę. Wskazał, że warunkiem uznania nieściągalnej wierzytelności za koszt uzyskania przychodu jest uprzednie zaliczenie tej wierzytelności do przychodów należnych oraz uprawdopodobnienie jej nieściągalności. Dodatkowo należy sporządzić odpis aktualizujący, ponieważ ustawa o CIT jednoznacznie odwołuje się do przepisów o rachunkowości.

[i]Zbigniew Stecz, Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Aleksander Kot, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)[/b]

Choć przepisy ustawy o rachunkowości nie kształtują zobowiązań podatkowych w zależności od księgowego ujęcia zdarzeń, to jednak art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o CIT dopuszcza jeden z nielicznych wyjątków od tej zasady. Jeśli podatnik chce zaliczyć w koszty uzyskania przychodu wątpliwe należności ze względu na ich prawdopodobną nieściągalność, jednym z niezbędnych warunków wymaganych przez ustawę o CIT jest dokonanie odpisu aktualizującego należności dla celów rachunkowych. Wynika to wprost z regulacji podatkowej, która w wypadku wierzytelności prawdopodobnie nieściągalnych (w odróżnieniu od wierzytelności, których nieściągalność jest udokumentowana) określa jako koszt podatkowy nie samą zagrożoną wierzytelność, ale właśnie odpis aktualizujący z tego tytułu (przy spełnieniu pewnych dodatkowych warunków, wskazanych już wyłącznie przez przepisy podatkowe).

Należy przy tym zauważyć, że choć zaliczenie w koszty należności prawdopodobnie nieściągalnych wymaga od podatnika także określonych działań księgowych (dokonania odpisu) wywierających efekt na sprawozdanie finansowe, to wciąż możliwość obniżenia dochodu podatkowego w ten właśnie sposób jest szersza niż w wypadku udokumentowanych nieściągalnych wierzytelności (w sposób określony w ustawie o CIT).

Wynika to z tego, że katalog zdarzeń uprawdopodobniających nieściągalność wierzytelności nie jest zamknięty i zgodnie z orzecznictwem i interpretacjami organów podatkowych obejmuje także inne niż wymienione przez ustawę o CIT przypadki, o ile mają podobną wagę faktyczną lub prawną. Stąd też, w zależności od okoliczności, jest możliwe zaliczenie jako kosztu podatkowego nie tylko np. wierzytelności kwestionowanej sądownie (przesłanka przewidziana wprost w ustawie o CIT), ale także np. wierzytelności zakwestionowanej w postępowaniu mediacyjnym (które można uznać za ekwiwalent prawny postępowania sądowego).

Choć akurat w analizowanej sprawie rozstrzygnięcie nie było korzystne dla podatnika ze względu na niedokonanie odpisu księgowego, to z uwagi na bardzo szeroki katalog zdarzeń pozwalający uznać wierzytelność za prawdopodobnie nieściągalną podatnicy mogą opierać się na komentowanym przepisie, by znacznie poprawić efektywność podatkową swej działalności.[/ramka]

[b]Tak orzekł WSA we Wrocławiu 5 marca 2009 r. (I SA/Wr 847/ 08).[/b]

Organy podatkowe zakwestionowały zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów w 2004 r. kwoty wynikającej z nieściągalnej wierzytelności. Uznały, że jej nieściągalność została nieprawidłowo udokumentowana. Wskazały, że podatnik nie dokonał odpisu aktualizującego zgodnie z ustawą o rachunkowości, który jest jednym z warunków zaliczenia nieściągalnej wierzytelności do kosztów podatkowych. Ponadto podkreśliły, że podatnik w momencie jej zaliczenia do kosztów miał jedynie postanowienie o ogłoszeniu upadłości dłużnika, a postępowanie egzekucyjne nie było jeszcze zakończone.

Pozostało 83% artykułu
W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"