Gdy pensji nie ma na koncie, nie trzeba płacić od niej składek

Wynagrodzenie za pracę, które nie zostało pracownikowi wypłacone, nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne

Publikacja: 24.09.2009 08:01

Gdy pensji nie ma na koncie, nie trzeba płacić od niej składek

Foto: Fotorzepa, Kuba Kamiński Kub Kuba Kamiński

Izabela Rakowska-Boroń

Tak jest nawet wtedy, gdy sąd w prawomocnym wyroku nakazał pracodawcy uregulowanie zaległości płacowych wobec członków załogi.

[b]Taką decyzję podjął Sąd Najwyższy 10 września 2009 r. w uchwale siedmiu sędziów (I UZP 5/09)[/b].

Sąd rozpatrywał sprawę osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę w charakterze likwidatora, któremu firma przez kilka lat nie wypłacała pensji.

Pracownik, który dochodził swoich praw na drodze sądowej, w rezultacie uzyskał korzystny dla siebie wyrok. Sąd przyznał mu 410 726 zł z tytułu sześcioletnich zaległości płacowych (od 2000 r. do 2006 r.). Nie wiadomo było jednak, czy od tej kwoty należy zapłacić także zaległe składki na ubezpieczenie społeczne.

ZUS wskazał, że w czasie, kiedy pracownik nie otrzymywał wynagrodzenia, miesięczna podstawa wymiaru jego składek wynosi 0 zł.

Taką opinię podzielił także sąd I instancji. Jednak pracownik uznał, że takie rozstrzygnięcie jest dla niego krzywdzące. Wniósł apelację, która została oddalona. Sąd II instancji nie widział podstaw, aby zasądzone należności – tylko dla potrzeb ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne – traktować tak jak wypłacone już wynagrodzenie. Nawet jeśli zostało ono zasądzone prawomocnym wyrokiem.

[b] SN[/b], do którego trafiła skarga kasacyjna, [b]nie mógł zająć jednoznacznego stanowiska[/b]. Z jednej strony sędziowie byli zdania, że w przypadku, gdy nie nastąpiła faktyczna wypłata wynagrodzenia za pracę, nie odprowadza się składek na ubezpieczenia społeczne i nie ustala się podstawy ich wymiaru. Składka należna jest tylko od wypłaconego wynagrodzenia. Z tego powodu dopiero gdy podwładny może już dysponować pensją, można ją uwzględnić w podstawie wymiaru.

Z drugiej strony SN przychylał się do opinii, zgodnie z którą podstawa wymiaru składek powinna być ustalana także z uwzględnieniem wynagrodzenia, które choć podwładnemu należne, wciąż mu nieprzekazane.

Rozbieżności spowodowały, że sprawą zajął się powiększony skład SN. Zgodnie z podjętą uchwałą [b]niewypłacone wynagrodzenie nie może stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Dla jej ustalenia decydujące znaczenie ma przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.[/b]