Użytkowanie wieczyste: użytkownik na prawo do wynagrodzenia od korzystającego bez podstawy prawnej

Niezarobkowy charakter prawa użytkowania nie wyklucza pobierania wynagrodzenia od korzystającego z niego bez podstawy prawnej.

Publikacja: 30.05.2014 07:51

Użytkownik na prawo do wynagrodzenia od korzystającego bez podstawy prawnej

Użytkownik na prawo do wynagrodzenia od korzystającego bez podstawy prawnej

Foto: www.sxc.hu

O wysokości wynagrodzenia decyduje aktualny charakter działki oraz sposób jej wykorzystywania. Tak orzekł w czwartek Sąd Najwyższy (sygnatura akt: V CSK 398/13).

Szkoła gminy, ?działka PKP

Kwestie te wynikły w sprawie, jaką Polskie Koleje Państwowe wytoczyły Gminie Wrocław, domagając się zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z ok. 2-hektarowej działki w tym mieście. Kiedyś mieścił się na niej zespół szkół kolejarskich, a teraz zespół szkół ponadpodstawowych.

W latach 2003 i 2007, w wykonaniu ustawy uwłaszczeniowej, wojewoda potwierdził prawo użytkowania wieczystego działki dla PKP z zastrzeżeniem, że może być wykorzystywana na niezarobkową działalność oświatową i wychowawczą. Tymczasem od 1999 r. na skutek reformy administracyjnej prowadzenie szkoły przypadło gminie, nie przydzielono jej natomiast prawa do działki.

Gdy PKP uzyskało formalny tytuł do działki, zażądało od gminy wynagrodzenia na podstawie przepisów o wynagrodzeniu za bezumowne korzystanie z rzeczy (art. 244–225 kodeksu cywilnego). W pozwie zażądało (może na próbę) należności tylko za miesiąc i Sąd Okręgowy zasądził 104 tys. zł. Do ustalenia wynagrodzenia  przyjął miernik optymalnego wykorzystania nieruchomości: internatu jak hotelu, a boiska pod mieszkaniówkę.

Jakie wynagrodzenie

Sąd Apelacyjny był zupełnie innego zdania. Wynagrodzenie PKP się nie należy, gdyż nieruchomość, wprawdzie nie przez PKP, ale miasto, wykorzystywana jest zgodnie z przeznaczeniem wskazanym w decyzji o ustaleniu użytkowania. Gdyby nawet przyjąć, że wynagrodzenie się należy, to przeciw jego przyznaniu przemawiają zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.).

– Gdybyśmy przyjęli takie stanowisko, użytkownik z niezarobkowym prawem byłby bezbronny wobec zajmującego jego działkę, bo nie mógłby żądać wynagrodzenia – mówił przed SN mec. Tomasz Kryska, pełnomocnik PKP.

Sąd Najwyższy podzielił ten argument. Sędzia Dariusz Dończyk wskazał w uzasadnieniu, że ograniczenie użytkowania wieczystego (art. 233 k.c.) nie wyłącza uprawnień do zapłaty za bezumowne korzystanie z rzeczy. Trzeba je jednak ustalać nie na podstawie hipotetycznego optymalnego wykorzystania działki, ale z rzeczywistego. Możliwe jest zastosowanie nadużycia prawa (art. 5), ale nie do zupełnej odmowy wynagrodzenia PKP, ale jego zmniejszenia. W tej sytuacji, gdy doszło do pewnej kolizji ustaw, miarkowanie jest wręcz konieczne.

prof. Bartłomiej ?Rakoczy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, ?zajmuje się tematyką nieruchomości

Moja opinia jest zbliżona do stanowiska Sądu Apelacyjnego, który odwołał się do klauzul generalnych, w tym społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa, w tym wypadku użytkowania wieczystego. ?Tym bardziej że zostało ono ustanowione decyzją administracyjną ?na cele oświatowo-wychowawcze, w których ów czynnik społeczny powinien być szerzej uwzględniany. Paradoksem jest, że gmina, ?która musi szkołę prowadzić, nie dysponuje prawem do działki ?na ten cel przeznaczonej. Powinna moim zdaniem domagać się ustanowienia na jej rzecz prawa do działki.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów