Kościół św. Rocha w Białymstoku – pomnik odzyskanej wolności

Budownictwo kościelne II Rzeczypospolitej nie odcisnęło szczególnego piętna na architektonicznym obliczu kraju. Wybuch wojny przeszkodził realizacji największych założeń, takich jak Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie czy Bazylika Morska w Gdyni.

Publikacja: 21.11.2008 00:53

Białostocka fara św. Rocha jest najpiękniejszą świątynią dwudziestolecia międzywojennego

Białostocka fara św. Rocha jest najpiękniejszą świątynią dwudziestolecia międzywojennego

Foto: Rzeczpospolita, Łukasz Maciejewski

Red

Ale powstało wiele mniejszych świątyń. Kościoły w formie wielkich – najczęściej prostopadłościennych – brył prezentowały się monumentalnie, ale i groźnie zarazem. Do pozytywnych wyjątków należą: kościół św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu czy zespół klasztorny księży marianów w Niepokalanowie.

Najpiękniejszą świątynią dwudziestolecia międzywojennego jest białostocka fara św. Rocha pomyślana jako pomnik Odzyskania Niepodległości. Kościół postawiono na wzgórzu św. Rocha na miejscu katolickiego cmentarza sprofanowanego przez Rosjan w czasie powstania styczniowego. Budowlę zaprojektował w 1927 roku prof. Oskar Sosnowski na planie ośmioboku symbolizującego Gwiazdę Zaranną.

Fara św. Rocha od początku była obiektem wyjątkowym – lekkim z górującą nad świątynią strzelistą wieżą-dzwonnicą, na której znajdowała się (kojarzona z katedrą w Kamieńcu Podolskim) trzymetrowa postać Matki Boskiej. Figura stoi na koronie wzorowanej na koronie Kazimierza Wielkiego.

Zastosowanie konstrukcji żelbetowej pozwoliło doświetlić kościół. Architekt nadał nowoczesnemu materiałowi ekspresyjną, konstruktywistyczną formę, szczególnie dobrze widoczną na tle błękitu nieba.

Wprowadził też elementy dekoracyjne, finezyjnie przekształcając zaczerpnięte z gotyku i wiedeńskiej secesji formy kryształu. Kryształowa struktura sklepień nawiązuje zresztą do sklepień budynków z XVI wieku z Łomży, Wizny, Supraśla i Wilna. Wyposażenie wnętrza, głównie drewniane, cechuje lekkość charakterystyczna dla polskiego stylu narodowo-modernistycznego.

Kościół szczęśliwie ocalał z pożogi wojennej, choć w 1941 r. władze sowieckie zamierzały przekształcić go w cyrk. Opór białostoczan, którzy rozpoczęli strajk okupacyjny, udaremnił te plany.

Konsekrowana w 1946 r. świątynia należy do wybitnych przykładów europejskiej architektury sakralnej XX wieku.

 

Od dziś mogą państwo uczestniczyć w internetowym plebiscycie MHP, „Rz” oraz portalu Onet i wybrać symbole tamtej epoki

www.rp.pl/ikony

www.muzhp.pl

Ale powstało wiele mniejszych świątyń. Kościoły w formie wielkich – najczęściej prostopadłościennych – brył prezentowały się monumentalnie, ale i groźnie zarazem. Do pozytywnych wyjątków należą: kościół św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu czy zespół klasztorny księży marianów w Niepokalanowie.

Najpiękniejszą świątynią dwudziestolecia międzywojennego jest białostocka fara św. Rocha pomyślana jako pomnik Odzyskania Niepodległości. Kościół postawiono na wzgórzu św. Rocha na miejscu katolickiego cmentarza sprofanowanego przez Rosjan w czasie powstania styczniowego. Budowlę zaprojektował w 1927 roku prof. Oskar Sosnowski na planie ośmioboku symbolizującego Gwiazdę Zaranną.

Opinie polityczno - społeczne
Estera Flieger: Izrael atakuje Polskę. Kolejna historyczna prowokacja
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Opinie polityczno - społeczne
Estera Flieger: Zwierzęta muszą poczekać, bo jaśnie państwo z Konfederacji się obrazi
Opinie polityczno - społeczne
Tomasz Grzegorz Grosse: Europejskie dylematy Trumpa
Opinie polityczno - społeczne
Konrad Szymański: Polska ma do odegrania ważną rolę w napiętych stosunkach Unii z USA
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Opinie polityczno - społeczne
Robert Gwiazdowski: Dlaczego strategiczne mają być TVN i Polsat, a nie Telewizja Republika?