USA: Tea Party – nowa siłą republikanów

Gdy w 2008 roku zwyciężał Barack Obama, Tea Party w ogóle nie istniała, a komentatorzy przekonywali, że rozbita Partia Republikańska na długo odejdzie w niebyt. Minęły zaledwie dwa lata, a Obama stracił już status cudotwórcy i mesjasza, a konserwatyści odbili Izbę Reprezentantów.

Oczywiście, zwycięstwo opozycyjnej partii w połowie kadencji prezydenta nie jest w USA niczym szczególnym. Triumfalny powrót republikanów do Kongresu jest jednak o tyle ciekawy, że w dużej mierze umożliwił go zupełnie nowy herbaciany ruch. Intrygujący jest też fakt, że prawica zdołała szybko pozbierać się po porażce, mimo że miała przeciwko sobie większość mniej lub bardziej lewicowych mediów.

[srodtytul]Wojna propagandzistów[/srodtytul]

Prawicowy komentator John Gibson opisuje w wydanej niedawno książce "spisek liberalnych mediów", który miał przekonać Amerykanów, że George W. Bush był najgorszym prezydentem w historii Stanów Zjednoczonych, a także zniechęcić opinię publiczną do Tea Party, republikanów i wszelkiej maści wrogów demokratów. Według Gibsona dziennikarze posługiwali się w tym celu tzw. swiftboatingiem.

Termin ten wszedł do amerykańskiego żargonu politycznego w 2004 roku, gdy grupa weteranów przekonywała publicznie, że demokrata John Kerry nie był prawdziwym bohaterem wojny w Wietnamie. Republikanom chodziło bowiem o zmniejszenie kontrastu między Kerrym a George'em W. Bushem.

Obecnie pojęcie to używane jest na określenie kampanii oszczerstw stosowanych zarówno przez lewicę, jak i prawicę. Trick polega na nagłym objawieniu informacji podważających wiarygodność danego polityka lub partii politycznej i tak częstym przekonywaniu, że wyssany z palca news jest najzupełniej prawdziwy, aż opinia publiczna w końcu zapamięta go jako fakt.

I chociaż przez lata to lewica oskarżała konserwatystów o zbudowanie machiny propagandowej, która za pomocą ekspertów prawicowych think tanków oraz wpływowych gazet i stacji radiowych miała wpływać na sposób myślenia wyborców, to liberałom udało się skutecznie przekonać wielu Amerykanów, że George W. Bush jest idiotą, który nie potrafił zapobiec atakom z 11 września, a do tego na podstawie kłamstw o broni masowego rażenia wywołał wojnę w Iraku, którą Ameryka przegrała.

To Bush miał też być odpowiedzialny za to, że huragan Katrina zatopił Nowy Orlean. Między innymi te argumenty pozwoliły demokratom na wygranie wyborów w 2006 roku, a dwa lata później na zwycięstwo w walce o Izbę Reprezentantów, Senat i Biały Dom.

Barack Obama wygrał między innymi dlatego, że Amerykanie mieli dość wojen Busha. Wielki kryzys gospodarczy sprawił jednak, że zamiast o Iraku i Afganistanie ludzie zaczęli mówić głównie o wynoszącym niemal 10 proc. bezrobociu, krachu na rynku nieruchomości oraz rosnącym zadłużeniu państwa. Stosowana przez Baracka Obamę strategia zrzucania odpowiedzialności za stan kraju na bałagan pozostawiony przez George'a W. Busha i jego republikanów szybko przestała przynosić efekty, a jego popularność zanurkowała o kilkadziesiąt punktów procentowych.

Liberałowie zaczęli więc walkę z "prawicowymi radykałami", którzy przedstawiali prezydenta Obamę jako polityka prowadzącego Amerykę w stronę socjalizmu: między innymi z prezenterem radiowym Rushem Limbaugh oraz publicystami telewizji Fox News, której Biały Dom niemalże oficjalnie wypowiedział wojnę.

[srodtytul]Krucjata rasistów?[/srodtytul]

Liberałowie nie wiedzieli jednak, co robić z Tea Party. W działalność ruchu, który partią jest tylko z nazwy, zaangażowały się setki tysięcy Amerykanów, z których wielu nigdy wcześniej nie było tak aktywnych politycznie.

