Konstytucyjne zagłodzenie

Skomentuj na [link=http://blog.rp.pl/blog/2009/02/09/tomasz-orlowski-konstytucyjne-zaglodzenie/" "target=_blank]blog.rp.pl[/link]

Słowo "protokół" towarzyszyło ostatnim dramatycznym dniom Eluany Englaro. To właśnie "protokół" pozwolił skazać ją na powolną i bolesną agonię. I trzeba od razu zaznaczyć, że do tej pory nie słyszano, żeby skazywać kogoś na śmierć – na dodatek z pragnienia – na podstawie medycznego protokołu. Dlatego w przypadku Eluany taki protokół trzeba było wymyślić.

[srodtytul]Pozwolić umrzeć[/srodtytul]

Posłużono się do tego dekretem Sądu Apelacyjnego w Mediolanie, który w lipcu 2008 roku zadecydował o losie Eluany. W październiku ubiegłego roku dekret został potwierdzony przez sąd kasacyjny. Należało się jednak zastosować do dyspozycji Sądu Apelacyjnego: Eluana miała umrzeć, ale trzeba było ograniczyć jej cierpienie.

Co to oznaczało? Trzeba było nawilżać jej usta, aby nie popękały, podać środki przeciwbólowe i przeciwzapalne, aby uniknąć konwulsji umierającego z pragnienia ciała, nie wolno było zaniechać podstawowych zasad higieny, aby nadać umierającej osobie godny wygląd. Wygodnie i pięknie. Zdrowy rozsądek każe zapytać, czy to w ogóle mogło być realne?

W poniedziałek Eluana Englaro na oczach całego świata zmarła z pragnienia. O taką śmierć dla niej walczył sam ojciec. Na taką śmierć sądy różnych instancji wydały pozwolenie.

Na taką śmierć nie chciał pozwolić premier Włoch Silvio Berlusconi i jego rząd. Niestety, dekret w tej sprawie nie został podpisany przez prezydenta Republiki Giorgio Napolitano. Potem we włoskim parlamencie trwała gorączkowa debata, której celem było przygotowanie zmiany konstytucji uniemożliwiającej odłączenie sztucznego odżywiania. To jednak musiałoby potrwać parę dni. Za długo dla Eluany.

[srodtytul]Spowodować śmierć[/srodtytul]

A może to my spóźniliśmy się z tą dyskusją, bo Eluana umarła – jak sądzi były minister zdrowia Umbro Veronesi – nie wczoraj, ale 17 lat temu, w dniu wypadku, kiedy zapadła w stan wegetatywny? Może wówczas przestała istnieć jako osoba, a żył jedynie jej biologiczny organizm poważnie sparaliżowany, któremu godność osobowa już nie przysługuje?

Z tym się jednak trudno zgodzić, bo przecież Eluana do ostatnich dni była biologicznie zdrowa, tylko nieświadoma - albo po prostu nie była w stanie swej świadomości uzewnętrznić. Według niektórych ontologiczny status Eluany był na tyle ubogi, że najlepszym rozwiązaniem było zakończenie takiego istnienia. Pozwólmy jej umrzeć! – żądali członkowie stowarzyszenia Per Eluana. Wyświadczmy jej dobrodziejstwo – śmierć głodową.

Gdy do podobnych sytuacji dochodziło w nazistowskich obozach śmierci albo w sowieckich łagrach, gotowi byliśmy stawiać oprawców przez trybunałem i sądzić ich za zbrodnie przeciwko ludzkości. Gdy coś podobnego stało się dziś w Udine, w nowoczesnej klinice Le Quiete (o, ironio – oznacza to "spokój"), uważamy to za największe osiągniecie ludzkości – pełne poszanowanie autonomii człowieka. Czyli pozwalamy jej umrzeć.

A nawet więcej niż pozwalamy. My jej śmierć bezpośrednio powodujemy. Ona umarła nie dlatego, że zapadła w stan wegetatywny (w takim stanie mogłaby żyć jeszcze przez długie lata), ale dlatego, że nie daliśmy jej pić. A z moralnego punktu widzenia między aktywnym podaniem śmiertelnego środka a biernym zaprzestaniem podawania środka koniecznego do życia (przecież w przypadku Eluany, tak jak i w moim, podobnie zresztą jak w przypadku każdego człowieka, woda i pokarm takimi są) nie ma najmniejszej różnicy.

[srodtytul]Zabić Eluanę [/srodtytul]

My zabiliśmy Eluanę. W tym przypadku mamy do czynienia z eutanazją. Jej okrutna śmierć była efektem świadomego czynu – odłączenia sondy, która do tej pory ją odżywiała. Nie zauważam żadnej okoliczności, która usprawiedliwiałaby taki wybór.

Nie przekonują mnie argumenty o braku skuteczności sztucznego odżywiania – było ono absolutnie skuteczne od 17 lat, czyli od czasu, kiedy Eluana sama nie mogła jeść. Medycyna do dziś nie umie ze 100-procentową pewnością ustalić chroniczności stanu wegetatywnego.

Nie przekonują mnie argumenty filozoficzne, jakoby Eluana już nie istniała jako osoba, a jedynie żyło jej biologiczne ciało – to właśnie żywy ludzki organizm jest dowodem, że osoba istnieje. Nie przekonują mnie argumenty zwolenników living will czy testamentu biologicznego – w przypadku Eluany nie mieliśmy żadnych konkretnych dowodów na to, że ona, jeśli znalazłaby się w stanie wegetatywnym, chciałaby być zagłodzona.

Na życie Eluany dokonany został zamach. Ten zamach został rozpoczęty w sobotę, kiedy ograniczono jej podawanie wody i pokarmu. W poniedziałek jego cel został zrealizowany. Mamy ofiarę – Eluanę.