Akcyza: Jak to z węglem będzie

Zwolnienie z akcyzy węgla i koksu wykorzystywanego do celów opałowych traci moc 1 stycznia 2012 r. (art. 163 ust. 1 ustawy akcyzowej). Obowiązujące do końca tego roku zwolnienie nie dotyczy węgla wykorzystywanego do celów innych niż opałowe. Niemniej, mimo że węgiel wykorzystywany do innych celów jest wyrobem energetycznym, na co wskazuje art. 86 ust. 1 pkt 2 ustawy (przepis ten nie wyróżnia węgla zużywanego do celów opałowych od węgla zużywanego do innych celów), to jest on obecnie opodatkowany stawką 0 zł (art. 89 ust. 2 ustawy). Z kolei węgiel wykorzystywany do celów opałowych opodatkowany będzie stawką wynoszącą 1,28/1 gigadżul (GJ), co daje ponad 30 zł akcyzy za każdą tonę węgla.

Produkcja jest wydobyciem

Przedmiotem opodatkowania akcyzą jest m.in. produkcja wyrobów akcyzowych. Problem w tym, że ustawa zawiera szczególną definicję produkcji, do której nie zaliczono wydobycia (art. 87 ust. 1).

Tymczasem dyrektywy: 2008/118/

WE (art. 118) oraz energetyczna 2003/96/WE (art. 21 ust. 2) zaliczają wydobycie do produkcji wyrobów akcyzowych. Gdyby jednak uznać, że produkcja nie będzie w Polsce wydobyciem, można by postawić tezę, iż kopalnie węgla nie będą zobowiązane od 1 stycznia 2012 r. ani do tworzenia składów podatkowych, ani stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy w odniesieniu do przemieszczanego węgla. Niejasne byłoby również, z tytułu dokonania jakiej czynności opodatkowany byłby węgiel, skoro nie byłoby wprowadzenia do składu (art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy). Niewątpliwie więc przed 1 stycznia 2012 r. trzeba zmienić art. 87 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy produkcja wyrobów akcyzowych określonych w załączniku nr 2 oraz wyrobów akcyzowych innych niż określone w tym załączniku, objętych stawką akcyzy inną niż stawka zerowa, może się odbywać wyłącznie w składzie podatkowym.

W ustawie brak wyłączenia węgla z grupy wyrobów akcyzowych, które powinny być produkowane w składzie podatkowym. Oznacza to, że zgodnie z obowiązującym stanem prawnym co do zasady kopalnie wydobywające węgiel opałowy będą obowiązane od 1 stycznia 2012 r. uzyskać zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego.

Zawieszenia poboru

Jeżeli wyroby akcyzowe, w tym węgiel brunatny, po 1 stycznia 2012 r. są w składzie podatkowym lub są przemieszczane między składami na terytorium kraju, zastosowanie znajdzie procedura zawieszenia poboru akcyzy (art. 40 ust. 1 pkt 1 lit. a-b ustawy).

Kopalnie wydobywające węgiel opałowy będą obowiązane od 1 stycznia 2012 r. uzyskać zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego

Przez procedurę tę rozumie się procedurę stosowaną podczas produkcji, magazynowania, przeładowywania i przemieszczania wyrobów akcyzowych, w trakcie której, gdy są spełnione warunki określone w przepisach ustawy i aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie, z obowiązku podatkowego nie powstaje zobowiązanie podatkowe.

Istota tej procedury polega na tym, że podczas jej stosowania powstały obowiązek podatkowy nie przekształca się w zobowiązanie podatkowe. Oznacza to, że mimo zaistnienia czynności podlegającej opodatkowaniu, np. wyprodukowania (wydobycia) węgla, podatnik (kopalnia) nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku już w terminie płatności podatku za okres rozliczeniowy, w którym dokonał tej czynności. Nie oznacza to jednak, że tego podatku nie zapłaci. Wskazania wymaga, że art. 20 ust. 1 dyrektywy energetycznej nie wymienia węgla jako wyrobu energetycznego, do którego stosuje się szczególną procedurę przemieszczania, np. z zawieszoną akcyzą. Polska, chcąc stosować tę procedurę do węgla, powinna więc wystąpić do Komisji o zgodę (art. 20 ust. 2 w zw. z art. 27 dyrektywy energetycznej).

Akcyza od węgla powinna być wymagalna w momencie dostawy (art. 21 ust. 5 ak. 4 dyrektywy energetycznej), a nie w momencie produkcji. Zasada ta nie została jeszcze przez nas implementowana, choć w praktyce będzie miała zastosowanie w wypadku korzystania z procedury zawieszenia poboru akcyzy.

Energia elektryczna

Zgodnie z art. 32 ust. 4 pkt 1 ustawy zwalnia się od akcyzy ze względu na przeznaczenie wyroby energetyczne zużywane w procesie produkcji energii elektrycznej przy spełnieniu określonych w przepisach warunków. Od 1 września 2010 r. zwolnienie to dotyczy wyrobów energetycznych zużywanych do produkcji energii zarówno przez elektrownie, jak i elektrociepłownie. Warunkami stosowania zwolnienia są:

- czynność dokonana między podmiotami o określonym statusie (np. dostawa ze składu podatkowego do podmiotu zużywającego węgiel),

- złożenie zabezpieczenia akcyzowego,

- prowadzenie ewidencji węgla zwolnionego z akcyzy ze względu na przeznaczenie,

- dołączenie dokumentu dostawy do dostarczanego węgla.

Warunki te szczegółowo określają art. 32 ust. 5 – 13 oraz rozporządzenie ministra finansów z 30 sierpnia 2010 r. w sprawie dokumentu dostawy, ewidencji wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem ze względu na przeznaczenie, warunków i sposobu ich zwrotu oraz środków skażających alkohol etylowy.

Prof. Witold Modzelewski jest prezesem Instytutu Studiów Podatkowych

Jacek Materewicz jest doradcą podatkowym w ISP

Czytaj tematy:

Prawnicy, doradcy i biegli

»

Opinie i analizy

Dobra Firma

»

Podatki i księgi