Artykuł 37 ust. 1 prawa budowlanego stanowi, że decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem trzech lat od dnia, w którym stała się ostateczna, lub jeżeli budowa została przerwana na czas dłuższy niż trzy lata. Wygaśnięcie pozwolenia na budowę z powyższych przyczyn następuje z mocy prawa. Obowiązkiem właściwego organu jest zatem jedynie stwierdzenie tego faktu. Następuje to w trybie art. 162 § 1 pkt 1 kodeksu postępowania administracyjnego.
Co taka sytuacja oznacza dla inwestora? Przede wszystkim to, że rozpoczęcie lub kontynuacja prac budowlanych po wygaśnięciu pozwolenia oznacza samowolę budowlaną wraz z wynikającymi z tego faktu konsekwencjami, z nakazem rozbiórki wzniesionego obiektu włącznie.
W jaki sposób powinien postąpić inwestor, który chce po wymaganych trzech latach rozpocząć lub kontynuować prace? Jedyną możliwością jest uzyskanie nowej decyzji o pozwoleniu na budowę. Wydaje ją – stosownie do treści art. 37 ust. 2 prawa budowlanego – właściwy organ administracji architektoniczno-budowlanej.
Decyzja taka nie stanowi przedłużenia poprzedniej. Do jej uzyskania konieczne zatem będzie przedłożenie właściwym organom niezbędnej nowej dokumentacji oraz wymaganych przepisami prawa opinii i uzgodnień.
Wygaśnięcie pozwolenia na budowę może również oznaczać dla inwestora konieczność uzyskania nowej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu.