Starania HEART o zwrot i odszkodowania za mienie

Powstanie w Izraelu rządowej organizacji HEART oznacza nową fazę starań środowisk żydowskich o zwrot i odszkodowania za mienie pozostawione m.in. w Polsce

Publikacja: 10.05.2011 04:30

Kamienice przy Próżnej w Warszawie należące przed wojną do Żydów

Kamienice przy Próżnej w Warszawie należące przed wojną do Żydów

Foto: Fotorzepa, Robert Gardziński

Organizacja, której pełna nazwa brzmi Grupa Specjalna ds. Restytucji Mienia z Okresu Holokaustu, ma skompletować bazę wszystkich zgłaszanych roszczeń oraz pełną listę żydowskiej własności w Polsce, a następnie wystąpić z pozwem o odszkodowania.

Zważywszy, że przed 1939 r. na terenach ówczesnej Polski mieszkało około 3,5 mln osób narodowości żydowskiej, mogłoby chodzić nawet o 65 mld dolarów. Taka kwota oraz liczba 170 tys. nieruchomości padły podczas głośnych procesów wytoczonych przeciwko Polsce w 1999 r. przez grupy amerykańskich Żydów przed nowojorskim i chicagowskim sądem. Wtedy także amerykańskie sądy uznały, że nie mogą rozpatrywać pozwów przeciwko obcym państwom, którym przysługuje immunitet suwerenności.

Nie bardzo zatem wiadomo, do jakiego sądu miałby być skierowany pozew organizacji HEART.

Nie ma też mowy o tym, że na mocy umów z lat 60. ubiegłego wieku z 14 państwami Polska wypłaciła wielomilionowe odszkodowania za znacjonalizowane mienie obywateli tych państw, m.in. narodowości żydowskiej. Mogą oni także uzyskać odszkodowania za nieruchomości pozostawione na tzw. terenach zabużańskich. Wiele nieruchomości, mienie zamienne lub odszkodowania, wróciło do gmin żydowskich na mocy tzw. ustaw wyznaniowych.

Roszczenia społeczności żydowskiej, której przedstawiciele w momencie utraty mienia mieli obywatelstwo polskie, nie mogą być jednak traktowane jako odrębna grupa spraw rozstrzyganych według kryterium narodowości. Żadne polskie przepisy nie przewidują takiego rozróżnienia. Zgodnie z nimi muszą też być prowadzone postępowania spadkowe. Krąg spadkobierców przyjęty w polskich przepisach jest zaś daleko węższy niż np. w Izraelu, a w razie ich braku dziedziczy państwo polskie, a nie Izrael czy organizacje żydowskie.

Niejednokrotnie nie sposób zresztą w ogóle ustalić spadkobierców, ponieważ nie zachowały się niezbędne dokumenty. Wiele nieruchomości, których właściciele i ich rodziny padli ofiarą Holokaustu, zagarnęła okupacyjna władza niemiecka. Po wojnie zostały przejęte przez państwo jako majątki opuszczone. Zmiany własnościowe spowodowały jednak, że przeważnie to już inne nieruchomości i inni, kolejni właściciele.

Restytucja na dużą skalę majątków w naturze jest więc w praktyce nie do przeprowadzenia.

Zaniechanie prac nad ustawą reprywatyzacyjną potwierdza z kolei, że ze względu na sytuację ekonomiczną państwo nie jest w stanie wypłacić miliardowych odszkodowań. Pozostaje natomiast indywidualna droga sądowa: administracyjna i przed sądami cywilnymi. Nie jest łatwa i prosta, ale w wyniku wyroków sądowych zwrócono już wiele nieruchomości bądź wypłacono za nie odszkodowania.

Zobacz więcej:

» Nieruchomości » Własność i inne prawa do nieruchomości » Wywłaszczenie i zwrot

» Wymiar sprawiedliwości » Postępowanie w sądzie » W jakim sądzie i według jakiego prawa

Organizacja, której pełna nazwa brzmi Grupa Specjalna ds. Restytucji Mienia z Okresu Holokaustu, ma skompletować bazę wszystkich zgłaszanych roszczeń oraz pełną listę żydowskiej własności w Polsce, a następnie wystąpić z pozwem o odszkodowania.

Zważywszy, że przed 1939 r. na terenach ówczesnej Polski mieszkało około 3,5 mln osób narodowości żydowskiej, mogłoby chodzić nawet o 65 mld dolarów. Taka kwota oraz liczba 170 tys. nieruchomości padły podczas głośnych procesów wytoczonych przeciwko Polsce w 1999 r. przez grupy amerykańskich Żydów przed nowojorskim i chicagowskim sądem. Wtedy także amerykańskie sądy uznały, że nie mogą rozpatrywać pozwów przeciwko obcym państwom, którym przysługuje immunitet suwerenności.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów