Janke: Polityka zagraniczna bez polskich polityków

Bardzo lubimy narzekać – i my dziennikarze, i politycy – na brak dyskusji o poważnej polityce. W tych poważniejszych rozmowach często narzekamy ostatnio, iż nasza sytuacja geopolityczna się zmienia i staje coraz trudniejsza. Pochlipujemy, że Ameryka nas opuszcza, bo zapatrzona jest w inne strony świata.

I oto we Wrocławiu odbyła się zaskakująco ciekawa impreza, na której można było poważnie podyskutować z ważnymi światowymi graczami i lobbować w naszych sprawach.

Na Wrocław Global Forum – imprezę organizowaną przez rosnący w siłę polski instytut demos Europa, prestiżowy amerykański think tank Atlantic Council i miasto Wrocław – zjechali poważni światowi politycy, politolodzy, dziennikarze takich pism, jak „International Herald Tribune” czy „Financial Times”, dyplomaci, intelektualiści i ludzie biznesu, by rozmawiać o tym, z czym ostatnio mamy problemy – czyli o relacjach europejsko-amerykańskich.

Taka impreza Polsce, to nie lada gratka. Stawił się zastępca Hilary Clinton, jeden z ważniejszych ludzi obecnej amerykańskiej administracji James Steinberg, stawił się naczelny dowódca połączonych sił zbrojnych NATO w Europie admirał James Stavridis, przybyło kilku środkowoeuropejskich ministrów. Jak przyznawało wielu uczestników – konferencja okazała się zaskakująco ciekawa. Co więcej – nie będzie to jednorazowa impreza. Wrocław będzie ją gościł co roku.

Podczas konferencji James Steinberg przekonywał, że choć Chiny, Brazylia czy Indie stają się potężnymi siłami, z którymi USA muszą się liczyć i współpracować, to współpraca z Europą, a w tym z państwami środkowej Europy, pozostaje dla USA kluczowa. Deklarował, ze chce Ameryka chce uczestniczyć w rozbudowie Europy Środkowej. Wiele mówił na temat Bałkanów.

W programie jego wizyty we Wrocławiu, jak można było przeczytać na stronie amerykańskiego Departamentu Stanu, było spotkanie z czołowymi przedstawicielami polskiego rządu poświęcone stosunkom amerykańsko-polskim. Do spotkania nie doszło, bo żaden ani wysokiej, ani średniej, ani niskiej rangi przedstawiciel polskich władz nie zaszczycił imprezy swoją obecnością. Choć w programie wymieniony był i prezydent Bronisław Komorowski, i minister Radosław Sikorski, i generał Stanisław Koziej.

Na sali zresztą nie pojawił się żaden z aktywnych polskich polityków. Okazji nie wykorzystali ani posłowie z Sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych, ani eurodeputowani, ani przedstawiciele polskiego rządu. Poza dosłanym w ostatniej chwili w ostatnim dniu wiceministrem Mikołajem Dowgielewiczem, który przyleciał, kiedy zastępca Hillary Clinton z Wrocławia dawno wyleciał.

Steinberg miał wiec kilka godzin wolnego, spacerował po Wrocławiu raz z amerykańskim ambasadorem Lee Feinsteinem i prezydentem Wrocławia Rafałem Dutkiewiczem. On jeden reprezentował Polskę przed jednym z ważniejszych ludzi w ekipie Baracka Obamy. Ciekawe co Steinberg powie o Polsce swojej szefowej, jeśli teraz w ogóle coś jej powie. Na pewno coś jej powie o Słowacji i Węgrzech, gdzie miał rozmowy. Może opowie Hillary choć o ślicznym wrocławskim rynku.

Zapewne polityków w tym czasie zajmowały się inne ważne debaty, np. w warszawskich stacjach radiowych i telewizyjnych. Dziesięciominutowa prztykanka w mediach jest przecież dużo ciekawsza i ekscytująca od debat z zastępcą amerykańskiego sekretarza stanu i szefa połączonych sił zbrojnych NATO w Europie.

Co ciekawe i warte podkreślenia, bardzo dobrze reprezentował Polskę Aleksander Kwaśniewski. Tym chętniej to podkreślam, bo sam wielokrotnie tego polityka w przeszłości krytykowałem. Były prezydent wystąpił w panelu razem z estońskim ministrem obrony i czeskimi wiceministrem spraw zagranicznych. W sposób niezwykle jasny i precyzyjny bronił obecnego kształtu NATO. Bardzo stanowczo mówił, czym grożą dyskutowane coraz częściej rosyjskie propozycje nowej „architektury bezpieczeństwa”, dyplomatycznie przyznawał, ze teoretycznie wyobraża sobie zbliżenie NATO z Rosją, ale praktyka i konkretne działania Moskwy pokazują, że nie będzie to łatwe.

Kwaśniewski mówił, że rosyjskie pomysły na nowy system bezpieczeństwa mogłyby doprowadzić do powstania „próżni bezpieczeństwa”, w której ponownie znalazłyby się kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Przekładając z języka dyplomatycznego na nasz, mówił, że pomysł Dmitrija Miedwiediewa jest groźny i z Rosjanami trzeba bardzo uważać. Jego wystąpienie było na tyle wyraziste, że wzbudziło natychmiast publiczną polemikę zastępcy ambasadora Rosji, który też by obecny na forum.