Koszty zużycia mediów nie obciążają wspólnoty

Problem rozliczeń wydatków na media między wspólnotami mieszkaniowymi i ich członkami od dawna budził wątpliwości. Rozstrzygnięciem jednego ze sporów zajął się Naczelny Sąd Administracyjny (sygnatura akt:I FSK 423/10).

Powszechna praktyka jest taka, że z dostawcami wody, prądu, ciepła, gazu itp. umowy zawierają nie poszczególni lokatorzy, ale wspólnoty. Pobierają one od właścicieli lokali opłaty na pokrycie wydatków związanych z zarządem częścią wspólną oraz zaliczki na media dostarczane do mieszkań. Dostawcy wystawiają jedną fakturę na wspólnotę, a później ta dzieli opłaty na mieszkańców, najczęściej na podstawie odczytów liczników.

Czy może odliczyć VAT

Zgodnie z ustawą o własności lokali (DzU z 2000 r. nr 80, poz. 903) wspólnota rozlicza się z właścicielami lokali „po kosztach", nie uzyskując przy tym korzyści dla siebie.

NSA rozstrzygał, czy wspólnota może po wcześniejszym zarejestrowaniu się jako podatnik VAT refakturować wydatki na media dostarczane poszczególnym właścicielom. Dzięki temu lokatorzy, którzy prowadzą działalność gospodarczą, mogliby odliczać VAT wykazany na tych fakturach.

Końcowy odbiorca

Sprawa rozpatrzona przez NSA dotyczyła interpretacji indywidualnej. Minister potraktował w niej wszystkie wpłaty otrzymywane przez wspólnotę jako kwoty, o których mowa w art. 15 ustawy. Zgodnie z tym przepisem właściciele lokali uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat na pokrycie kosztów zarządu. Zdaniem fiskusa zużycie mediów ma charakter wewnętrzny, wspólnota nie świadczy więc usług na rzecz podmiotów trzecich. Nie może więc wystawiać faktur, gdyż nie dochodzi do odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT (DzU z 2004 r. nr 54, poz. 535).

Z tym stanowiskiem nie zgodził się NSA. – Końcowym odbiorcą mediów są właściciele lokali, a nie wspólnota mieszkaniowa– stwierdził sąd. – Wspólnoty zawierają umowy z dostawcami, ale faktycznymi odbiorcami ich usług są członkowie wspólnot, a nie one same – uzasadnił sąd. Zgodnie z orzeczeniem można refakturować nabywane na rzecz właścicieli media. Odmienna sytuacja występuje w wypadku opłat za zarząd częścią wspólną, co wyraźnie zaznaczył NSA.

Podwójna danina

To nie pierwszy wyrok traktujący wspólnotę jako podatnika, który powinien wystawiać faktury za media. Mimo to nie zawsze można liczyć na taki dokument, co potwierdzają w przesłanym „Rz" stanowisku przedstawiciele Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej z Bielska-Białej. Zakłady takie pełnią we wspólnotach funkcje właścicielskie gmin. Są podatnikami VAT i wystawiają faktury za media lokatorom mieszkań komunalnych. Jeśli wspólnota wcześniej nie wystawi faktur, nie ma podatku od odliczenia, a lokatorzy ponoszą jego ekonomiczny ciężar dwukrotnie.

sygnatura akt: I FSK 423/10

Opinia:

Tomasz Siennicki, doradca podatkowy, partner w kancelarii KNDP

Jeśli z zewnętrznym dostawcą mediów umowę podpisze wspólnota mieszkaniowa, jej członkowie mogą się od niej domagać wystawienia faktur. To konsekwencja przyjęcia, że wspólnoty działają w swoim imieniu, lecz na rzecz członków. Fakt, że nie osiągają dochodu, nie ma wpływu na uznanie, iż w rozumieniu ustawy o VAT jest to odpłatne świadczenie usług lub odpłatna dostawa towarów. Potwierdza to kilka orzeczeń sądowych.

Jeśli uznamy, że podobna sytuacja występuje w odniesieniu do zarządców nieruchomości gminnych i że oni też powinni wystawiać lokatorom faktury za media, to gdy sami ich wcześniej nie otrzymają, na tę samą usługę VAT zostanie nałożony dwa razy.