Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zakwestionował postanowienia umów stosowanych w obrocie z konsumentami przez Tarnobrzeskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego sp. z o.o. Przypomnijmy, że nabycie mieszkania w TBS to swoisty rodzaj najmu -najemca pokrywa część kosztów inwestycji, zwykle 30 proc. (jest to tzw. wkład partycypacyjny), a pozostałą część finansuje Krajowy Fundusz Mieszkaniowy.
Właśnie postanowienia m.in. umowy partycypacji zostały zakwestionowane przez UOKiK. Spółka zastrzegła, że zatrzyma 10 proc. kwoty partycypacji, jeżeli konsument nie wykona swojego zobowiązania (np. odstąpi od umowy przed zakończeniem budowy albo nie zawrze umowy najmu w wyznaczonym terminie). Prezes UOKiK stwierdził, że zachodzi tu ewidentna nierówność stron -w sytuacji odwrotnej, gdy to TBS rozwiązuje umowę, nie jest zobowiązane do żadnych wypłat na rzecz konsumenta. Takie działanie jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów.
Zakwestionowane zostało także postanowienie umowy najmu zawieranej przez TBS z konsumentami. Przewidywało ono, że po rozwiązaniu tej umowy osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego wyrażają zgodę na dobrowolne poddanie się egzekucji w trybie art. 777 kodeksu postępowania cywilnego, czyli eksmisji bez prawa do lokalu socjalnego. Tymczasem egzekucja należności w takim trybie jest możliwa tylko wówczas, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego, a nie w wypadku zwykłych umów pisemnych. Poza tym, zgodnie z kodeksem cywilnym, jeśli jedna strona umowy spóźnia się z wykonaniem zobowiązania, druga może wyznaczyć jej dodatkowy termin z zastrzeżeniem, że w razie jego upływu odstąpi od umowy. Można również żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki w wykonaniu zobowiązania. Dlatego też - uznał UOKiK - zastosowanie trybu egzekucyjnego z artykułu 777 k.p.c., mimo że nie wywiera skutków prawnych, mogło wprowadzać najemców w błąd.
Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał oba postanowienia za sprzeczne z prawem i zakazał ich stosowania. Mimo że TBS twierdziło, iż zaprzestał stosowania zakwestionowanych postanowień, sąd nie dał temu wiary. Uznał bowiem, że spółka nie wskazała żadnej daty wykreślenia tych postanowień z umowy i nie przedłożyła żadnego dokumentu na potwierdzenie tej okoliczności. Sąd przypomniał, że nawet jeśli przedsiębiorca wycofał się z kwestionowanego postanowienia, to i tak możliwe jest zakwestionowanie go jako sprzecznego z prawem w ciągu sześciu miesięcy od dnia wykreślenia go z umowy.
To nie jedyne postanowienia w umowach stosowanych przez towarzystwa budownictwa społecznego zakwestionowane przez SOKiK. W innych sprawach sąd uznał za sprzeczną z prawem m.in. możliwość przetrzymywania pieniędzy osób, które wycofały się z umowy. Odrzucił również uzależnianie odpowiedzialności TBS od wykonania zobowiązań przez osoby, przy pomocy których wykonywana jest umowa.
