Gwarancja lub poręczenie:przychód z nieodpłatnych świadczeń

Tak orzekł WSA w Krakowie 29 marca 2011 (I SA/Kr 229/11).

Uznał on, że w takiej sytuacji po stronie firmy otrzymującej nieodpłatnie gwarancję lub poręczenie powstaje przysporzenie. Prowadzi to zatem do powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu ustawy o CIT.

Spółka zajmuje się dystrybucją sprzętu rtv i agd, który kupuje od dostawców. Ich wierzytelności z tytułu zapłaty ceny za dostarczane towary zabezpieczane były m.in. przez zawieranie umów ubezpieczenia limitu kredytu kupieckiego z towarzystwem ubezpieczeniowym. Spółka planowała zwiększyć wysokość limitów. Było to możliwe jedynie po ustanowieniu dodatkowego zabezpieczenia ewentualnych roszczeń towarzystwa z tytułu regresu ubezpieczeniowego.

W wyniku podjętych ustaleń zabezpieczenie przyjęło formę hipoteki kaucyjnej na nieruchomości należącej do spółki powiązanej poprzez osoby wspólnych właścicieli.

We wniosku o wydanie interpretacji dystrybutor sprzętu przedstawił stanowisko, że uzyskanie od spółki powiązanej zabezpieczenia bez odpłatności nie jest nieodpłatnym świadczeniem w rozumieniu ustawy o CIT.

Opierając się na wyroku NSA z 10 maja 2006 (II FSK 313/06), stwierdził, że ustanowienie hipoteki kaucyjnej nie mieści się w definicji nieodpłatnego świadczenia. W ocenie podatnika o nieodpłatności zabezpieczenia może być mowa jedynie, gdy z wynagrodzenia za udzielenie zabezpieczenia zrezygnowałby podmiot udzielający profesjonalnie takich usług.

Organ podatkowy nie zgodził się ze spółką. Jego zdaniem w rozpatrywanej sprawie wystąpiło nieodpłatne świadczenie.

WSA oddalił skargę spółki. Wyjaśnił, że ukształtowały się dwie przeciwstawne linie orzecznicze. Sąd rozpatrujący sprawę stanął na stanowisku, że po stronie otrzymującego gwarancję lub poręczenie powstaje przysporzenie, a zatem nieodpłatne udzielenie gwarancji i poręczenia prowadzi do powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia.

Autorka jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Mariusz Żochowski, starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie):

Kwestia nieodpłatnego udzielania różnego rodzaju zabezpieczeń niejednokrotnie była przedmiotem rozstrzygnięć organów podatkowych i sądów administracyjnych. W tym zakresie prezentowane są dwa całkowicie odmienne poglądy. Dominuje jednak stanowisko niekorzystne dla podatników, co może potwierdzać także komentowany wyrok WSA w Krakowie.

Sąd uznał w nim, że uzyskanie zabezpieczenia (możliwości ustanowienia hipoteki na nieruchomości należącej do spółki powiązanej z podatnikiem) bez wynagrodzenia jest dla podatnika nieodpłatnym świadczeniem i w konsekwencji przychodem podatkowym.

Podobne stanowisko w zakresie nieodpłatnych zabezpieczeń zaprezentował także NSA w wyrokach z 12 grudnia 2008 (II FSK 1361/07), z 8 grudnia 2009 (II FSK 1156/08) i z 26 stycznia 2010 (II FSK 1417/08).

Warto podkreślić, że w komentowanym wyroku sąd uznał, że już sama gotowość do potencjalnego zaangażowania w przyszłości własnych aktywów ma swoją wartość. Świadczy o tym to, że istnieją instytucje finansowe, które oferują odpłatnie usługi tego typu.

Dlatego, zdaniem sądu, w momencie uzyskania nieodpłatnego zabezpieczenia dochodzi po stronie podatnika do powstania przychodu podatkowego.

Należy jednak przypomnieć, że w omawianym zakresie można spotkać także stanowiska korzystne dla podatników. Wynika z nich, że samo otrzymanie przez podatnika nieodpłatnego zabezpieczenia nie wiąże się z automatycznym uzyskaniem przez niego przychodu podatkowego.

W uzasadnieniach tych korzystnych rozstrzygnięć wskazuje się, że do wykonania świadczenia przez udzielającego zabezpieczenia dojść może wyłącznie w momencie realizacji zabezpieczenia. Oznacza to, że o nieodpłatnym świadczeniu będzie można mówić dopiero wtedy, gdy dojdzie do ewentualnej spłaty zobowiązania za dłużnika.

Tak wynika m.in. z interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 11 lipca 2008 (ITPB3/4240-3/08/PS) oraz Izby Skarbowej w Katowicach z 1 marca 2010 (IBPBI/2/423-307/10/PC).

W korzystnych rozstrzygnięciach podkreśla się także, że do uzyskania nieodpłatnego świadczenia przez podatnika otrzymującego darmowe zabezpieczenie mogłoby dojść, gdyby było ono udzielone przez bank lub inną instytucję prowadzącą działalność obejmującą takie usługi.

Jeśli udziela go podmiot powiązany, który nie świadczy zawodowo takich usług, to podatnik nie uzyskuje żadnych korzyści majątkowych (wyrok WSA w Gliwicach z 19 czerwca 2008, I SA/Gl 248/08).

Czytaj też: