Nieznane dotąd przejście odkryte zostało na wzgórzu Herodion na Pustyni Judzkiej, niedaleko Betlejem, 11 kilometrów od Jerozolimy. Usypana góra skrywa grób Heroda Wielkiego odkryty w 2007 roku.
„Korytarz jest imponujący, ma rozbudowany system łuków, których wysokość sięga 20 m., rozpierających ściany na trzech poziomach" – piszą archeolodzy z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie prowadzący badania na wzgórzu Herodion. Herod Wielki, który z łaski Rzymu był królem Judei w latach 37 p.n.e.–4 n.e., podczas swojego panowania przebudował Świątynię Jerozolimską oraz wiele budowli o charakterze militarnym, m.in. twierdze Massada, Cezarea i Herodion.
Z fortecy mauzoleum
Herodion był ulubioną twierdzą Heroda. Jego rządy według relacji starożytnego historyka Józefa Flawiusza obfitowały w wiele okrucieństw i mordów. Władca nie oszczędzał nawet członków swojej rodziny. Postać Heroda Wielkiego pojawia także się w opowieści o rzezi niewiniątek w Ewangelii Mateusza. Nie ma jednak dowodów historycznych potwierdzających prawdziwość tej opowieści.
Według archeologów właśnie odsłonięty, zbudowany z kamieni korytarz pozwalał królowi i jego świcie na bezpośrednie przejście na dziedziniec pałacu-twierdzy. Szerokość 6 metrów była wystarczająca.
Roi Porat, Jakow Kalman i Rachel Chachy – archeolodzy prowadzący badania – sugerują, że w trakcie wykopalisk stało się jasne, że korytarz z łukami nigdy nie był używany. Przed zakończeniem prac nad tą monumentalną budowlą stał się zbędny.
„Wydaje się, że to się stało, gdy Herod, świadomy swej zbliżającej się śmierci, postanowił przekształcić cały kompleks na wzgórzu w ogromny kopiec – miejsce królewskiego pochówku i pomnik swej wielkości. W każdym razie korytarz był zasypany podczas budowy sztucznego wzgórza pod koniec panowania Heroda" – piszą badacze.
Archeolodzy odkryli, że nad korytarzem zbudowana została górna część nowych schodów prowadzących od podstawy wzgórza na jego szczyt. Ich budowa rozpoczęła się już podczas przekształcania wzgórza w mauzoleum.
Badania ujawniły także, że nie tylko korytarz z łukami został zasypany w trakcie budowy monumentalnego pomnika. Taki los podzieliły inne wcześniej zbudowane konstrukcje na zboczach wzgórza. Wśród nich był też teatr królewski odkryty przez ekspedycję archeologów w 2008 roku.
WALKA O KLIMAT. Nowa architektura energetyki
Tunele rebeliantów
Podczas tegorocznej tury wykopalisk odsłonięty został także wielki przedsionek, który również stracił znaczenie, kiedy korytarz prowadzący do niego został zasypany. Przedsionek został bogato ozdobiony freskami.
Ale podczas powstania ludności żydowskiej przeciwko panowaniu Rzymu w latach 66–71 n.e. przedsionek został zajęty przez powstańców. Świadczą o tym znalezione na miejscu monety. Archeolodzy odkryli także korytarze z okresu drugiego powstania przeciw Rzymowi – pod dowództwem Bar Kochby w latach 132–135 n.e.
Ukryte tunele wykopane zostały przez rebeliantów prowadzących wojnę partyzancką z legionami rzymskimi. W jednym z tuneli archeolodzy znaleźli ułożone na krzyż belki z drewna cyprysowego wspierające sklepienie tunelu.
Grobowiec Heroda Wielkiego został odkryty przez archeologa izraelskiego Ehuda Netzera po kilkudziesięciu latach wykopalisk w Herodionie. Netzer zmarł cztery lata temu w wyniku upadku podczas prac archeologicznych w Herodionie.
– W przyszłości odkopanym korytarzem turyści będą mogli przejść bezpośrednio do pałacu – twierdzy na wzgórzu Herodion – tą samą drogą, którą Herod mógł kroczyć 2 tys. lat temu – powiedział Shaul Goldstein, dyrektor izraelskiego urzędu ds. parków i ochrony przyrody.
