Czasy się zmieniają, ale formalizm procesowy w orzecznictwie trzyma się mocno. Przykładem jest uchwała Sądu Najwyższego z 6 października 2022 r. (III CZP 112/22). SN odpowiadał na pytanie, czy wydane na posiedzeniu niejawnym postanowienie jest orzeczeniem istniejącym, gdy wobec wskazania w nim zwięźle zasadniczych powodów rozstrzygnięcia (art. 357 par. 5 k.p.c.) nie podpisano bezpośrednio sentencji (rozstrzygnięcia), tylko podpis złożono pod całością dokumentu.
Gdzie sygnowane
Innymi słowy, postanowienie sporządzono wraz z krótką wzmianką wyjaśniającą przyczyny rozstrzygnięcia, a podpis złożono na końcu. W praktyce chodziło więc o miejsce złożenia podpisu pod dokumentem postanowienia.
Czytaj więcej
Konieczne jest podanie imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji. Podpis pod decyzją musi być własnoręczny, ale nie musi być czytelny.
SN stwierdził, że takie postanowienie jest orzeczeniem nieistniejącym. Z uchwały nie wynika, czy podpis powinien być jeden (tylko pod sentencją), czy dwa (pod sentencją i wzmianką). Tego dowiemy się z jej uzasadnienia (jeszcze niesporządzonego), a może dopiero z kolejnej uchwały, przy okazji odwrotnej konfiguracji.
Nie jest to zagadnienie nowe, bo podobne, skrajnie formalistyczne, poglądy SN wyrażał już wcześniej. Przykładowo w uchwale z 13 marca 2002 r. (III CZP 12/02) SN za nieistniejące uznał podpisane dopiero pod uzasadnieniem postanowienie merytoryczne (w postępowaniu nieprocesowym), a w uchwale z 7 lutego 2003 (III CZP 94/02) także „tak samo źle” podpisane postanowienie wpadkowe. W tym ostatnim wypadku SN przedłożył formalizm nad literalne brzmienie art. 358 k.p.c., z którego wynika, że postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd od chwili, w której zostało podpisane wraz z uzasadnieniem (…). SN uznał, że sporządzenie sentencji i uzasadnienia to odrębne czynności procesowe, a skoro tak, każde z nich musi być podpisane niezależnie. „Wraz z uzasadnieniem” oznacza zdaniem SN jedynie nakaz jednoczesnego podpisania obu czynności.
