Dawn odsłoni narodziny układu

To ostatnia szansa zbadania planetoid Westa i Ceres. Następna okazja wysłania tam sondy będzie dopiero za 15 lat

Publikacja: 26.09.2007 19:37

Dawn odsłoni narodziny układu

Foto: Rzeczpospolita

Wielokrotnie odkładany start amerykańskiej sondy Dawn zaplanowano na czwartek. Jeżeli z powodu warunków pogodowych sonda nie znajdzie się w kosmosie do końca miesiąca, planetoidy oddalą się od Ziemi na tyle, że pojazd nie będzie miał szans ich dogonić.

Do startu misji pozostało niewiele czasu. Okno otworzy się 27 września o godzinie 13.20 naszego czasu, a zamknie o 13.49. Na przylądku Canaveral na Florydzie, skąd ma wystartować rakieta z sondą Dawn na pokładzie, będzie wtedy wczesny ranek. Atmosfera jest nerwowa, bo i pogoda nad przylądkiem Canaveral niepewna.

Jeśli start nastąpi zgodnie z planem NASA, w 2011 roku sonda dotrze do planetoidy Westa i przez kilka miesięcy będzie jej sztucznym satelitą. W 2015 roku wejdzie na orbitę Ceres (uznanej za tzw. planetę karłowatą). W swej podróży ma przebyć dystans ponad 5 mld kilometrów.

Ceres i Westa to dwa z czterech największych obiektów w pasie planetoid pomiędzy Marsem a Jowiszem. Oba powstały w momencie narodzin Układu Słonecznego - 4,5 mld lat temu. Misja Dawn ma sprawdzić, czy te obiekty są okruchami kosmicznego gruzu, z którego formowały się planety. Siły grawitacyjne tworzącego się Układu Słonecznego tak się rozłożyły, że rozdrobniony gruz nie skupił się i nie powstały z niego wielkie planety, takie jak Ziemia. Astronomowie mają nadzieję, że kosmiczne odłamki, choć od chwili narodzin przeszły ewolucję, mają materię prawie niezmienioną od momentu tworzenia się planet.

Sonda zabierze w kosmos dwie kamery obserwacyjne pracujące w świetle widzialnym i w podczerwieni. Uczeni chcą przyjrzeć się powierzchni Ceres i Westy, zajrzeć do pogrążonych w wiecznych ciemnościach kraterów. Spektrometr gamma pozwoli na zbadanie składu chemicznego obu obiektów. Poszukiwania będą się koncentrować na znalezieniu pierwiastków radioaktywnych oraz azotu, tlenu i wodoru. Obecność tych gazów potwierdziłaby występowanie zamrożonej wody. Sonda zbada także pole grawitacyjne Ceres i Westy.

Oba obiekty zostały odkryte już na początku XIX wieku i dzisiaj są obserwowane nawet przez amatorów.

Westa jest bryłą o dosyć nieregularnym kształcie elipsoidy. Jest najjaśniejszą planetoidą i jedyną, którą w sprzyjających warunkach można dostrzec przez lornetkę. Ma żelazne, rozgrzane jądro otoczone bazaltową skorupą podobnie jak skaliste planety. Na powierzchni planetoidy uczeni obserwują ślady wielu zderzeń z dużymi ciałami. Pełno jest na niej kraterów uderzeniowych o średnicy ponad 100 km. Największy, dostrzeżony przez kosmiczny teleskop Hubble'a na południowym biegunie, jest gigantyczny -450 km średnicy. Niektóre spadające na Ziemię meteoryty mogą pochodzić z Westy. Ceres to największa z planetoid pasa głównego między orbitami Marsa i Jowisza -w 2006 roku została uznana przez Międzynarodową Unię Astronomiczną za tzw. planetę karłowatą. Ma bardziej regularny kształt niż Westa przypominający kulę. Naukowcy przypuszczają, że stanowi ona 1/3 masy pozostałych asteroid.

Powierzchnia Ceres pokryta jest drobniutkim pyłem zwanym regolitem. Naukowcy sądzą, że w jej wnętrzu znajduje się duże skalne jądro, ponad którym jest warstwa lodu wodnego i cienka skorupa zewnętrzna z lekkich minerałów.

Wielokrotnie odkładany start amerykańskiej sondy Dawn zaplanowano na czwartek. Jeżeli z powodu warunków pogodowych sonda nie znajdzie się w kosmosie do końca miesiąca, planetoidy oddalą się od Ziemi na tyle, że pojazd nie będzie miał szans ich dogonić.

Do startu misji pozostało niewiele czasu. Okno otworzy się 27 września o godzinie 13.20 naszego czasu, a zamknie o 13.49. Na przylądku Canaveral na Florydzie, skąd ma wystartować rakieta z sondą Dawn na pokładzie, będzie wtedy wczesny ranek. Atmosfera jest nerwowa, bo i pogoda nad przylądkiem Canaveral niepewna.

Pozostało 82% artykułu
Nauka
Najkrótszy dzień i najdłuższa noc w 2024 roku. Kiedy wypada przesilenie zimowe?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Pełnia Księżyca w grudniu. Zimny Księżyc będzie wyjątkowy, bo trwa wielkie przesilenie księżycowe
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku