Ustawa z 22 marca 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego wprowadziła obowiązek ustalenia przez sąd z urzędu numeru PESEL pozwanego (w przypadku osób prawnych jest to numer KRS lub numer z innego rejestru lub ewidencji). Powód ma obowiązek wskazać własny numer PESEL w pozwie. W elektronicznym postępowaniu upominawczym powód ma również wskazać numer PESEL pozwanego. Celem tych zmian jest jednoznaczne zindywidualizowanie strony, zarówno w postępowaniu rozpoznawczym, jak i egzekucyjnym. Zmiany mają zminimalizować pomyłki związane z doręczaniem przesyłek sądowych pod adres, pod którym pozwany nie zamieszkuje (jeśli pozwany dopełnił obowiązku meldunkowego po numerze PESEL, sąd ustali, jaki jest jego aktualny adres), oraz prowadzeniem egzekucji przeciwko osobie, która nie jest dłużnikiem, a którą z dłużnikiem łączy jedynie zbieżność imion i nazwisk. Dodatkowym celem zmian jest usprawnienie wpisów dokonywanych na podstawie orzeczeń sądowych w ewidencjach i rejestrach.
Mniej nieprawidłowości
W Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace nad zmianą rozporządzeń w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności oraz regulamin urzędowania sądów powszechnych, tak aby numer PESEL strony znajdował się w treści klauzuli lub stanowił dodatkową informację wydawaną wraz z odpisem orzeczenia. Niewątpliwie przyśpieszy to postępowanie rejestrowe i wieczystoksięgowe.
Być może nowelizacja nie wyeliminuje wszystkich przypadków błędnego doręczenia przesyłki przez awizo. Z pewnością jednak praktycznie wykluczy przypadki kierowania egzekucji przeciwko osobie, która nie jest dłużnikiem. Znaczne ograniczenie tych przypadków jest celem, dla którego konieczne było dokonanie zmian.
Obowiązek ustalenia numeru PESEL pozwanego w żaden sposób nie opóźni postępowania cywilnego. W przypadku gdy pozwany stawi się na rozprawę, sąd ustali numer PESEL bezpośrednio od pozwanego. Jedynie zatem w przypadku gdy pozwany nie stawi się na rozprawę albo gdy sąd proceduje na posiedzeniu niejawnym, zajdzie konieczność samodzielnego ustalenia przez sąd numeru PESEL. Na mocy porozumienia MS z ministrem spraw wewnętrznych sądy mają dostęp do bazy danych w drodze teletransmisji (elektronicznie), a co za tym idzie – samodzielnie mogą wyszukiwać numer PESEL pozwanego. Ustalenie tych danych nie zajmuje wiele czasu i wykonywać to będą przeszkoleni pracownicy sekretariatów, na zadanie sądu. Zatem wprowadzona zmiana nie opóźni przebiegu postępowania.
W przypadku gdy dostępne sądowi dane nie pozwalają na jednoznaczne ustalenie numeru PESEL pozwanego (w ewidencji występuje większa liczba osób o tym samym imieniu, nazwisku i adresie zamieszkania lub też żaden z adresów nie pokrywa się z adresem wskazanym w pozwie), przewodniczący powinien wezwać powoda do wskazania dodatkowych danych pozwalających na zindywidualizowanie pozwanego. Oczywiście nie chodzi o wszystkie dane zamieszczane w ewidencji PESEL (zgodnie z art. 44a ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych baza PESEL może zawierać oprócz imienia i nazwiska 25 danych indywidualizujących osobę fizyczną), lecz o wybrane dane (np. imiona rodziców, datę urodzenia, miejsce urodzenia itp.), które pozwolą na jednoznaczną identyfikację pozwanego.