Wiosną 2009 roku, gdy światowa opinia publiczna wciąż zachwycona była amerykańskim prezydentem, sympatycy Tea Party zaczęli organizować największe od lat manifestacje. W całym kraju Amerykanie żądali obniżenia podatków, ograniczenia roli rządu i zmniejszenia deficytu budżetowego. I choć organizowane oddolnie protesty tej skali były zjawiskiem niezwykłym, to – jak zauważa m.in. John O'Hara, autor książki "A New American Tea Party" – przez większość liberalnych mediów były początkowo zupełnie lekceważone.

Dopiero jednak w kwietniu 2009 roku w ciągu jednego dnia protestowało w sumie pół miliona ludzi, dziennikarze nie mogli już ich pominąć. Prezenterzy w takich stacjach jak CNN czy MSNBC umniejszali jednak wielkość demonstracji, stroili sobie żarty z nowego ruchu, wykorzystując erotyczne znaczenie słów "tea bag" (slangowe określenie seksu oralnego) albo przedstawiali sympatyków Tea Party jako ludzi sterowanych przez wielkie korporacje i prezenterów prawicowej Fox News.

Niektórzy opisywali wiece Tea Party jako ostatnie podrygi konającej Partii Republikańskiej. Ekonomista Paul Krugman pisał na przykład na łamach "New York Timesa", że "republikanie stali się już tak żałośni, że aż wstyd patrzeć. Nie wypada się jednak przecież naśmiewać z wariatów". "Te antypodatkowe demonstracje, które miały przywołać wspomnienie Bostońskiej Tea Party i Rewolucji Amerykańskiej – są przedmiotem kpin, i słusznie" – przekonywał laureat Nagrody Nobla, a jego opinię szybko podchwyciły lewicowe media.

Przez kolejne miesiące liberalne media protesty herbacianego ruchu tłumaczyły też między innymi rasistowskim strachem białych – z badań wynika, że wśród sympatyków Tea Party jest wyjątkowo wielu białych mężczyzn – przed rządami czarnego polityka i przedstawiało sympatyków Tea Party jako paczkę zbirów i prostaków, których jedynym celem jest zniszczenie znienawidzonego prezydenta.

Forsowana przez demokratów reforma zdrowia wywołała w wielu amerykańskich miastach nowe głośne antyrządowe protesty. W sierpniu zeszłego roku przewodnicząca Izby Reprezentantów Nancy Pelosi oraz lider demokratycznej większości w Izbie Steny Hoyer opublikowali na łamach "USA Today" tekst, w którym przekonywali, że protestowanie przeciw ustawie zdrowotnej jest "po prostu nieamerykańskie". Narzekali też na ton debaty publicznej – między innymi straszenie ludzi "komisjami śmierci" przez Sarę Palin.

Lekceważenie argumentów Tea Party przez ekipę Baracka Obamy i liberalne media zachęciło aktywistów ruchu do dalszych protestów i sprawiło, iż zyskiwali oni coraz większe poparcie wśród wyborców niezależnych. Jednocześnie rosła też oglądalność prawicowej Fox News. Do walki o miejsca w Izbie Reprezentantów i Senacie wystartowało ok. 140 kandydatów związanych z herbacianym ruchem, a wygrał co czwarty z nich.

Ten niespodziewany wyborczy sukces herbacianego ruchu politolodzy motywują frustracją Amerykanów, ich wściekłością na stan gospodarki kraju oraz przeważającą niechęcią do przeforsowanej przez demokratów reformy zdrowia.

– Jesteśmy po prostu narodem buntowników – wyjaśnił mi w prostych słowach jeden z antyrządowych aktywistów na wieczorze wyborczym Tea Party w podwaszyngtońskim Arlington. "Prezydencie Obama, czy teraz słyszysz już Amerykę?" – znaczki tej treści nosiły zaś przypięte na piersiach młode sympatyczki herbacianego ruchu.

[srodtytul]Miecz obosieczny[/srodtytul]

Część przeforsowanych przez Tea Party kandydatów zamiast pomóc republikanom w marszu na Waszyngton, uratowała Partię Demokratyczną przed porażką gorszą niż w 1994 roku. W wyniku tzw. republikańskiej rewolucji konserwatyści przejęli wówczas – pierwszy raz po 40 latach – kontrolę nad obiema izbami Kongresu. W tegorocznych wyborach republikanie zwyciężyli wprawdzie w Izbie Reprezentantów, ale nie zdobyli już Senatu.