Przepisy antykorupcyjne w spółdzielniach

Nowe zasady przeprowadzania lustracji i przepisy antykorupcyjne przewiduje projekt prawa spółdzielczego, który właśnie wpłynął do Sejmu.

[srodtytul]Kto się podda lustracji [/srodtytul]

Lustracjami zajmą się osoby, które uzyskają odpowiednie uprawnienia zawodowe. Będzie je nadawać komisja składająca się z przedstawicieli rządu i Krajowej Rady Spółdzielczej (KRS). Listę lustratorów prowadzi KRS. To rada nadzorcza spółdzielni mającej się poddać lustracji będzie wybierać lustratora, a ten skontroluje spółdzielnię i działalność tejże rady.

W tej chwili lustratora wyznacza związek rewizyjny, do którego należy spółdzielnia. Jeżeli nie jest ona nigdzie zrzeszona, to sama wybiera któryś ze związków albo Krajową Radę Spółdzielczą.

[wyimek]9 tys. - tyle mamy spółdzielni. 3,5 tys. to spółdzielnie mieszkaniowe[/wyimek]

– Teraz prezesi spółdzielni sprawdzają innych prezesów, a tak nie powinno być. Taka lustracja nie jest wiarygodna – uważa prof. Krzysztof Pietrzykowski, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego.

W projekcie prawa spółdzielczego znajdują się także przepisy antykorupcyjne. Przedsiębiorca albo wspólnik (lub członek organu przedsiębiorcy), który pozostaje ze spółdzielnią w stosunkach cywilnoprawnych związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, nie będzie mógł być członkiem rady nadzorczej ani zarządu. Zakaz obejmuje też funkcję kierownika odpowiedzialnego za bieżącą działalność spółdzielni, a także pełnomocnika (lub prokurenta) spółdzielni. Posłowie nie chcą również, by prezesi spółdzielni byli członkami organów związków rewizyjnych oraz KRS.

[srodtytul]Wszędzie walne [/srodtytul]

Parlamentarzyści proponują także zlikwidować we wszystkich rodzajach spółdzielni zebrania przedstawicieli. Mają je zastąpić walne zgromadzenia. W spółdzielniach liczących więcej niż 500 członków walne mają być podzielone na części.

– Zebrania przedstawicieli nie sprawdziły się w spółdzielniach mieszkaniowych. Często przedstawicielami zostawały osoby związane z zarządem spółdzielni albo wręcz jej pracownicy – wyjaśnił prof. Krzysztof Pietrzykowski.

Nie jest on jednak zwolennikiem zastąpienia zebrań przedstawicieli walnymi zgromadzeniami. Jego zdaniem wystarczyłoby wprowadzić zakaz łączenia funkcji przedstawiciela na zebraniu z zatrudnieniem w spółdzielni, członkostwem w radzie nadzorczej lub zarządzie (ten ostatni zakaz już obowiązuje od 2005 r.).

Rozwiązanie to krytykuje Grzegorz Abramek, ekspert Krajowego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych w Warszawie.

– Nie wyobrażam sobie walnego zgromadzenia w innych branżach spółdzielczych, a zwłaszcza w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, gdzie członków może być nawet kilkaset tysięcy – wyjaśnia.

Posłowie chcą również wprowadzić wymóg pisemnego powiadamiania członków o obradach walnego zgromadzenia. W wypadku np. SKOK może to kosztować miliony złotych.

Projekt przewiduje ponadto, że członka spółdzielni na walnym zgromadzeniu będzie mógł reprezentować pełnomocnik. W tej chwili członek musi stawić się osobiście (z pewnymi wyjątkami), co nie zawsze jest możliwe. Posłowie chcą także wprowadzić nadzór nad spółdzielniami i ich związkami.

Nadzór mieliby sprawować ministrowie właściwi dla branży, w której działa dana spółdzielnia. Na przykład minister pracy sprawowałby nadzór nad spółdzielniami pracy.

W tej chwili nadzór nad spółdzielniami mieszkaniowymi sprawuje minister infrastruktury. Przepisy, które sprawę tę regulują, są krytykowane. Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa są natomiast nadzorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego.