Escape roomy: będzie trzeba poprawić kilka przepisów

W piątek w escape roomie w Koszalinie zginęło w pożarze pięć nastolatek. Po tragedii w całym kraju ruszyły kontrole podobnych przybytków rozrywkowych, prowadzone przez straż pożarną, policję oraz nadzór budowlany. Pojawiły się również zapowiedzi zmian w przepisach. Na razie głównie z ust Joachima Brudzyńskiego, ministra spraw wewnętrznych i administracji. Żadnych konkretnych propozycji minister jednak nie podał.

Takiej potrzeby nie widzą na razie dwa inne potencjalnie zainteresowane resorty: inwestycji i rozwoju oraz przedsiębiorczości i technologii. Wolą poczekać na efekty wszczętych kontroli. Jednak zdaniem ekspertów przepisy nie są doskonałe i jest dobry moment, by je poprawić, tak żeby w przyszłości zapobiec podobnym tragediom. Już raz to robiono – po zawaleniu się hali wystawienniczej w Katowicach, pod której gruzami zginęło 65 osób. Wówczas zmieniono przepisy dotyczące kontroli budynków, bardzo je zaostrzając.

Czytaj też: Państwo zamknięte w escape roomie

Kontrole do piątku, a potem wnioski

– Do 11 stycznia wojewódzcy oraz powiatowi inspektorzy nadzoru budowlanego będą przeprowadzać kontrole. Sprawdzą, czy właściciele i zarządcy właściwie wywiązują się z obowiązków, o których mówi prawo budowane. Chodzi o obowiązek przeprowadzenia rocznych i pięcioletnich kontroli stanu technicznego budynków oraz tego, czy usunięto uchybienia, które zostały w ich trakcie stwierdzone – tłumaczy minister inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński. – Czekamy na wyniki tych kontroli. Jeżeli wykażą one nieprawidłowości, zaproponujemy zmiany w przepisach – dodaje minister Kwieciński.

Eksperci już teraz wskazują, co warto zmienić.

Niejasne prawo polem do nadużyć

Escape roomy powstają głównie w istniejących już budynkach wielorodzinnych oraz domach jednorodzinnych. Oznacza to, że potrzebna jest ich adaptacja na ten cel, czyli zmiana sposobu użytkowania obiektu. Tymczasem się okazuje, że z tego rodzaju „zmianami" nie zawsze jest najlepiej.

– Niestety, wielu Polaków wychodzi z założenia, że skoro dom postawili legalnie, zarejestrowali działalność gospodarczą oraz płacą na bieżąco podatki, wszystko jest w porządku. Tymczasem pozwolenie dostali np. na funkcję mieszkaniową, a nie usługową czy inną działalność gospodarczą, więc po otwarciu escape roomu sposób korzystania z budynku czy lokalu się zmienia – zwraca uwagę Mariola Berdysz, architekt oraz dyrektor fundacji Wszechnica.

Adaptacja budynku lub lokalu na pokój zagadek wymaga zatem załatwienia formalności budowlanych. O domach mieszkalnych czy przerobionych na inny cel pokojach w blokach mówi art. 71 prawa budowlanego. Zgodnie z nim zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga zgłoszenia staroście (prezydentowi miasta na prawach powiatu).

W zgłoszeniu określa się dotychczasowy i zamierzony sposób użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Takie zgłoszenie jest niezbędne, jeżeli doszło do „podjęcia bądź zaniechania w obiekcie budowlanym lub w jego części działalności zmieniającej warunki" bezpieczeństwa: pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotnego, higieniczno-sanitarnego oraz ochrony środowiska. To samo powinno nastąpić, gdy zmieni się wielkość lub układ obciążeń.

– Przepis nie do końca jest jasny. Wiele osób nie wie, jak go interpretować, i wychodzi z założenia, że się go do nich nie stosuje – tłumaczy Mariola Berdysz.

A co z ekspertyzą przeciwpożarową?

