Gen. Stanisław Koziej o wznowieniu testów broni atomowej przez USA: Władimir Putin przegra ten wyścig

Donald Trump zapowiedział właśnie wznowienie testów broni atomowej, jak to określił, na równych zasadach. „Ponieważ inne kraje mają programy testów, poinstruowałem Departament Wojny, by rozpocząć testy broni atomowej” – napisał w serwisie Truth Social. Czy dołączenie Stanów Zjednoczonych do tego licytowania się na groźby atomowe nie oznacza większego ryzyka, że stanie się coś nieprzewidywalnego?

– Tak, to jest eskalacja, w warunkach drugiej zimnej wojny. Putin rozpętał ją przeciwko Zachodowi, w tym – w szczególności przeciwko Stanom Zjednoczonym. I teraz niejako on sam zbiera tego gorzkie owoce. Gorzkie dla niego i dla Rosji. Putin od dawna już w tej swojej neoimperialnej polityce, w tej neozimnowojennej konfrontacji z Zachodem, praktykuje bardzo często, wręcz prawie na co dzień, szantaż swoją bronią nuklearną. W szczególności taktyczną bronią atomową, bo na tym polu Rosja ma zdecydowaną przewagę nad Stanami Zjednoczonymi. I to jest główny punkt przewagi Rosji w obszarze broni nuklearnej, bo na poziomie strategicznym pewna równowaga zagwarantowana jest jednak traktatami wzajemnymi, redukcjami, których dokonano do tej pory.

To sprawiło, że dotąd zarówno Rosja, jak i Stany Zjednoczone unikały jakiegokolwiek myślenia o konfrontacji nuklearnej. Natomiast na poziomie taktycznej broni atomowej Rosja ma przewagę. W dodatku ma tę bardzo niebezpieczną doktrynę tak zwanej deeskalacji nuklearnej konfliktu konwencjonalnego.

Czytaj więcej

Polityka

Donald Trump nakazał Pentagonowi wznowienie testów broni atomowej

„Ponieważ inne kraje mają programy testów, poinstruowałem Departament Wojny, by rozpocząć testy b...

Na czym ona polega?

Ta doktryna zakłada, że gdyby Rosja prowadziła konflikt konwencjonalny i zaczęła go przegrywać, to wówczas jest gotowa użyć taktycznej broni atomowej, aby tę drugą stronę po prostu zmusić do negocjacji pokojowych, ale już na warunkach korzystnych dla Rosji.

Czy Donald Trump, ogłaszając powrót do testów atomowych, nie postąpił jednak zbyt gwałtownie? Zwłaszcza że jego dane dotyczące militarnej przewagi, mogą być nie do końca aktualne.

Ta odpowiedź Trumpa moim zdaniem była nieunikniona. Wcześniej czy później musiało do tego dojść, ponieważ to się wpisuje w logikę konfrontacji zimnowojennej. Tak jak w tamtej zimnej wojnie, tak i teraz obserwujemy tę właśnie eskalację. Do tej pory była to eskalacja po jednej stronie, po stronie Rosji, która szantażowała, straszyła, pobrzękiwała szabelką. Ale taka jednostronność w zimnej wojnie nie może trwać zbyt długo. W związku z tym, w mojej ocenie, było nieuniknione wcześniej czy później, że druga strona, czyli Stany Zjednoczone, musi na to jakoś odpowiedzieć. I to, co powiedział prezydent Trump, jest podjęciem tej rękawicy rzuconej przez Putina na polu tego sporu nuklearnego, pojedynku na nuklearne deklaracje.

Liczba bojowych ładunków nuklearnych w poszczególnych krajach świata

Foto: PAP

Nasuwa się pytanie, czy to tylko pobrzękiwanie szabelką, czy to pozostanie w sferze deklaracji, tego wzajemnego grożenia sobie, czy przejdzie w fazę balansowania na progu ryzyka nuklearnego.

