Jak długo fiskus może weryfikować stratę

Tak wynika z wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 marca 2009 (II FSK 1771/07) i z 27 sierpnia 2010 (II FSK 583/09).

Zasady rozliczania

Przepisy o podatku dochodowym pozwalają rozliczyć stratę w kolejnych pięciu latach podatkowych. Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o PIT o wysokość straty ze źródła przychodów  poniesionej w roku podatkowym można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach.

Wysokość obniżenia w którymkolwiek roku nie może przekroczyć połowy straty. Takie same zasady wynikają z art. 7 ust. 5 ustawy o CIT (nie zawiera ona jedynie zastrzeżenia, że dochód i strata muszą być z tego samego źródła, ponieważ przepisy o podatku dochodowym od osób prawnych ich nie wyróżniają).

Zgodnie z art. 70 § 1 ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Pojawia się jednak pytanie, jak przepis ten stosować do lat, w których podatnik poniósł stratę. Najłatwiej wyjaśnić to na przykładzie.

Załóżmy, że w 2003  i 2004 r. spółka poniosła straty. Uwzględniła je w zeznaniu podatkowym za 2007 r. Nie ma wątpliwości, że zobowiązanie za 2007 r. jeszcze się nie przedawniło i fiskus może skontrolować rozliczenia za ten rok.

Czy ma jednak prawo zweryfikować wysokość straty wykazanej w 2003  i 2004 r.? Jeśli  okazałoby się, że jest ona zawyżona, to podatek wynikający z zeznania za 2007 r. może okazać się zbyt niski.

NSA: przedawnienie po 11 latach

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że fiskus nie może zweryfikować wysokości straty, dopiero gdy minie okres przedawnienia za lata podatkowe, w których podatnik mógł ją rozliczyć. W praktyce oznacza to, że ma na to aż 11 lat.

W wyroku z 27 sierpnia 2010 wyjaśnił, że zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 70 § 1 ordynacji podatkowej, należy rozumieć w sposób określony w art. 5 tej ustawy. Jest to więc wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy podatku w wysokości, w terminie i miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

NSA zauważył, że w razie poniesienia przez podatnika straty co prawda nie powstanie zobowiązanie podatkowe, ale ma on obowiązek złożyć zeznanie roczne.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o CIT podatek wynikający z zeznania rocznego jest podatkiem należnym za dany rok podatkowy, chyba że urząd skarbowy wyda decyzję, w której określi podatek w innej wysokości.

Wydanie takiej decyzji, określającej wysokość zobowiązania podatkowego w wysokości innej niż zadeklarowana przez podatnika, uregulowane zostało w art. 21 § 3 ordynacji podatkowej.

Nie budzi wątpliwości, że decyzje deklaratoryjne potwierdzające powstanie zobowiązania podatkowego w określonej wysokości mogą być wydawane przez właściwy organ podatkowy do momentu wygaśnięcia zobowiązania wskutek przedawnienia.

Można kontrolować, bo wpływa na podatek

NSA zwrócił jednak uwagę, że w postępowaniu podatkowym, którego przedmiotem jest określenie wysokości zobowiązania podatkowego, zasadniczą kwestią wymagającą wyjaśnienia jest wysokość podstawy opodatkowania.

Mają na nią wpływ nie tylko uzyskane w roku podatkowym przychody i koszty ich uzyskania, ale również przysługujące podatnikowi ulgi. Do tych ostatnich należy również zaliczyć prawo do uwzględniania starty z lat poprzednich.

Na tej podstawie NSA uznał, że: „Organ podatkowy wyjaśniający wysokość podstawy opodatkowania, sprawdzając rzetelność danych wykazanych w zeznaniu podatnika, może zatem weryfikować wszystkie elementy mające wpływ na wysokość podstawy opodatkowania dopóty, dopóki ma uprawnienie do określenia wysokości zobowiązania podatkowego, tj. do chwili jego przedawnienia. (...)

Ani w ustawie Ordynacja podatkowa, ani w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidziano wprost ograniczenia czasowego dla wydania decyzji tego rodzaju.

Z faktu, że podatnik ma możliwość obniżenia o wysokość straty dochodu w pięciu najbliższych, kolejno po sobie następujących latach podatkowych, można natomiast wyprowadzić wniosek, że dopóki nie nastąpi przedawnienie zobowiązania podatkowego i tym samym możliwość określenia jego wysokości, w kwocie innej niż zadeklarowana, dopóty organ podatkowy ma obowiązek wyjaśniać i ustalać wszystkie elementy konstrukcyjne zobowiązania, w tym wysokość straty obniżającej dochód do opodatkowania”.

Takie same wnioski płyną z orzeczenia NSA z 5 marca 2009 (II FSK 1771/07). Podatnicy muszą więc pamiętać, aby odpowiednio długo przechowywać dokumenty za lata, gdy ponieśli stratę.

Czytaj też:

Zobacz:

» Podatki i księgi » Podatek dochodowy » PIT i CIT » Strata w firmie