Reklama

Przełomowe odkrycie astronomów. Zaobserwowano kosmicznego olbrzyma o rekordowej masie

Masa nowo odkrytej czarnej dziury odpowiada prawdopodobnie 36 miliardom mas Słońca. Kosmicznego olbrzyma zaobserwowano w układzie galaktyk określanych potocznie „Kosmiczną Podkową”. Astronomowie wierzą, że odkrycie ułatwi badania nad masywnymi galaktykami macierzystymi.

Publikacja: 12.08.2025 14:45

„Kosmiczna Podkowa" widoczna na nowych zdjęciach z Teleskopu Hubble'a

„Kosmiczna Podkowa" widoczna na nowych zdjęciach z Teleskopu Hubble'a

Foto: NASA/ESA

Najnowsza publikacja dotycząca supermasywnych czarnych dziur ukazała się w czasopiśmie „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”.

Czarna dziura o rekordowej masie. Największa z dotychczas odkrytych?

Odkrycia dotyczące czarnych dziur zamiast odpowiedzi przynoszą zazwyczaj kolejne pytania i coraz nowsze wyzwania dla świata nauki. Najnowsze odkrycie zaskoczyło astronomów ze względu na rekordowe, domniemane wymiary kosmicznego obiektu.

Według autorów badania nowo odkryty obiekt to ultramasywna czarna dziura. Współautor badania prof. Thomas Collett z Uniwersytetu w Portsmouth kreśli kontekst odkrycia: „To jedna z 10 najmasywniejszych czarnych dziur, jakie kiedykolwiek odkryto, a prawdopodobnie nawet najmasywniejsza”. Kosmiczny gigant pochodzi z układu dwóch ogromnych galaktyk zlokalizowanych ok. 5 miliardów lat świetlnych od Ziemi, a nazwanych potocznie „Kosmiczną Podkową” (ang. Cosmic Horseshoe). Według najnowszych pomiarów obiekt ma masę odpowiadającą ok. 36,3 miliarda mas Słońca. Jest jednocześnie 10 tysięcy razy cięższy od czarnej dziury zlokalizowanej w centrum Drogi Mlecznej.

Autorzy badania podkreślają, że mowa o obiekcie uśpionym. Oznacza to, że ultramasywna czarna dziura nie zasysa aktywnie otaczającej ją materii.

Czytaj więcej

Nowe badania. Ludzie wrócili do życia w ruinach Pompejów
Reklama
Reklama

Supermasywna czarna dziura: Odkrycie możliwe dzięki połączeniu dwóch metod. Jakich?

Pomiary masy czarnych dziur były do tej pory obarczone dużą niepewnością. Autorzy publikacji odkryli obiekt (i oszacowali jego masę) dzięki połączeniu dwóch metod. Pierwsza to tzw. kinematyka gwiazdowa. Chodzi o badanie ruchu, prędkości i sposobów przemieszczania się gwiazd wokół czarnych dziur. Do tej pory metodę tę stosowano jako standard sprawdzający się jednak wyłącznie w przypadku obiektów w tzw. bliskim wszechświecie.

W najnowszym badaniu wykorzystano dodatkowo metodę soczewkowania grawitacyjnego (zakrzywienie toru promieni świetlnych w polu grawitacyjnym masywnych ciał niebieskich). „Wykryliśmy wpływ czarnej dziury na dwa sposoby – zmienia ona tor, po którym światło przechodzi obok czarnej dziury, i powoduje, że gwiazdy w wewnętrznych obszarach galaktyki macierzystej, poruszają się niezwykle szybko (prawie 400 km/s)” – wyjaśnia prof. Collett, cytowany przez Royal Astronomical Society. I dodaje, że połączenie dwóch pomiarów daje badaczom „całkowitą pewność”, że odkryty obiekt jest prawdziwy.

Główny autor badania doktorant Carlos Melo z Universidade Federal do Rio Grande do Sul (UFRGS) w Brazylii, zauważa z kolei, że do tej pory pomiar tak masywnych obiektów był możliwy pod określonym warunkiem. Czarna dziura musiała być aktywna. Połączenie dwóch metod pozwoliło na zbadanie obiektu uśpionego.

Czytaj więcej

Dlaczego homo sapiens przetrwał, a neandertalczycy nie? Wyniki nowych badań

Rozmiary czarnych dziur. Naukowcy chcą zbadać ważny związek

Zdaniem ekspertów najnowsze badanie otworzy drogę m.in. do zrozumienia związku pomiędzy rozmiarami supermasywnych czarnych dziur i ich galaktyk macierzystych. Współautor badania prof. Collett wyjaśnia, że zdaniem astronomów związek ten jest oczywisty, ale wymaga kolejnych badań. Dalszej analizy wymaga także badany układ galaktyk „Kosmicznej Podkowy”. Astronomowie zaliczają ten układ do kategorii „kosmicznych skamieniałości”. „Widzimy końcowy etap formowania się galaktyk i końcowy etap formowania się czarnych dziur” – podsumowuje prof. Collett.

Autorzy publikacji planują poszerzyć kolejne badania masywnych czarnych dziur o dane z teleskopu kosmicznego Euclid (misja Europejskiej Agencji Kosmicznej od lipca 2023 r.). Jedną z misji obiektu jest tworzenie trójwymiarowej mapy kosmosu i badanie ciemnej materii.

Najnowsza publikacja dotycząca supermasywnych czarnych dziur ukazała się w czasopiśmie „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”.

Czarna dziura o rekordowej masie. Największa z dotychczas odkrytych?

Pozostało jeszcze 95% artykułu
Reklama
Kosmos
Polska musi wykorzystać swój kosmiczny moment
Kosmos
Niecodzienne zjawisko zakłóci obserwacje Perseidów. Eksperci: Widoczność spadnie o 75 procent
Kosmos
Sławosz Uznański-Wiśniewski wrócił do Polski. Odpowiadał na pytania o kosmiczną misję
Kosmos
Kosmiczna zagadka w końcu rozwiązana. Naukowcy odkryli tajemnicę Betelgezy
Kosmos
Ziemia obraca się szybciej, a dni są coraz krótsze. Naukowcy rozważają zaskakujący scenariusz
Materiał Promocyjny
Nie tylko okna. VELUX Polska inwestuje w ludzi, wspólnotę i przyszłość
Reklama
Reklama