Spadek z długami: sposób dokumentowania przyjęcia spadku

Potrzeba umieszczania w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akcie poświadczenia dziedziczenia wzmianki o sposobie nabycia spadku – wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza – jest lekceważona przez sądy i notariuszy, choć może mieć istotne znaczenie praktyczne dla spadkobierców. Zmiany w kodeksie postępowania cywilnego, zarówno te, które weszły w życie, jak i oczekujące na to, nie umniejszają roli takiej wzmianki dla ochrony interesów spadkobierców.

Na początku warto przypomnieć, że Sąd Najwyższy w uchwale z 13 października 2010 r. (III CZP 64/10) stwierdził, że zakres kognicji sądu w postępowaniu o stwierdzeniu nabycia spadku i treść postanowienia kończącego to postępowanie wynika przede wszystkim z art. 670 i 677 k.p.c. Przepisy te wskazują, że sąd spadku wyjaśnia z urzędu, kto i z jakiego tytułu jest spadkobiercą, a w orzeczeniu wymienia, poza spadkodawcą, wszystkich spadkobierców oraz ich udziały. W praktyce sądowej powszechnie realizowany jest postulat wskazywania w postanowieniu także daty i miejsca zgonu spadkodawcy oraz tytuł powołania, a w razie dziedziczenia testamentowego – określenie testamentu, a przy dziedziczeniu ustawowym wskazanie stosunku małżeństwa albo stopnia pokrewieństwa spadkobierców. Sąd Najwyższy zwrócił też uwagę, że stosownie do art. 95f prawa o notariacie w sporządzanym przez notariusza akcie poświadczenia dziedziczenia nie wskazuje się sposobu nabycia spadku.