Dla uporządkowania i lepszej czytelności zawartych w art. 17 ustawy o VAT regulacji dokonano przebudowy tego artykułu w sposób niepowodujący, co do zasady, zmian merytorycznych". Przytoczony cytat pochodzi z uzasadnienia do ustawy, która zmienia przepisy ustawy o VAT z dniem 1 kwietnia 2013 r. Podobna konkluzja płynie z szeregu artykułów prasowych, które w ostatnich tygodniach ukazały się w prasie fachowej.
Problemy inwestora
Nie dla wszystkich podatników nadchodzące zmiany w mechanizmie reverse charge są jednak zmianami „kosmetycznymi". Otóż wyobraźmy sobie sytuację, w której inwestor mający siedzibę w Polsce rozpoczyna w naszym kraju realizację inwestycji budowlanej. Jako generalnego wykonawcę inwestor angażuje spółkę z innego kraju UE (dla celów niniejszego opracowania załóżmy, że generalny wykonawca pochodzi z Niemiec), który nie posiada w Polsce ani siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Jednocześnie niemiecki generalny wykonawca angażuje do realizacji wspomnianej inwestycji podwykonawców nie tylko z Polski, ale również z innych krajów UE, przy czym podmioty z UE nie mają w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Zaistniała sytuacja może być niebezpieczna dla zagranicznych inwestorów
Obecnie, w powyższym stanie faktycznym, niemiecki generalny wykonawca może zarejestrować się dla celów polskiego VAT i opodatkować usługi nabywane od zagranicznych podwykonawców na zasadzie mechanizmu reverse charge, mimo iż nie ma on tutaj ani siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (por. art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 17 ust. 3 ustawy o VAT).
Niebezpieczna sytuacja
Sytuacja zmieni się całkowicie od 1 kwietnia 2013 r., gdyż od tego dnia prawo do stosowania mechanizmu reverse charge w przypadku usług, dla których nie znajduje zastosowania ogólna zasada dot. miejsca świadczenia opisana w art. 28b ustawy o VAT (a więc również dla usług związanych z nieruchomościami opisanych w art. 28e ustawy o VAT) przysługiwać będzie jedynie tym podatnikom, którzy na terytorium kraju mają siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (por. art. 17. ust. 1 lit. a i b ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2013 r.). Tym samym, wraz z początkiem kwietnia 2013 r., nasz generalny wykonawca pochodzący z Niemiec utraci prawo do opodatkowania na zasadzie mechanizmu reverse charge usług nabywanych od zagranicznych podwykonawców. Jednocześnie, w związku z tym, iż ci podwykonawcy świadczą usługi podlegające opodatkowaniu VAT w Polsce ze względu na miejsce położenia nieruchomości, będą oni zobligowani do dokonania rejestracji dla celów polskiego VAT oraz opodatkowania świadczonych przez nich usług na zasadach ogólnych.