Jak tłumaczy ekspertka, warto się zastanowić, czy nie wrócić do brzmienia przepisu art. 71 prawa budowlanego sprzed z 2005 r. Wówczas przewidywał on, że zmianą sposobu użytkowania jest „przeróbka pomieszczenia z przeznaczeniem na pobyt ludzi albo przeznaczeniem do użytku publicznego lokalu lub pomieszczenia, które uprzednio miało inne przeznaczenie lub było budowane w innym celu, w tym także przeznaczenie pomieszczeń mieszkalnych na cele niemieszkalne".

– Dzięki temu nie byłoby wątpliwości, czy zgłoszenie zmiany sposobu użytkowania jest potrzebne czy nie – uważa Mariola Berdysz.

Mecenas Bogdan Dąbrowski zwraca uwagę na inną ułomność art. 71 prawa budowanego.

– Chodzi konkretnie o art. 71 ust. 1 pkt 5 i 6. Pierwszy przepis mówi, że inwestor na potrzeby zmiany sposobu użytkowania obiektu powinien dostarczyć ekspertyzę techniczną wykonaną przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności. Z kolei drugi reguluje, że w zależności od potrzeb trzeba dostarczyć pozwolenia, uzgodnienia lub opinie wymagane odrębnymi przepisami – wyjaśnia mec. Dąbrowski

– O jakich przepisach odrębnych dokładnie mowa, tego często nie wiedzą nawet osoby, które przygotowują ekspertyzy. Może obok wymogu dostarczenia ekspertyzy technicznej postawić przecinek i wprost dodać, że chodzi również o przedstawienie ekspertyzy przeciwpożarowej? – zastanawia się mec. Dąbrowski.

Nie tylko jednak przepisy o załatwianiu formalności warto doprecyzować. Luka występuje też w przepisach o ochronie przeciwpożarowej.

Niebezpieczne butle z gazem

Z wstępnych ustaleń Straży Pożarnej wynika, że powodem pożaru w Koszalinie było rozszczelnienie się butli zainstalowanych w piecykach ogrzewających pomieszczenia. Te kwestie z kolei reguluje rozporządzenie MSWiA w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych.

– Artykuł 50 tych przepisów określa kryteria, jakie musi spełnić instalacja gazu płynnego lub z butli. Nic jednak nie mówią o urządzeniach końcowych montowanych na tych butlach, m.in. w celu ogrzewania pomieszczeń. Nikt też nie musi sprawdzać ich stanu technicznego, ponieważ nie ma tego wymogu w prawie – wyjaśnia mec. Dąbrowski.

– Artykuł 62 ust. 1 pkt 1c prawa budowlanego przewiduje, że obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli: instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych). – Oznacza to, że w trakcie kontroli nie ma obowiązku sprawdzenia stanu technicznego urządzeń związanych z instalacją gazową. Może warto zarówno w rozporządzeniu, jak i we wspomnianym art. 62 je uwzględnić – uważa mec. Dąbrowski. – Dziś jest luka w prawie, o której nie mówili mi nawet inspektorzy nadzoru budowlanego.

Bezpieczeństwo w pokojach zagadek pod lupą służb

Do tej pory straż pożarna przeprowadziła

kontrole m.in.:

- W województwie dolnośląskim skontrolowano 21 escape roomów; w 13 stwierdzono nieprawidłowości; jeden został w tym trybie zamknięty.

- W łódzkim sprawdzono 19 obiektów typu escape room, w każdym były uchybienia.

- W kujawsko-pomorskim nieprawidłowości były w 15 z 18 skontrolowanych escape roomów; jeden zamknięto.

- Na Mazowszu skontrolowano 22 escape roomy, zamknięto jeden.

- Pomorskie: Zamknięto trzy z 25 skontrolowanych escape roomów.

- Wielkopolska: Straż stwierdziła nieprawidłowości w bezpieczeństwie przeciwpożarowym i warunkach ewakuacji.