Tajemnica adwokacka tylko dla prawnika z kancelarii

Rzecznik generalny rozpatrywała głośną w całym środowisku prawniczym sprawę wniesioną przez firmę Akzo Nobel Chemicals i jej filię Akcros Chemicals przeciwko Komisji Europejskiej. Chodzi w niej o kwestie poufności kontaktów i porozumiewania się prawników z ich klientami.

[srodtytul]Inhouse na pasku firmy[/srodtytul]

Rzecznik generalny to urzędnik sądowy, który sporządza na wniosek sędziów opinie prawne dotyczące spraw rozstrzyganych przez Trybunał. Pełniąca tę funkcję Juliane Kokott stwierdziła w swojej opinii, że według prawa unijnego prawnicza tajemnica zawodowa chroni wyłącznie kontakty niezależnego prawnika (czyli pracującego w zewnętrznej kancelarii) z jego klientem. Ten przywilej nie tylko bowiem gwarantuje klientowi prawo do obrony, ale jest też wyrazem specyficznej roli niezależnego prawnika jako organu wymiaru sprawiedliwości, który udziela pomocy prawnej w interesie tejże sprawiedliwości uzasadniła rzecznik generalny.

Firmowi prawnicy, nawet jeśli są członkami samorządu zawodowego, nie cieszą się niezależnością od pracodawcy w takim samym stopniu jak prawnicy zewnętrznej kancelarii w relacji z klientem. [b]Prawnik na etacie narażony jest na konflikt obowiązków zawodowymi z celami i życzeniami swojej firmy, od której jest ekonomicznie uzależniony i z którą z reguły identyfikuje się silniej niż prawnik zewnętrzny.[/b] W efekcie w kwestii tajemnicy zawodowej nie trzeba obu grup zawodowych traktować jednakowo - stwierdza rzecznik Kokott.

[srodtytul]Trybunał zawyrokuje[/srodtytul]

W 2003 r. firma Akzo Nobel Chemicals i jej filia Akcros Chemicals wniosły skargę przeciwko Komisji Europejskiej. W trakcie postępowania dotyczącego zmowy kartelowej na rynku produktów z plastiku urzędnicy KE, przeszukując siedziby firm w Wielkiej Brytanii, skopiowali i włączyli do akt sprawy m.in. dwa emaile wymienione między głównym menedżerem Akcros i prawnikiem z firmy Akzo, który był adwokatem palestry holenderskiej.

W 2007 r. wczesny Sąd Pierwszej Instancji oddalił żądanie objęcia przywilejem tajemnicy prawników pracujących w przedsiębiorstwach. Uznał, że dotyczy tylko prawników niezależnych, niezwiązanych z klientem stosunkiem zatrudnienia. Po odwołaniu przedsiębiorstw sprawa trafiła przed Trybunał Sprawiedliwości. W swojej opinii rzecznik generalny Kokott zaproponowała, aby oddalił apelację. Możliwe, że wyrok zapadnie pod koniec lata. Opinia rzecznika nie jest wiążąca dla Trybunału, ale eksperci wskazują, że bardzo często wyrok idzie za jej sugestią.

- Trudno mi się bezkrytycznie zgodzić z podejściem rzecznika, które nie sprawdza się w praktyce. Zależność prawnika, czy to od pracodawcy, czy od klienta, jest taka sama w wymiarze finansowym i emocjonalnym - komentuje Waldemar Koper, prezes Polskiego Stowarzyszenia Pracodawców Prawniczych. [b]W Polsce mamy jasną regulację w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=CF40AB276F4D967D8A721065DAA66D1B?id=339781]ustawie o radcach prawnych[/link], która nie różnicuje gwarancji niezależności i ochrony tajemnicy według formy wykonywania zawodu[/b].

[ramka][b][i]Robert Gago, szef praktyki prawa konkurencji w kancelarii Lovells[/i][/b]

Opinia pani rzecznik generalnej będzie rozczarowaniem dla całego środowiska prawniczego, w szczególności dla prawników zatrudnionych w przedsiębiorstwach. Ewentualne podtrzymanie tego stanowiska przez Trybunał Sprawiedliwości będzie miało konsekwencje dla polskich radców prawnych pozostających na etatach i dla przedsiębiorców, u których są zatrudnieni, wyłącznie w razie kontroli prowadzonych bezpośrednio przez Komisję Europejską.

Uważam wszakże za słuszne zgłaszane przez doktrynę postulaty kompleksowego uregulowania w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów procedur obowiązujących w sytuacji, w której kontrolowany powołuje się na tajemnicę zawodową w odniesieniu do dokumentów, w tym w szczególności korespondencji między adwokatem lub radcą prawnym a przedsiębiorcą. Wprowadzenie regulacji ustawowej na gruncie prawa konkurencji znacznie podwyższyłoby standard obrony praw przedsiębiorstwa w toku kontroli. [/ramka]