O cenie wywłaszczonej nieruchomości decyduje ówczesny jej status

Za jaką zwracać

Córka zażądała więc od Skarbu Państwa odszkodowania. Biegły sądowy wycenił utraconą działkę na 2 mln zł, stosując tzw. metodę dyferencyjną, a więc ile byłaby warta, gdyby się na niej nic nie działo. Sąd okręgowy zasądził natomiast 1,6 mln zł, gdyż uznał, że gdyby to matka powódki czy ona sama postanowiła ją odrolnić, to musiałaby ponieść koszty choćby na wyodrębnienie drogi, i o te koszty (ok. 400 tys. zł) zmniejszył odszkodowanie. Sąd apelacyjny utrzymał werdykt.

Skargi kasacyjne wniosły obie strony: pełnomocnik powódki mec. Przemysław Pluta argumentował, że gdyby drogi wykrojono w czasie władania powódki (jej matki), to dostałaby odszkodowanie, należy jej się zatem 2 mln zł. Mikołaj Wild, starszy radca Prokuratorii Generalnej, mówił, że powódka powinna się na coś zdecydować: albo uwzględnić zmiany na gruncie, a więc też zmniejszenie powierzchni o drogi, albo nie uwzględnić, ale wtedy należy wziąć za podstawę wyceny stan powojenny, a więc charakter rolny.

Sąd Najwyższy przyznał rację Prokuratorii, z tą tylko różnicą, że w tej sprawie nie liczy się stan z 1945 r., ale z 1956 r., bo to wtedy odmówiono zwrotu nieruchomości.

– Nie jest zaś pewne, czy już wtedy działka nie została zabudowana – wskazał w uzasadnieniu sędzia SN Dariusz Zawistowski – i tym musi się zająć sąd w Katowicach. Nie ma jednak wątpliwości, że za podstawę ustalenia odszkodowania przyjmuje się stan działki nie obecny, ale z daty wyrządzenia szkody.

Opinia:

Roman Nowosielski, adwokat zajmujący się sprawami reprywatyzacyjnymi

Nie przekonuje mnie stanowisko Sądu Najwyższego. Przecież gdyby nie doszło do zabudowy tej działki, do nieodwracalnych skutków prawnych, to byli właściciele odzyskaliby ją w naturze i mogliby korzystać z niej jako budowlanej. Odszkodowanie jak za działkę rolną po raz kolejny ich krzywdzi: pierwszy raz zostali już skrzywdzeni rażąco bezprawnym wyzuciem z własności, a drugi raz teraz, – przyznaniem częściowego tylko odszkodowania. Sąd Najwyższy mógł się odwołać do konstytucyjnych zasad równego traktowania obywateli w podobnych sytuacjach oraz do zasad słuszności.