Dlaczego adwokat czy radca prawny nie mogą chorować

Adwokat bądź radca tak powinien zorganizować pracę w swojej kancelarii, by w razie choroby zabezpieczyć interesy procesowe klientów. To sedno niedawnego orzeczenia Sądu Najwyższego (sygnatura akt IV CZ 52/11).

Stefan D. przegrał proces o zapłatę znacznej kwoty w drugiej instancji (SA w Lublinie), a jego pełnomocnik nie złożył w terminie siedmiodniowym wniosku o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem. Bez tej czynności nie można złożyć do SN skargi kasacyjnej.

Nie zdążył z pismem

Prawnik wystąpił o przywrócenie terminu na złożenie tego wniosku, ale sąd apelacyjny uznał, że choroba nie uniemożliwiała mu dokonania tej nieskomplikowanej czynności (w zasadzie wymaga napisania jednego zdania). Mógł zresztą skorzystać z pomocy innej osoby, tym bardziej że miał ustanowionego zastępcę, tzw. substytuta.

Sąd Najwyższy podzielił to stanowisko. Jak wskazała w uzasadnieniu sędzia sprawozdawca Anna Kozłowska, od strony procesowej można i należy wymagać staranności tak jak od osoby właściwie dbającej o swoje interesy. Chorobę i niemożliwość wykonywania obowiązków należy w działalności zarobkowej przewidzieć, co nakłada na profesjonalnego pełnomocnika obowiązek podjęcia działań organizacyjnych zabezpieczających interesy klientów.

SN wskazał nadto, że Stefana D. reprezentował także substytut, czyli dalszy pełnomocnik, który jest pełnoprawnym pełnomocnikiem strony, a nie swojego kolegi po fachu i zarówno główny adwokat, jak i sam powód mógł się do niego zwrócić. Dodajmy, że substytut był zdrowy.

Praca z kolegami

– W mojej kancelarii wisi kalendarz, na którym zaznaczamy wszystkie terminy rozpraw i daty na wniesienie pism z jednodniowym wyprzedzeniem – niejako na zapas, żeby ich nie przegapić – mówi adwokat Karol Drożdż. – Jeśli ja zachoruję czy z innych nagłych przyczyn nie mogę dokonać niezbędnej czynności, to dzwonię do kolegi, by mnie zastąpił. Jeśli kolega ma takie problemy, dzwoni do mnie. Nie może adwokat funkcjonować bez substytutów. Nie zmienia to faktu, że krytycznie oceniam stanowisko SN, gdyż ów rygoryzm uderza nie tyle w prawnika, ile w klienta, pozbawiając go możliwości odwołania do SN.

– Zarówno adwokaci, jak i radcowie mają obowiązek wykupienia ubezpieczenia OC za szkody wyrządzone przy wykonywaniu zawodowych czynności. Jeśli się więc okaże, że zaniedbanie procesowe doprowadziło do szkody, polisa będzie zabezpieczała interesy klienta – wskazuje mec. Aleksander Daszewski z Biura Rzecznika Ubezpieczonych.

Marcin Orlicki z Uniwersytetu Adama Mickiewicza, ekspert ubezpieczeniowy, dodaje, że zakład ubezpieczeniowy odpowiada prawie zawsze, gdy prawnik ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą wobec swego klienta.

OPINIA

Andrzej Michałowski, były wiceprezes Naczelnej Rady Adwokackiej

Świadczący pomoc prawną nie mogą działać na zasadzie „kancelaria wyszła z domu" albo „z powodu choroby zamknięte do odwołania". Bywają oczywiście wyjątki: nagły wypadek, utrata przytomności, brak możliwości powiadomienia o potrzebie zastąpienia. Takie usprawiedliwienia sądy muszą uwzględniać. Ale poważne, a nie alergię czy konieczność zmiany koła w samochodzie. Nasi poprzednicy w zawodzie postawili zresztą poprzeczkę bardzo wysoko. Legendą obrosło zachowanie jednego z warszawskich adwokatów, który jako ofiara wypadku samochodowego, zanim został zabrany przez pogotowie ratunkowe, przede wszystkim dokładnie poinstruował kolegę o czynnościach, które trzeba wykonać tego dnia w kancelarii.