Polacy odkopują starożytne Ptolemais

Niezwykłego odkrycia dokonali polscy naukowcy. W starożytnym mieście Ptolemais odkopali cysterny kanalizacji miejskiej.

Publikacja: 23.10.2007 19:42

Polacy odkopują starożytne Ptolemais

Foto: Rzeczpospolita

Odkopali również jeden z kanałów odprowadzających zużytą wodę z latryny położonej w zachodniej części jednej z willi – poza jej obręb. Jest to tak zwana willa z widokiem, niegdyś własność człowieka o greckim imieniu Leukaktios. Była to luksusowa rezydencja ze ścianami zdobionymi malowidłami, z mozaikami z kolorowych kamyków na podłogach.

Na południe od reprezentacyjnej części willi znajdował się kompleks gospodarczy, który odsłonili naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Kompleks był używany jeszcze w V wieku, gdy luksusowa część willi została już zniszczona i porzucona, prawdopodobnie po jednym z licznych w tym rejonie trzęsień ziemi.

Jak poinformowała "Rz" dr Monika Rekowska-Ruszkowska, w obrębie kompleksu gospodarczego archeolodzy odkopali piece do wypalania naczyń glinianych i ceramicznych lampek oliwnych. Znaleźli wielkie zbiorniki, okrągłe w przekroju, do przechowywania płynów, zapewne oliwy i wina. Odsłonili kilka pomieszczeń służących jako warsztaty. W jednym z nich urządzona była latryna z otworami w podłodze.

Niespodzianką jest odkrycie systemu zaopatrzenia willi w wodę oraz odprowadzania ścieków. Kłopoty z wodą występowały w skali całego miasta. Być może właśnie brak wody, spowodowany zniszczeniem głównego miejskiego akweduktu przez trzęsienie ziemi w V wieku, spowodował opustoszenie miasta.

Ale zanim uliczki Ptolemais opustoszały, mieszkańcy dbali o dostęp do wody, tworząc sieć cystern na terenie całego miasta. Sześć z nich, wbudowanych w skalne podłoże, na którym wznosi się miasto, właśnie w Willi z widokiem odkopali Polacy.

Nie wszystkie cysterny używane były tyle samo czasu. Niektóre służyły mieszkańcom podczas całego okresu użytkowania willi, natomiast innych przestano używać wcześniej – świadczą o tym rozmaite odpady, jakie się do nich dostały – głównie odłamki glinianych naczyń, pojedyncze monety, itp. W jednej z cystern przetrwały fragmenty marmurowych rzeźb. Kanały wewnątrz domu odprowadzały zużytą wodę na zewnątrz do głównego ścieku na ulicy.

Ptolemais w Libii koło Bengazi (obecnie Tolmata) to jedno z największych miast starożytności, niegdyś stolica prowincji Cyrenajka. Miasto zajmowało obszar około 300 hektarów – dla porównania Pompeje zajmowały zaledwie 70 hektarów. Ptolemais powstało w VII wieku p.n.e. Nosiło wówczas nazwę Barka. Przemianowano je na Ptolemais w III wieku p.n.e., na cześć jednego z wodzów Aleksandra Wielkiego, Ptolemeusza. Nazwę Ptolemais nosiło w starożytności wiele miast, ale żadne nie osiągnęło takiego znaczenia jak dawna Barka. Początkowo była to kolonia grecka, potem rzymska.

Miasto legło w gruzach dwa razy po dwóch trzęsieniach ziemi w latach 262 oraz 365 n.e. Po tej drugiej klęsce podupadło, ale funkcjonowało jeszcze do VII wieku.

Przed Polakami wykopaliska prowadzili tam przed I wojną jedynie Włosi oraz Brytyjczycy po II wojnie. Ptolemais jest jednym z najlepiej zachowanych starożytnych miast, ponieważ od VIII wieku już nikt niczego tam nie budował, życie w tym miejscu zamarło, ruiny pozostawione samym sobie opowiadają teraz archeologom dzieje tego miejsca.

Miniony sezon wykopaliskowy był w Ptolemais szczególny: zmarł inicjator obecności polskich archeologów w Libii, prof. Tomasz Mikocki.

Nowym kierownikiem misji Ptolemais został inny profesor Uniwersytetu Warszawskiego Kazimierz Lewartowski. Poza tym początek ostatniej kampanii wykopaliskowej zbiegł się z podpisaniem deklaracji nowo powstałej organizacji GMCDA – Green Mountain Conservation and Develomment Authority; jej celem jest przywrócenie walorów krajobrazowych i ochrona dziedzictwa archeologicznego tego regionu.

Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Północny biegun magnetyczny zmierza w kierunku Rosji. Wpływa na nawigację