Renata Robaszewska, radca prawny, współwłaściciel kancelarii Robaszewska & Płoszka wskazuje, iż należy rozróżnić dwie instytucje prawa, które regulują tę kwestię. Po pierwsze za posadowione już słupy energetyczne i przebiegające linie, które były wybudowane bez zgody właściciela wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości (art. 224 § 2, art. 225 kc) określane jest jednorazowo za cały miniony okres korzystania z nieruchomości przez przedsiębiorstwo energetyczne bez tytułu prawnego. – Do obliczenia wynagrodzenia bierze się jednak nie całą nieruchomość, ale jedynie pas, którego nie możemy użytkować z powodu znajdujących się tam urządzeń oraz obszar, który zapewnia dostęp do urządzeń np. na wypadek awarii, czyli droga dojazdowa do nich – zastrzega Robaszewska.
Prawniczka dodaje, iż wynagrodzenie oblicza się w oparciu nie o cenę ziemi, ale wysokość czynszu dzierżawnego, jaki właściciel mógłby pobierać za teren. Kwota żądana przez właściciela może mieć charakter czynszu miesięcznego, kwartalnego, rocznego lub jednorazowej wypłaty. - Stawki czynszu ustalane są w oparciu o analizy umów dzierżawy gruntów o podobnych właściwościach. Natomiast w przypadku braku takich danych należy uwzględnić wartość rynkową gruntów nieobciążonych urządzeniami przesyłowymi oraz różnicę wynikającą z obniżenia wartości gruntu po posadowieniu urządzeń przesyłowych – wyjaśnia radca prawny.
Robaszewska przypomina, iż należy uwzględnić przepisy dotyczące przedawnienia roszczeń (art. 118 k.c.). Z kodeksu cywilnego wynika, że termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej 3 lata. Maksymalny okres, za który można domagać się wynagrodzenia wynosi 10 lat.
Kolejnym sposobem na uregulowanie stanu nieruchomości jest wystąpienie do przedsiębiorstwa energetycznego z wnioskiem o ustanowienie służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem na podstawie art. art. 3051 - 3054 k.c. Renata Robaszewska dodaje, iż podstawowym sposobem ustanowienia służebności przesyłu jest umowa zawarta między właścicielem nieruchomości a przedsiębiorcą.
- Jeżeli jednak strony nie dojadą do porozumienia w sprawie ustanowienia służebności przesyłu, każda z nich może żądać odpłatnego ustanowienia służebności przesyłu na drodze sądowej – kończy prawniczka.
