Tropikalne choroby wędrują na północ

Denga, chikungunya, gorączka zachodniego Nilu - to nazwy, które dotąd Europejczykom nic nie mówiły. Najwyższy czas je poznać, bo różne tropikalne chorobotwórcze drobnoustroje pojawiają się w krajach strefy umiarkowanej. To zjawisko przybrało na sile w ciągu ostatnich dziesięciu lat - ostrzegali naukowcy na zakończonym niedawno kongresie Amerykańskiego Towarzystwa Mikrobiologicznego w Chicago.

Miliony ofiar, zagrożony miliard

Klimatolodzy przewidują, że średnia temperatura na naszej planecie podniesie się o 1,8 - 4 st. Celsjusza do końca tego wieku. Choć wydaje się, że ta niewielka zmiana w tak długim czasie nie jest znacząca, to jednak dla wirusów i innych chorobotwórczych mikroorganizmów wzrost temperatury oznacza możliwość funkcjonowania na zupełnie nowych terenach. W podobny sposób rozszerza się obszar życia m.in. komarów przenoszących choroby - w tym niezwykle groźną malarię. Podczas kongresu w Chicago naukowcy ocenili, że choroby rozprzestrzeniające się na skutek globalnego ocieplenia pochłaniają dodatkowo od 150 tys. do nawet 5 mln ofiar rocznie.

- Zmiany klimatu będą miały bardzo negatywny wpływ na zdrowie ludzi -uważa prof. Alistair Woodward z University of Auckland, jeden z twórców ostatniego raportu ONZ poświęconego globalnemu ociepleniu. -Tylko na zakażenie wirusem gorączki denga narażonych będzie dodatkowo miliard ludzi, mieszkańców stref geograficznych dotąd uważanych za bezpieczne - powiedział prof. Woodward na ostatnim regionalnym spotkaniu Światowej Organizacji Zdrowia.

Lotem komara

-Jeszcze kilka lat temu prawdopodobnie nie mówilibyśmy o tym. Ale globalne ocieplenie postępuje szybciej, niż się tego spodziewaliśmy -mówił na kongresie prof. Anthony McMichael z University of Canberra. Przedstawił on wyniki badań nad wpływem zmian klimatu na zdrowie ludzi. Jednym z najbardziej wymownych przykładów tej wędrówki chorób na północ jest wirus gorączki zachodniego Nilu - uważa prof. McMichael. Niegdyś spotykany wyłącznie w Afryce, dziś rozpowszechniony jest w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Może on powodować objawy gorączki, ale też zapalenia mózgu. Roznoszą go komary - m.in. gatunku Culex pipiens rozpowszechnionego nie tylko w Ameryce Północnej, ale też na ogromnych obszarach Europy i Azji.

Inny przykład: w chińskiej prowincji Jiangsu (we wschodniej części kraju) zimowa granica mrozów przesunęła się na północ. Otworzyło to drogę ślimakom rodzaju Bulinus. A wraz z nimi na północ powędrowały pasożytnicze przywry powodujące schistosomatozę. Na tę do niedawna uważaną za tropikalną chorobę narażonych zostało 20 mln nowych ofiar.

To samo dotyczy jednej z najgroźniejszych i najbardziej rozpowszechnionych chorób na świecie -malarii. Roznoszące ją komary korzystają z ocieplenia i zajmują nowe obszary dożycia.

Pogięci Europejczycy

Na nasz kontynent choroby te najczęściej trafiają jednak nie przez komary, ale za pośrednictwem turystów powracających z wakacji w krajach tropikalnych. Podobnie było również do niedawna z chikungunyą - tak zwaną chorobą zgiętych ("przykurczonych") ludzi, powodującą bolesne zapalenie stawów. Niedawna epidemia na Seszelach, Mauritiusie czy Reunion (gdzie zaraziła się nią jedna trzecia mieszkańców) traktowana była jako zamorska ciekawostka.

Z francuskiej wyspy trafiła ona jednak do Europy, gdzie znalazła doskonałe warunki do rozwoju. Tu bowiem również występuje gatunek komarów (od pasków na odwłoku zwanych tygrysimi), które mogą przenosić powodującego chikungunyę wirusa. W ubiegłym miesiącu zaniepokojeni włoscy lekarze poinformowali o blisko 200 przypadkach zachorowań na chikungunyę w okolicach Rawenny w północnej części kraju. - Włoska epidemia tej choroby jest pierwszym takim wypadkiem poza tropikami - alarmuje prof. Antoine Flahault koordynujący walkę z chikungunyą we Francji.