Ja już od dawna określam relacje strategiczne między Rosją i Zachodem, jako drugą zimną wojnę. Ona oczywiście różni się od tamtej pierwszej. Jest, nawiasem mówiąc, bardziej ryzykowna. Wtedy, w XX wieku, mieliśmy tylko tę bieżącą, polityczną wojnę. Zaraz za nią był próg atomowy. Ten strategiczny, niemożliwy w istocie rzeczy do przekroczenia bez samobójczej decyzji. Natomiast dzisiaj mamy jeszcze – pomiędzy tą codzienną konfrontacją a trudną do wyobrażenia wojną wzajemnej zagłady – co najmniej dwa dodatkowe poziomy konfrontacji. Jeden poziom to wojna hybrydowa, którą dziś obserwujemy, a która nie występowała w tej pierwszej zimnej wojnie, bo nasycenie sił zbrojnych naprzeciwko siebie było tak ogromne, że każda iskra prowadziła do wielkiej wojny. Drugi poziom to ryzyko, które dzisiaj jest charakterystyczne, a wtedy nie występowało, związane właśnie z taktyczną bronią atomową. Dzisiaj Rosja ma, jak wspomnieliśmy, przewagę na tym polu.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Generał Koziej: Putinowi trzeba zacząć stawiać bariery

Gen. Stanisław Koziej ostrzega, że wciąż możliwy jest czarny scenariusz dla Ukrainy, państw bałty...

W związku z tym to zapowiedź nuklearnego wyścigu zbrojeń, który może być uruchomiony właśnie w wyniku tej putinowskiej polityki eskalacji. Nie tylko w tej drugiej zimnej wojnie, ale także w tej gorącej wojnie w Ukrainie. Moim zdaniem Rosja. Putin – bardzo dużo ryzykuje, dlatego że Rosja niejako znalazła się w tej chwili „na kursie i na ścieżce” Związku Radzieckiego. Przecież w pierwszej zimnej wojnie Związek Radziecki też podjął wyścig zbrojeń, szeroko rozumiany, w tym także w zakresie zbrojeń nuklearnych. To właśnie doprowadziło go do katastrofy, do zupełnego upadku. Więc Rosja jest moim zdaniem teraz też na takim kursie. Putin chyba przeholował.

Wybuchy jądrowe na świecie

Foto: PAP

I co dalej?

Oczywiście mogą być różne scenariusze, ale ja bym wziął pod uwagę jeden element, który może mieć na nie wpływ. Putin miał do tej pory pełną swobodę szantażu nuklearnego. Nikt go w tym nie potrafił, nie umiał czy nie chciał hamować. Kiedy uznawał za stosowne, to pokazywał tę broń nuklearną, straszył nią, oddziałując na opinię publiczną. Nie miał żadnych samoograniczeń. Wszyscy wiemy, że Putin uznaje w zasadzie tylko argument siły. Nie działają na niego jakieś tam argumenty dyplomatyczne, prawne, odwołujące się do zasad. Więc, być może, pokazanie przez Trumpa, że on podejmuje wyzwanie także na tym polu – choć nie wiadomo czy w praktyce do tego dojdzie – to może być dla Putina i jego dotychczasowej polityki deklaratywnej w obszarze broni nuklearnej taki mały prysznic. Może to go nieco wyhamuje, może się zatrzyma, może jednak się zreflektuje? Może nie uruchomi w praktyce tego nuklearnego wyścigu zbrojeń.

A jeśli nie?

To znaczy, że rozpoczną się znowu zbrojenia nuklearne. Stany Zjednoczone i Rosja zaczną coraz więcej tej broni nuklearnej wprowadzać na swoje uzbrojenie, a traktat o strategicznej broni zostanie zerwany zupełnie. Jeśli by ten scenariusz eskalacyjny jednak się realizował, no to jest pytanie, do czego może to prowadzić. Gdzie jest granica? Jak pamiętamy, w tamtej pierwszej zimnej wojnie punktem zwrotnym był kryzys kubański, który uświadomił jednej i drugiej stronie, że za daleko zaszliśmy. Być może w tej drugiej zimnej wojnie też może dojść do takiego gwałtownego „kryzysu kubańskiego”.

