Zatrudnienie pielęgniarek 2012: Pielęgniarki muszą się nieustająco kształcić

Równocześnie te przepisy pozwalają pielęgniarkom i położnym zawodowo rozwijać się w różnych formach kształcenia podyplomowego. Te rodzaje edukacji są takie same, jak wcześniej:

• szkolenie specjalizacyjne, czyli specjalizacja,

• kurs kwalifikacyjny,

• kurs specjalistyczny,

• kurs dokształcający (art. 66 ustawy o zawodach).

Formy te mają podobne, jeśli nie takie same, zadania i cele jak w obowiązującym do końca grudnia stanie prawnym.

Jednak w nowej ustawie wprost są przepisy, których wcześniej trzeba było szukać w rozporządzeniach, aby w końcu dotrzeć do regulacji obowiązujących ogół pracowników. Chodzi o to, jakie świadczenia od pracodawcy przysługują pielęgniarkom i położnym podejmującym kształcenie w jednej z wymienionych form.

Urlop na naukę

Pielęgniarki i położne zaangażowane na umowę o pracę, bo tylko takich dotyczą nowe przepisy, mogą kształcić się na podstawie wydanego przez szefa skierowania albo bez niego. Zawsze jednak inicjatywa musi należeć do nich, a nie do pracodawcy, ponieważ przełożony wydaje skierowanie wyłącznie na wniosek zainteresowanej.

Rzecz jasna posiadanie skierowania stawia kształcącą w zdecydowanie lepszej pozycji niż jego brak. Szef musi bowiem wtedy zapewnić jej pewne minimalne warunki pobierania nauki. Trzeba zwolnić pielęgniarkę czy położną z części dnia pracy i przyznać jej urlop szkoleniowy (art. 62 ust. 1 ustawy o zawodach).

O ile jednak wymiar tego urlopu dla ogółu pracowników jest precyzyjnie określony, o tyle ustawa o zawodach pielęgniarek i położnych wskazuje tylko jego maksymalną długość. Na udział w zajęciach należy się kształcącej najwyżej 28 dni, a na przygotowanie do egzaminu końcowego do sześciu dni (art. 65 ustawy o zawodach).

Konkretny jednak wymiar wolnego określa pracodawca w zależności od czasu trwania kształcenia zawodowego i egzaminów. Kodeks pracy przewiduje natomiast, że szef musi zwolnić podwładnego na czas obowiązkowych zajęć, nie określając, ile maksymalnie te zajęcia mogą trwać. Co do zasady na przygotowanie się do egzaminów pracownik ma sześć dni.

Przykład

Pani Agnieszka otrzymała od szefa skierowanie na kurs specjalistyczny. Chcąc przygotować się do egzaminu, złożyła wniosek o sześć dni urlopu szkoleniowego.

Po zapoznaniu się z programem kursu pracodawca uznał jednak, że pani Agnieszce wystarczą trzy dni na powtórkę materiału, i tyle jej udzielił.

Wynagrodzenie pielęgniarek i położnych za czas poświęcony na naukę oblicza się jak to za urlop wypoczynkowy (art. 62 ust. 1 ustawy o zawodach), podczas gdy kodeks ogranicza się do stwierdzenia, że szkolący się zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Kwoty te mogą się różnić, ponieważ przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy trzeba uwzględnić także zmienne składniki wynagrodzenia.

Z umową pewniej

Zarówno pracownicy podlegający kodeksowi pracy, jak i pielęgniarki oraz położne muszą co do zasady zawrzeć z szefem stosowną umowę, w której określą prawa i obowiązki stron. W świetle kodeksu pracy nie ma jednak wymogu przyjęcia takiej umowy, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika, aby pracował u niego po tym, gdy ukończy kurs czy szkolenie.

Z przepisów dla pielęgniarek i położnych wynika, że zasadniczo takie zobowiązanie istnieje. Ta, która otrzymała od szefa dobrowolne świadczenia i równocześnie w trakcie kształcenia podyplomowego lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie nie dłuższym niż trzy lata, rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem albo którą pracodawca sam zwolni dyscyplinarnie, musi zwrócić koszty poniesione przez przełożonego na jej kształcenie. Ile tego będzie?

Art. 64 ust. 2 ustawy o zawodach wskazuje proporcjonalne ustalenie opłaty do czasu pracy po ukończeniu nauki lub czasu pracy w czasie nauki. Pracodawca może jednak odstąpić od żądania zwrotu kosztów w części lub w całości.

Przykład

Pracodawca zwrócił pani Marii kształcącej się na kursie kwalifikacyjnym część kosztów. W trakcie szkolenia pracownica otrzymała jednak propozycję lepiej płatnej pracy.

Jeśli się na nią zdecyduje, będzie musiała oddać starej firmie wszystkie zainwestowane w nią pieniądze lub ich część w zależności od zawartej umowy.

Oprócz dobrej woli szefa art. 64 ust. 4 ustawy o zawodach wskazuje kilka sposobów dla osób, które mimo uzyskania świadczeń chciałyby pożegnać się z pracodawcą.

Kosztów nie muszą zwracać te, których wypowiedzenie było spowodowane:

• szkodliwym wpływem wykonywanej pracy na zdrowie, stwierdzonym orzeczeniem lekarskim wydanym w trybie kodeksu pracy, gdy pracodawca nie przeniósł pielęgniarki lub położnej do innej pracy, odpowiedniej ze względu na  stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe, w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim;

• brakiem możliwości dalszego zatrudnienia ze względu na inwalidztwo lub utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy;

• przeprowadzką do innej miejscowości w związku ze zmia-ną miejsca zatrudnienia małżonka;

• przeprowadzką do innej miejscowości ze względu na  zawarcie związku małżeńskiego z zamieszkałą tam osobą.

Kodeks pracy przewiduje inne przesłanki, gdy uczący się pracownik musi zwrócić koszty. Wśród nich jest nieuzasadnione przerwanie szkolenia a także bezpodstawne wypowiedzenie angażu z rzekomej winy pracodawcy.

Dla personelu medycznego, który chce się kształcić mimo braku skierowania od szefa, ustawodawca przewidział bezpłatny urlop lub zwolnienie z części dnia pracy, bez zachowania jednak prawa do  wynagrodzenia. Zakres tych świadczeń zależy od  uzgodnień między zainteresowanymi (art. 63 ustawy o zawodach). Takie samo rozwiązanie jest w kodeksie pracy.

Kończyć po staremu

Nowa ustawa zawiera przepisy przejściowe dla uczących się na podstawie starych regulacji. Jeśli rozpoczęli kształcenie podyplomowe przed  dniem wejścia w życie ustawy, kontynuują je na dotychczasowych zasadach. Także kształcenie w szkołach dla pielęgniarek i położnych odbywa się bez zmian.

Jest jednak pewna istotna regulacja, choć prawdopodobnie obejmie ona niewielu zainteresowanych. Chodzi o  osoby, które odbywają już rozpoczęte staże podyplomowe na podstawie starej ustawy, oraz osoby, które muszą odbyć taki staż, ale nie rozpoczęły go przed  wejściem w życie nowych przepisów. Uzyskają one prawo wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej, jeśli ukończą staż do 1 stycznia 2015 (art. 96 ustawy o zawodach). Do staży podyplomowych stosuje się dotychczasowe regulacje.