Z czego wynika prawo do rozporządzania towarem

Otrzymanie faktury jest odrębnym zdarzeniem od nabycia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, bowiem może wyprzedzić czasowo przeniesienie tego prawa. Przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel na nabywcę związane jest z wydaniem towaru przez dostawcę

Aktualizacja: 28.09.2009 07:52 Publikacja: 28.09.2009 06:55

Z czego wynika prawo do rozporządzania towarem

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek JD Jerzy Dudek

Red

[b]Tak orzekł WSA w Rzeszowie 4 sierpnia 2009 r. (I SA/Rz 511/09).[/b]

Sporny w tej sprawie był moment nabycia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

Podatnik uznał, że prawo do odliczenia VAT jest uzależnione od otrzymania faktury potwierdzającej zakup oraz od nabycia prawa do rozporządzania nabytym towarem jak właściciel. Prawo do rozporządzania towarem jak właściciel nie jest tożsame z przeniesieniem prawa własności, gdyż można je posiadać, nawet jeśli nie jest się jeszcze właścicielem towaru. Nabywa się je w momencie, w którym można swobodnie dysponować rzeczą, a więc również w chwili otrzymania faktury VAT.

Organ podatkowy wydał indywidualną interpretację, w której nie podzielił stanowiska podatnika, że samo otrzymanie faktury jest równoznaczne z nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, a w konsekwencji uprawnia do odliczenia podatku naliczonego. Przyjął, że w momencie wystawienia faktura nie będzie dokumentowała żadnej czynności gospodarczej, tym samym nie może być podstawą do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Podatnik zaskarżył interpretację do WSA w Rzeszowie. Ten oddalił skargę, podzielając stanowisko organu.

Powołał się na art. 86 ust. 12 ustawy o VAT z 2004 r., który wskazuje, że [b]otrzymanie faktury jest odrębnym zdarzeniem od nabycia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, ponieważ może czasowo wyprzedzić przeniesienie tego prawa. Prawo do rozporządzenia towarem jak właściciel wynika z innych okoliczności niż otrzymanie faktury.[/b]

Definicja dostawy jest zawarta w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel wiąże się z wydaniem towaru przez dostawcę, bowiem bez wydania towaru dostawa nie zostanie wykonana. Wówczas powstanie obowiązek podatkowy dostawcy z tytułu wykonania dostawy.

[i]Ewa Taszakowska, Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Rafał Stokrocki menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Gdańsku)[/b]

Komentowany wyrok dotyczy problemu, który często pojawia się w praktyce zwłaszcza u tych podatników, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie obrotu towarowego. Często bowiem zdarza się, że przedsiębiorca otrzymał już fakturę dokumentującą dostawę, natomiast z różnych przyczyn nie otrzymał fizycznie towaru, choć jednocześnie na podstawie ustaleń ze sprzedającym już nim dysponuje: może go zaoferować swoim kontrahentom, sprzedać, zlecić podwykonawcom jego przerobienie itp., a jednocześnie uprawnień tych pozbawiony jest sprzedający.

W takiej sytuacji wydawać by się mogło, że nabywca towaru w praktyce dysponuje już tym towarem jak właściciel, co uprawniałoby go do odliczenia podatku naliczonego z otrzymanej faktury, zgodnie z art. 86 ust. 12 ustawy o VAT.

Z rozstrzygnięcia sądu wynika jednak, że przyjął on koncepcję zakładającą, że prawo do dysponowania towarem jak właściciel uzależnione jest od fizycznego posiadania towaru, a więc musi być poprzedzone wydaniem towaru przez sprzedawcę.

Przy braku ustawowej definicji pojęcia „prawo do dysponowania towarem jak właściciel” wydaje się, że uzależnianie istnienia tego prawa od fizycznego posiadania towaru przez podatnika może budzić pewne kontrowersje. Można bowiem postawić tezę, że gdyby ustawodawca zakładał takie ograniczenie prawa do odliczenia VAT naliczonego, to wprost w przepisie wskazałby na wymóg otrzymania towaru przez nabywcę, tak jak to było w ustawie o VAT z 1993 r.

Dodatkowo bezkrytyczne przyjęcie założenia, że dla możliwości odliczenia VAT naliczonego konieczne jest fizyczne otrzymanie towaru przez nabywcę, może w praktyce oznaczać, że we wszystkich tych transakcjach, w których ze względu na ich specyfikę podatnik nigdy fizycznie nie otrzymuje towaru (jak np. podmioty pośredniczące w transakcji w tzw. dostawach łańcuchowych), prawo do odliczenia podatku naliczonego może zostać znacząco ograniczone.[/ramka]