Czytaj więcej

Dyplomacja

Wiceszef MSZ Rosji nie wyklucza rozmieszczenia wojsk na Kubie i w Wenezueli

Wiceszef MSZ Rosji, Siergiej Riabkow, stojący na czele rosyjskiej delegacji w trakcie rozmów z US...

Niedawno Rosja podpisała z Wenezuelą Umowę o Partnerstwie Strategicznym i Współpracy, deklaruje też zacieśnienie współpracy wojskowej. Zauważmy, że to są te koleiny, trochę podobne do kryzysu kubańskiego. Niewykluczone, że Rosjanie będą chcieli rozmieścić swoje rakiety do przemieszczania broni nuklearnej średniego zasięgu gdzieś w Ameryce Środkowej lub Południowej. Ale być może ten czarny scenariusz niekoniecznie się zrealizuje, jeżeli ten ruch Trumpa wstrzyma Rosję. Zauważmy, że Trump ogłosił tę decyzję krótko przed rozmową z Xi Jinpingiem. Moim zdaniem ten ruch Trumpa jest nie tylko podjęciem rękawicy, ale także ruchem wyprzedzającym, skierowanym na użytek Chin. Bo Stany Zjednoczone chcą wciągnąć Chiny do tego odnowionego traktatu o ograniczeniach zbrojeń nuklearnych. Ogłaszając wznowienie prób nuklearnych Trump pośrednio dał do zrozumienia, że wyścig zbrojeń przybrał na sile. Może liczy na to, że Chiny staną się graczem, który będzie trochę mitygował Putina, aby jednak do takiego ostrego kryzysu nuklearnego nie doszło. Chiny nie są tak rozwinięte nuklearnie, nie mają takiego arsenału, by być na to gotowe. Wolą mieć spokój, w swoim tempie doganiać w tej dziedzinie Rosję i Stany Zjednoczone.

Eksplozje jądrowe po 1945 roku

Foto: PAP

Póki co Władimir Putin, odziany w wojskowy mundur, z dumą opisał jako udane testy nowego pocisku manewrującego o napędzie atomowym 9M730 Buriewiestnik (w nomenklaturze NATO jest określany jako SSC-X-9 Skyfall), mającego nieograniczony właściwie zasięg. Zaraz potem ogłosił udany test Posejdona, rosyjskiej supertorpedy o napędzie atomowym, która ma być zdolna do przenoszenia ładunków jądrowych.

Jeśli idzie o Buriewiestnika i Posejdona, to nie są nowe typy broni. Od dawna Rosja ogłasza, że prowadzi podobne prace. Oba typy broni mogą być narzędziami do przenoszenia głowic – również jądrowych – ale nowy jest w nich napęd. Nie paliwo rakietowe, a energia atomowa. Próby z takimi systemami trwały już od wielu lat. Dochodziły do nas różne słuchy, ale głównie o tym, że dotąd były to próby niezbyt udane, że to niesprawdzona jeszcze technologia.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Amerykańscy analitycy zlokalizowali, gdzie znajdzie się "niezwyciężona broń" Władimira Putina

Dwóch amerykańskich badaczy twierdzi, że zidentyfikowali prawdopodobną lokalizację eksperymentaln...

