Kalikst Nagel: Centralny Port Komunikacyjny, polonizacja i zmiana myślenia

21 lipca 2025 r. Krajowa Izba Odwoławcza wydała wyrok istotny dla polskiego rynku zamówień publicznych. Dotyczył warunków postępowania o udzielenie zamówienia na budowę terminala pasażerskiego Lotniska CPK. Dlaczego to istotne? Bo CPK wdrożył rozwiązanie, które wcześniej w polskich zamówieniach nie było popularne, a mianowicie punktuje dodatkowo doświadczenie w realizacji inwestycji lotniskowych w Polsce i w polskim otoczeniu prawno-regulacyjnym. Wykonawcy to kwestionowali. A KIO potwierdziła, że CPK działa zgodnie z prawem.

CPK zaczyna budować

CPK sukcesywnie rozpoczyna kolejne procesy zakupowe dotyczące robót budowlanych. Pod koniec maja br. wszczęte zostało postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na budowę terminala pasażerskiego Lotniska CPK. Termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu upływa 29 sierpnia br. To będzie jedno z najważniejszych zamówień w ramach budowy CPK. Zamówienie to będzie również należeć do zamówień o największej wartości w historii Polski.

Postępowanie o udzielenie zamówienia na budowę terminala Lotniska CPK jest prowadzone w trybie dialogu konkurencyjnego. Zanim składane będą oferty, zamawiający będzie konsultował dokumenty zamówienia z grupą wykonawców, poszukując optymalizacji, usprawnień, maksymalizując szanse na powodzenie inwestycji.

Czytaj więcej

Tu i Teraz

CPK z kolejnym problemem. Oferty na drogi dojazdowe przekraczają zakładany budżet

Centralny Port Komunikacyjny (CPK) mierzy się z kolejnym wyzwaniem finansowym, i to jeszcze przed...

Warunki udziału w postępowaniu na budowę terminala Lotniska CPK

Oczywiście nie każdy wykonawca będzie w stanie zrealizować takie zamówienie. Wyłonienie optymalnego wykonawcy jest niemałą sztuką. Jak to robi CPK?

Założeniem bazowym jest niedopuszczenie do udziału w postępowaniu wykonawców z państw, które nie zawarły z UE umów gwarantujących dostęp do unijnego rynku zamówień publicznych (w tym GPA), a więc przede wszystkim z Chin, Turcji czy Kazachstanu. Wykonawcy z tych państw nie muszą bowiem spełniać wielu wymagań, które są nakładane na wykonawców europejskich, co stawia ich w uprzywilejowanej pozycji, a nierzadko mogą liczyć na pomoc swoich rządów. Sprawia to, że polscy wykonawcy nie są wystawieni na nierówną konkurencję z wykonawcami z państw trzecich.

Wśród warunków udziału w postępowaniu na pierwszy plan wysuwa się, żywo publicznie dyskutowane, wymaganie, by przyszły wykonawca terminala osiągał przychody na poziomie co najmniej 4 mld złotych rocznie przez ostatnie cztery lata. Jest to kwota zbliżona do przewidywanego maksymalnego rocznego przerobu, a jednocześnie stanowiąca mniej niż jedną trzecią szacunkowej wartości zamówienia. Wymaganie to jest zatem w pełni uzasadnione skalą przedsięwzięcia.

Ponieważ niewielu polskich wykonawców spełnia ten warunek samodzielnie, CPK umożliwia, a nawet zachęca do łączenia się wykonawców w konsorcja – po to, by dopuścić jak najszersze grono – także polskich – wykonawców do starania się o to zamówienie. Oczywiście, skala działalności tych wykonawców musi pozwalać na realizację złożonych przedsięwzięć. Dlatego przynajmniej jeden z konsorcjantów musi posiadać przychody na poziomie 1 mld złotych. Jest to wymaganie spełniane przez dziesięciu największych działających w Polsce wykonawców robót budowlanych.

CPK wymaga także doświadczenia wykonawcy polegającego na budowie lub przebudowie dwóch obiektów budowlanych z sektora lotniczego lub budownictwa kubaturowego niemieszkalnego o wartości co najmniej 200 mln złotych każda, a nadto doświadczenia w stosowaniu technologii BIM oraz dysponowania odpowiednio doświadczonym kluczowym personelem, władającym językiem polskim i angielskim.

Jak CPK wyłoni wykonawców do dialogu o budowie terminala?

Dialog będzie prowadzony z pięcioma wykonawcami (lub konsorcjami). Należy jednak założyć, że warunki udziału w postępowaniu spełni więcej niż pięciu wykonawców. Dlatego spośród wszystkich wykonawców spełniających warunki do dialogu zostaną wybrani ci, którzy maksymalizują szanse na najlepsze przeprowadzenie dialogu, a następnie na najlepszą realizację zamówienia. Służą do tego kryteria selekcji.

Na pierwszy plan wysuwa się kryterium, w ramach którego zostaną przyznane po 2 punkty (ale łącznie nie więcej niż 6 punktów) za wykonanie każdej budowy, przebudowy lub rozbudowy lotniskowego terminala pasażerskiego na terytorium RP o wartości powyżej 50 mln złotych. Takich inwestycji było realizowanych w Polsce w ostatnich latach kilkanaście. Z oczywistych względów były one historycznie wykonywane w dużej mierze przez polskich wykonawców.

Oczywiście kryterium to nie może i nie ma służyć arbitralnemu preferowaniu polskich wykonawców. Budowa lotniskowego terminala pasażerskiego to bardzo specyficzna inwestycja, której dotyczą bardzo ścisłe i rygorystyczne wymagania różniące się pomiędzy krajami członkowskimi UE, a także wymagająca bardzo dobrej współpracy ze służbami państwowymi (m.in. PSP, SG, KAS). Nadto realizacja takiej inwestycji w Polsce wiąże się ze stosowaniem odpowiednich krajowych rozwiązań technicznych, przepisów, norm i wytycznych, nieobowiązujących za granicą. Takie doświadczenie po prostu istotnie zwiększa szanse na powodzenie tej inwestycji.

