Pożyczka bez odsetek nieodpłatnym świadczeniem

[b]Tak orzekł WSA w Łodzi 20 maja 2010 r. (I SA/Łd 323/10).[/b]

Spółka otrzymała od swojego jedynego udziałowca dwie nieoprocentowane pożyczki. Organ kontroli skarbowej uznał, że otrzymała nieodpłatne świadczenie, skoro zaciągając pożyczkę na rynku musiałaby zapłacić odpowiednie odsetki.

Stwierdził, że wartość nieodpłatnych świadczeń jest przychodem, którego nie uwzględniono w deklaracji, i wydał decyzję określającą zobowiązanie podatkowe, podtrzymaną później przez organ drugiej instancji.

Organy podatkowe, aby ustalić wartość otrzymanego świadczenia, zwróciły się z zapytaniem do czterech banków z miejscowości będącej siedzibą podatnika, a następnie przyjęły jako przychód wartość odsetek, które pobrałby za udzielenie pożyczki bank przedstawiający najkorzystniejsze warunki.

W skardze na te decyzje do WSA spółka powołała się na art. 12 ust. 4 pkt 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link], który mówi, że do przychodów nie zalicza się kwot naliczonych, ale nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek. Argumentowała również, że pożyczki miały charakter incydentalny i jako takie nie powinny podlegać opodatkowaniu.

Sąd oddalił skargę, stwierdzając, że po stronie spółki wystąpiła faktycznie otrzymana, związana z prowadzoną działalnością gospodarczą korzyść, a zatem spółka otrzymała nieodpłatne świadczenie.

Zdaniem sądu art. 12 ust. 4 pkt 2 ma zastosowanie tylko w sytuacji, gdy podatnik pożyczki udziela, a nie gdy ją otrzymuje. Sąd zaznaczył, że organy podatkowe prawidłowo określiły wysokość przychodu, przyjmując za podstawę jego wyliczenia najkorzystniejsze, spośród przedstawionych przez banki, oprocentowanie pożyczki.

[i]Autor jest członkiem Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Benedykt Rubak, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie):[/b]

Komentowany wyrok wpisuje się w linię orzeczniczą sądów administracyjnych, uznającą, że nieoprocentowana pożyczka otrzymana przez spółkę od udziałowca powoduje powstanie dla tej spółki przychodu w postaci nieodpłatnego świadczenia.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT przychodem jest także wartość nieodpłatnie otrzymanego świadczenia. W tym wypadku nieodpłatnym świadczeniem otrzymanym przez spółkę jest wartość odsetek, które musiałaby zapłacić, gdyby zaciągnęła pożyczkę na wolnym rynku.

Ważnym elementem w opodatkowaniu tego typu nieodpłatnych świadczeń jest dokładne ustalenie wysokości uzyskanego przychodu. Art. 12 ust. 6 pkt 4 ustawy o CIT wskazuje, że wartość otrzymanego świadczenia ustalana jest na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności czasu i miejsca udostępnienia.

Należy podkreślić, że porównanie cen nie może być oderwane od lokalnego rynku, na którym spółka mogłaby uzyskać pożyczkę. W szczególności oparcie się na danych zawartych w Internecie, dotyczące przeciętnych stóp procentowych w Polsce, bez odniesienia ich do faktycznych danych z danego miasta, nie spełnia ustawowych warunków [b](tak m.in. NSA w wyroku z 2 grudnia 2009 r., II FSK 1090/08).[/b]

W omawianej sytuacji organy podatkowe porównały oferty kilku instytucji kredytowych, ustaliły, która z nich jest najkorzystniejsza dla spółki, i na tej podstawie podały wartość oprocentowania „zaoszczędzonego” przez spółkę. Prawdopodobnie z oferty tej skorzystałaby także spółka, stąd należy uznać, że organy prawidłowo ustaliły kwotę nieodpłatnego świadczenia.

Jak słusznie zauważył WSA, spółka jako pożyczkobiorca nie może powoływać się na art. 12 ust. 4 pkt 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link]. Przepis ten wyłącza z katalogu przychodów kwoty naliczonych a nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów).

Z literalnego brzmienia przepisu wynika, że może on być zastosowany jedynie przez podatników, którzy z różnych powodów nie otrzymali należnych im odsetek. W tej sprawie spółka występowała w charakterze pożyczkobiorcy, który powinien płacić odsetki, nie je otrzymywać.

Warto dodać, że utrwaliła się linia orzecznicza, która zalicza do nieodpłatnych świadczeń na gruncie CIT nie tylko odsetki od nieodpłatnych pożyczek, ale także – analogicznie obliczane – opłaty za poręczenia i gwarancje udzielone nieodpłatnie spółce [b](tak m.in. NSA w wyroku z 12 marca 2010 r., II FSK 1776/08).[/b][/ramka]

PIT Przychody CIT Finanse w Firmie Orzecznictwo Sądów i Trybunałów

[b]Tak orzekł WSA w Łodzi 20 maja 2010 r. (I SA/Łd 323/10).[/b]

Pozostało 94% artykułu