Inwestycję przejęli, a długi zostały

Taka sytuacja była przyczyną sporu sądowego pomiędzy miastem Rzeszów a gminą Boguchwała. Rzeszów, powiększając swój obszar kosztem sąsiedniej gminy, zajął m.in. teren, na którym stała wybudowana i wyremontowana szkoła.

Stała się ona własnością miasta na mocy decyzji prezesa Rady Ministrów wydanej na podstawie art. 44 pkt 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=77AA02127AC4EAEEB67E9DC088ABD406?id=163433]ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.)[/link].

Skargę gminy Boguchwała rozpatrzył [b]WSA w Warszawie i 15 września 2009 r. [/b]wydał wyrok, w którym ją oddalił, nie dopatrując się w wydanej przez premiera decyzji podstaw do jej uchylenia. Konsekwencją tego orzeczenia jest to, że Rzeszów zyskał szkołę, a Boguchwała została z koniecznością spłaty kredytu zaciągniętego na jej remont (I SA/Wa 626/09).

Wyrok ten został utrzymany w mocy przez [b]NSA 15 czerwca 2010 r.[/b] W uzasadnieniu sąd zwrócił uwagę, że jeżeli wraz ze zmianą granic jedna gmina przejmuje zadania drugiej, to przejmuje również majątek służący do ich wykonywania (I OSK 1734/09).

[srodtytul]Porozumienie gmin[/srodtytul]

Przekazanie mienia następuje w drodze porozumienia. W doktrynie podkreśla się, że to same zainteresowane gminy powinny w uchwałach swych rad określić zasady rozdziału mienia. Kolejnym etapem procedury jest podpisanie porozumienia przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast).

Co prawda ustawa o samorządzie gminnym takiego trybu wprost nie określa, ale należy uznać, że przekazanie majątku w związku ze zmianą granic należy do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu.

W konsekwencji uznać należy kompetencję rady do podejmowania uchwał w tej sprawie (art. 18 ust. 2 pkt 9 lit a ustawy o samorządzie gminnym). Wszystkie spory powstałe na tle zawartego pomiędzy gminami porozumienia rozpatrują sądy powszechne.

[srodtytul]Rozstrzygnięcie premiera[/srodtytul]

Ustawa rozstrzyga również sytuację, w której gminy do porozumienia w sprawie podziału mienia nie dochodzą. W takim przypadku sprawy nie rozstrzyga sąd. Gminy, którym porozumienia nie udało się zawrzeć, powinny się zwrócić – za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji – do prezesa Rady Ministrów, który rozstrzyga o przekazaniu mienia w drodze decyzji administracyjnej.

Od decyzji tej można się odwołać do tego samego organu, a od decyzji ponownej – wydanej w wyniku rozpatrzenia wniesionego odwołania – wnieść skargę do sądu administracyjnego.

[srodtytul]Zakaz wykładni rozszerzającej[/srodtytul]

Jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Białymstoku w postanowieniu z 29 kwietnia 1999 r., właściwość prezesa Rady Ministrów w zakresie przesunięć mienia komunalnego w razie zmiany granic gmin w braku porozumienia zainteresowanych ogranicza się do przekazania określonego mienia komunalnego jednej gminy drugiej i nie może być interpretowana rozszerzająco (I Acz 128/99).

Podobnie wypowiedział się na ten temat Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 13 lipca 1994 r. Przedmiotem postępowania opartego na art. 44 pkt 2 ustawy o samorządzie terytorialnym mogą być tylko prawa majątkowe. W ramach tego przepisu nie można ustalać, która gmina przejmie zobowiązania byłej jednostki administracyjnej w stosunku do osób trzecich, np. pracowników byłej gminy (I SA 1602/93).

Oznacza to, że w decyzji prezesa Rady Ministrów nie można również rozstrzygnąć o przejęciu odpowiedzialności za zobowiązania związane z przejętym mieniem. A zatem gmina pozbawiona szkoły, w którą zainwestowała, zaciągając na ten cel kredyt, nadal będzie go spłacać, mimo że ten majątek stał się własnością innej jednostki.

Zastosowania nie znajdzie tutaj także art. 49 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Dotyczy on bowiem jedynie dwóch przypadków: zniesienia gminy oraz jej podziału. Nie obejmuje zaś zmiany granic gminy ani łączenia gmin.

[ramka][b]Przepisy kompetencyjne[/b]