Dla przeciwwagi CPK przewidział jednak dodatkowe kryterium selekcji, w ramach którego przyznawane są 2 punkty za doświadczenie w budowie lotniskowego terminala pasażerskiego o wartości 1 mld złotych – gdziekolwiek na świecie.

Trzecie kryterium selekcji, w którym można zdobyć aż 10 z 18 punktów dotyczy budowy obiektów kubaturowych (lotniskowych lub innych niemieszkalnych) – o wartości nie niższej niż 200 mln złotych. To kryterium pozwala zdobyć punkty wykonawcom, którzy nie budowali lotnisk, ale w sposób powtarzalny realizowali złożone obiekty kubaturowe, referencyjne względem przedmiotu tego zamówienia. To kryterium celuje w wykonawców, którzy mają doświadczenie na rynku budowlanym, ale niekoniecznie mogą pochwalić się (jeszcze) udziałem w realizacji dużych inwestycji lotniskowych. Takich firm w Polsce jest dużo i z pewnością będą także zainteresowane zamówieniem na budowę terminala pasażerskiego Lotniska CPK.

Nie bez znaczenia są też wymagania dotyczące języka. Ta budowa będzie prowadzona przede wszystkim po polsku i cała kluczowa kadra musi znać język polski. Może to stanowić pewne wyzwanie. Niemniej jest to wymaganie w pełni uzasadnione. Na budowie od dobrej komunikacji zależy nie tylko udany kontakt z urzędami, sprawne prowadzenie robót i uniknięcie błędów wykonawczych, ale przede wszystkim bezpieczeństwo i życie ludzkie. Polscy inżynierowie to światowa ekstraklasa. Ta inwestycja będzie szansą na dalsze budowanie karier polskich inżynierów.

Niedopuszczenie wykonawców spoza GPA, wymaganie języka polskiego, dostrzeżenie wagi nie tylko doświadczenia w budowie dużych lotnisk międzynarodowych, ale także lotnisk w Polsce, relatywnie niskie wymagania finansowe, punktowanie doświadczenia w budowie obiektów kubaturowych, które przecież mają polscy wykonawcy – to wszystko łącznie sprawia, że światowi giganci budownictwa nie mają pole position, a polskie firmy mają równe szanse i otwartą drogę do włączenia się do wyścigu. A jeżeli się postarają, to może i do wygranej w tym postępowaniu – na równych zasadach, jak wymaga prawo unijne. Każdy element tego systemu ma silne, merytoryczne uzasadnienie i pozostaje w pełni zgodny z przepisami. Każdy z nich analizowany odrębnie może się wydawać niewiele znaczący. Ale łącznie tworzą architekturę postępowania pozwalającą polskim wykonawcom skutecznie zawalczyć o to zamówienie.

Takie warunki, kryteria i inne wymagania sprawiają, że wszyscy chętni wykonawcy muszą łączyć siły – polscy ze sobą lub z partnerami zagranicznymi. I w rozmowach z zagranicznymi partnerami polscy wykonawcy będą mieli silne argumenty, nie będą sprowadzeni do roli podwykonawców, mogą myśleć o roli lidera konsorcjum.

Do dialogu konkurencyjnego dopuszczonych zostanie pięciu wykonawców. Ponieważ jednak należy założyć, że wykonawcy będą łączyć się w konsorcja, aby uzyskać jak najwięcej punktów w kryteriach selekcji i zmaksymalizować szanse wejścia do dialogu, można się spodziewać, że CPK rozmawiać będzie z 10, a może nawet 15 wykonawcami robót budowlanych.

CPK. Odwołania wykonawców i wyrok Krajowej Izby Odwoławczej

Łącznie ośmiu wykonawców wniosło odwołania na postanowienia dokumentacji tego postępowania, przede wszystkim na warunki udziału i kryteria selekcji. W reakcji na dokonane przez CPK zmiany tych warunków i kryteriów cztery z tych odwołań zostały cofnięte. Wykonawcy ci uznali bowiem, że ich postulaty zostały uwzględnione.

Wśród tych odwołań, które zostały utrzymane, najistotniejsze zarzuty podnoszone przez wykonawców dotyczyły wymaganej wysokości przychodu wykonawcy (4 mld złotych) w okresie ostatnich czterech lat, następnie możliwości dodatkowego punktowania doświadczenia w budowie lotnisk w Polsce, ponadto wartości inwestycji referencyjnych uwzględnianych na potrzeby warunków udziału w postępowaniu i kryteriów selekcji (dalsze obniżenie z 200 mln do 150 mln), liczby wykonawców dopuszczanych do dialogu (zwiększenie z pięciu do ośmiu), a wreszcie braku możliwości powołania się na doświadczenie w realizacji hal magazynowych.

Wyrokiem ogłoszonym 21 lipca br. (KIO 2313/25, KIO 2342/25, KIO 2312/25, KIO 2363/25) Krajowa Izba Odwoławcza oddaliła wszystkie zarzuty, które wykonawcy utrzymali po dokonaniu przez zamawiającego zmian w dokumentacji. Izba potwierdziła zgodność postanowień dokumentów zamówienia, które były przedmiotem odwołań, z przepisami prawa zamówień publicznych. Izba nie dostrzegła po stronie CPK ani naruszeń ogólnych zasad zamówień (równego traktowania, uczciwej konkurencji, proporcjonalności), ani naruszeń szczegółowych przepisów p.z.p.