Myślę raczej, że Putin mówiąc o tych dwóch systemach broni wciąż jeszcze operuje w sferze potencjalnych zastosowań, a nie pełnej gotowości do użytku. Putin wielokrotnie mówił o rewolucyjnej broni, ale pamięć o niej powoli zanikała. Niewykluczone, że również z tymi dwoma systemami może tak być. O wiele praktyczniejszą bronią są Orieszniki, rakiety, które Rosja już ma na wyposażeniu, już ich nawet użyła. A jeśli Rosja będzie chciała podjąć tego typu wyścig zbrojeń nuklearnych ze Stanami Zjednoczonymi, to jest na straconej, moim zdaniem, pozycji. Jest jednak duża różnica między poziomem technologicznym Rosji i Stanów Zjednoczonych. Różnią się także poziomy gospodarki amerykańskiej i gospodarki rosyjskiej. Analogia do Związku Radzieckiego sama się nasuwa. Rosja wcześniej czy później po prostu przegra ten wyścig i zakończy go sromotną porażką, tak jak Związek Radziecki. Myślę, że Putin mimo tych wszystkich jego obsesji, ma jednak pełną świadomość, że nie ma szans w wyścigu na polu technologicznym. Ta zapowiedź Donalda Trumpa, o której mówiliśmy na początku, trochę niespodziewana, może stanowić ważny moment w tej drugiej zimnej wojnie, rozpętanej przez Putina, i pokazać, jak ona może dalej przebiegać.

Czytaj więcej

Kraj

Koziej: To nie początek III Wojny Światowej

Stanisław Koziej uważa, że obecność amerykańskich wojsk we wschodniej Europie nie jest początkiem...

Putin wyposaża swoją armię przede wszystkim strategiczną broń jądrową. Gdyby chciał rzeczywiście podjąć walkę, rozbudowywałby raczej potencjał broni taktycznej, możliwej do użycia bez globalnych konsekwencji. Może Putin już nie chce walczyć i szuka wyjścia z sytuacji? 

Ja bym to postrzegał raczej w ten sposób, że jeśli Putin odwołuje się do broni nuklearnej, to nie musi rozwijać broni taktycznej, bo na tym polu ma ogromną przewagę. To Stany Zjednoczone muszą gonić Rosję, a nie odwrotnie. Natomiast Putin dysponuje i Iskanderami, i Oriesznikami. Ma mnóstwo taktycznych środków. Rosja ma dziesięciokrotną przewagę w taktycznej broni atomowej nad amerykańską taktyczną bronią atomową, rozmieszczoną tu, w Europie. Natomiast strategiczna broń nuklearna dla Putina jest oczywiście ważna dla odstraszania przed podejmowaniem przez Stany Zjednoczone lub inny podmiot prób uderzenia w samą Rosję. To jest ogromny bezpiecznik. I póki co ten bezpiecznik mu wystarcza, bo arsenał strategicznej broni rosyjskiej i amerykańskiej, jest zrównoważony. Postawiłem nawet kiedyś tezę, że gdyby Rosja przegrała wojnę w Ukrainie, to w jej strategii, w jej polityce bezpieczeństwa, rola broni nuklearnej niepomiernie wzrośnie. Bo w zasadzie wtedy to byłby jedyny środek, którym Rosja mogłaby zapewnić sobie bezpieczeństwo. Myślę więc, że ta troska Putina o arsenał nuklearny jest polisą ubezpieczeniową na różne scenariusze, być może brane przez niego pod uwagę. Tym bardziej, że wplątał się w konfrontację – zarówno tę zimnowojenną, jak i w gorącą, pełnoskalową wojnę z Ukrainą, z której nie widać, przynajmniej dla niego, bezpiecznego wyjścia. Putin nie wie jak zakończyć wojnę w Ukrainie, jak wyjść zwycięsko z tego błędu, który popełnił. A miał przecież szereg innych scenariuszy podporządkowywania sobie Ukrainy lub tylko jej części, mniejszych operacji błyskawicznych, czy wybicia sobie ścieżki na Krym. A mimo wszystko on zdecydował się na totalną wojnę na pełną skalę. Moim zdaniem w rosyjskim establishmencie, a być może i u samego Putina, zaczyna kiełkować myślenie o tym, jak poradzić sobie w sytuacji, jeśli wojna z Ukrainą okaże się przegrana. Jak nie dopuścić do buntu, tak jak za Gorbaczowa. Z tego właśnie mogą wynikać te jego inicjatywy nuklearne – z poczucia, że broń nuklearna jest dla Rosji jedynym pewnym gwarantem tego, że nikt jej do niczego nie będzie na siłę zmuszał.