Część deweloperów zatrzymuje swoje projekty komercyjne

[b]Rz: Czy nadal panuje duży popyt na nieruchomości komercyjne w Polsce?[/b]

[b]Andreas Ridder:[/b] Popyt na nieruchomości komercyjne w Polsce osłabł w ostatnim czasie z dwóch powodów: po pierwsze inwestorzy doświadczają trudności w uzyskaniu finansowania bankowego, po drugie ponad połowa niemieckich otwartych funduszy inwestycyjnych zamroziła działalność inwestycyjną na najbliższe trzy – sześć miesięcy, a właśnie te fundusze były jednymi z najaktywniejszych graczy na polskim rynku inwestycyjnym.

Istnieje oczywiście nadal grupa zainteresowanych, głównie firmy anglosaskie i australijskie, którzy chcą inwestować w naszym kraju, ale najczęściej oferują niskie ceny przy wyższych stopach kapitalizacji.Rynek inwestycyjny wciąż pozostaje powściągliwy, co spowodowane jest globalnym kryzysem finansowym. Całkowity wolumen transakcji jest znacznie niższy niż w poprzednich latach. Jednakże w przypadku obiektów biurowych w 2008 roku odnotowano 13 transakcji budynków biurowych o wartości 870 milionów euro, co przewyższa wolumen z poprzedniego roku – 837 milionów euro.

[b]Jak kryzys na rynkach finansowych odbija się na komercyjnym rynku nieruchomości? Czy podzieli on los sektora mieszkaniowego?[/b]

Sytuacja na rynku komercyjnym różni się w znacznym stopniu od sytuacji na rynku mieszkaniowym. Wiele projektów, które są obecnie w budowie, jest w części już wynajętych. Po doświadczeniach sprzed kilku lat niewielu deweloperów rozpoczynało budowy bez zabezpieczenia części umów najmu. Już jakiś czas temu banki niechętnie finansowały projekty czysto spekulacyjne.

[b]Co zatem dalej czeka ten rynek?[/b]

Obecnie część planowanych projektów oraz budynków będących we wczesnej fazie budowy jest zamrażana. Te projekty, które są już w budowie, będą całkowicie wynajęte, chociaż wiele firm wstrzymuje na razie decyzje o ekspansji czy znacznym powiększeniu obecnie wynajmowanej powierzchni. Może się jednak okazać, że w 2010 i 2011 roku w niektórych rejonach czy regionach Polski będzie brakowało powierzchni.

Popyt na powierzchnie biurowe na samym warszawskim rynku utrzymuje się wciąż na stosunkowo wysokim poziomie – przewidujemy, że do końca 2008 roku osiągnie 430 – 450 tys. mkw. Od początku roku do użytku oddano od 244,3 tys. mkw., a w III kwartale współczynnik powierzchni niewynajętej spadł do poziomu 2,7 proc.

Warunki rozwoju biznesu w Polsce pozostają korzystne, chociaż i tutaj obserwujemy oznaki globalnego kryzysu finansowego i spowolnienie gospodarki. Wiele procedur negocjowania umów najmu zostało zawieszonych, firmy zmieniają swoje plany strategiczne. Nadal jest wiele miast, gdzie brakuje powierzchni biurowych.

W mniejszym stopniu kryzys dotknął rynku powierzchni handlowych, dlatego że wraz ze wzrostem wydatków społeczeństwa rośnie zapotrzebowanie na różnego rodzaju powierzchnie handlowe.Jeżeli chodzi o rynek powierzchni magazynowych, główni deweloperzy nie spieszą się z nabywaniem nowych gruntów, a na terenach, które są w ich posiadaniu, będą budować obiekty tylko z nastawieniem na konkretnego klienta.

[b]Czy inwestorzy jeszcze zarabiają na polskich nieruchomościach komercyjnych?[/b]