Alimenty dla małżonka

Wystarczy zgłoszenie wniosku o alimenty na rozprawie w obecności drugiego małżonka albo na piśmie. Takie żądanie sąd musi temu drugiemu doręczyć. Małżonek rozwiedziony, a także pozostający w separacji, może oczywiście wystąpić o alimenty na swe utrzymanie także po wyroku pieczętującym rozstanie.

Obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami jest swego rodzaju kontynuacją obowiązku wzajemnej pomocy, który powstaje z chwilą wypowiedzenia sakramentalnego „tak”.

Kwestia prawa np. żony do finansowego wsparcia ze strony małżonka także po rozwodzie i oficjalnej, orzeczonej przez sąd separacji została unormowana w art. 60 § 1 k. r. o. Dla zakresu i okresu jego trwania znaczenie ma rozkład winy za rozpad małżeństwa.

[srodtytul]Z ograniczeniem do pięciu lat[/srodtytul]

Prawo do alimentów przysługuje tylko pod warunkiem, że rozwiedziony małżonek nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Małżonek nie jest tego wyłącznie winny, jeśli:

– wyrok rozwodowy zapadł bez orzekania o winie albo

– sąd ustalił winę obojga małżonków.

W tych dwu sytuacjach małżonek może żądać od męża czy żony dostarczenia środków na utrzymanie w zakresie odpowiadającym jego usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym małżonka, który ma alimenty płacić.

Warunkiem przyznania przez sąd alimentów jest to, by żądający ich małżonek, w praktyce najczęściej żona, znajdował się w niedostatku.

Co ważne, jeśli ten, kto płaci alimenty, nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, bo sąd rozwiązał małżeństwo bez orzekania o winie, to jego obowiązek dostarczenia środków utrzymania byłej żonie (mężowi) wygasa z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu.

Jednakże ze względu na szczególne okoliczności sąd na żądanie uprawnionego do alimentów może przedłużyć ten termin.

[srodtytul]Alimenty od wyłącznie winnego[/srodtytul]

Sytuacja domagającego się alimentów jest w pewnym sensie lepsza, jeśli orzeczono o wyłącznej winie drugiego małżonka, a rozwód pociągnął za sobą istotne pogorszenie sytuacji małżonka niewinnego.

Co ważne, nie trzeba wtedy udowadniać, że małżonek niewinny znajduje się w niedostatku. W zasadzie wystarczy wykazanie dysproporcji między sytuacją niewinnej żony po rozstaniu i tej, w jakiej znajdowałaby się, gdyby do rozwodu nie doszło i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie.

Nie ma tu – zaznaczmy – bardzo sztywnych reguł. Oceny i sama możliwość przyznania alimentów pozostawiona jest do uznania sądu.

[ramka][b]Przykład[/b]

Żona pobiera rentę w kwocie 1250 zł miesięcznie. Za mieszkanie płaci 350 zł. Wydaje na leki 110 zł miesięcznie. Jej mąż wyłącznie winny rozkładu pożycia ma emeryturę wynosząca 2760 zł miesięcznie. Wynajmuje mieszkanie, za które płaci 600 zł. Sąd przyznał żonie od męża alimenty w kwocie 450 zł.

Kwestią bardzo istotną jest również to, że jeśli alimenty należą się od małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia, nie ma czasowego ograniczenia trwania obowiązku alimentacyjnego. Obowiązek wypłacania alimentów zawsze wygasa tylko w razie zawarcia przez pobierającego je nowego małżeństwa.

Oczywiście sąd może je obniżyć albo uwolnić małżonka winnego od tej powinności, jeśli jest to uzasadnione zmianą sytuacji jednego albo obojga byłych małżonków. Tak więc np. dobrze zarabiający mąż wyłącznie winny rozkładu pożycia może się ubiegać o obniżenie alimentów przyznanych byłej żonie, jeśli np. przeszedł na emeryturę czy rentę.

Może też domagać się w sądzie uwolnienia go od obowiązku alimentacyjnego, jeśli z biegiem lat sytuacja materialna obojga dawnych małżonków stała się porównywalna czy np. były mąż wyłącznie winny rozkładu pożycia znalazł się w położeniu gorszym niż była żona.[/ramka]

[srodtytul]Ponowny ożenek zobowiązanego [/srodtytul]

Dodać warto, iż – według stanowiska Sądu Najwyższego – nie może być przyczyną zwolnienia z alimentów to, że płacący je ożenił się, założył drugą rodzinę, choć może to mieć wpływ na wysokość alimentów, jakie ma płacić.

Sąd powinien natomiast przy ocenie usprawiedliwionych potrzeb rozwiedzionego małżonka, który po rozwodzie pozostaje w związku nieformalnym, uwzględnić także możliwości majątkowe i zarobkowe tego partnera [b](wyrok SN z 11 lipca 2000 r., sygn. II CKN1015/00)[/b].

Słowem, jeśli zarobki konkubenta byłej żony wystarczą na zaspokojenie jej potrzeb, sąd może nie przyznać jej alimentów od eksmęża. Jednakże pozostawanie eksmałżonka w konkubinacie nie powoduje automatycznie, inaczej niż małżeństwo, wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego jego byłej drugiej połowy.

Obowiązek dostarczenia środków na utrzymanie drugiemu małżonkowi po rozwodzie lub separacji wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka. Były mąż nie może więc np. uwolnić się od tego obowiązku tylko dlatego, że ich wspólne dzieci też są w stanie łożyć na matkę.

Jednakże niewinny małżonek nie ma prawa do takich alimentów, które zapewniałyby mu taką samą stopę życiową, jaką ma były mąż czy była żona. Daje mu natomiast prawo do bardziej dostatniego życia.

Oczywiście, czym innym są alimenty na dzieci. Tu obowiązują inne kryteria.

[ramka][b]Z orzeczeń sądowych[/b]

-Niedostatek stanowiący podstawę zasądzenia alimentów na rzecz rozwiedzionego małżonka (art. 60 § 1 k. r. o.) ma charakter względny. Dlatego małżonek domagający się alimentów winien w pełni wykorzystać wszystkie możliwości w celu uzyskania dochodów niezbędnych do zaspokojenia usprawiedliwionych własnych potrzeb [b](wyrok SA w Poznaniu z 10 lutego 2004 r., sygn. ACa 1422/03) [/b]

-Postanowienia art. 60 § 2 k. r. o. nie dają małżonkowi niewinnemu prawa do takiej samej stopy życiowej jak małżonek zobowiązany, lecz dają mu prawo do bardziej dostatniego życia poprzez przyczynienie się w odpowiednim zakresie do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb, chociażby małżonek ten nie znajdował się w niedostatku [b](wyrok SA w Katowicach z 15 sierpnia 2004 r., sygn. I ACa 375/04) [/b]

-Fakt, że rozwiedziony małżonek niewinny rozkładu pożycia nie pozostaje w niedostatku, sam przez się nie przesądza o uprawnieniu do wsparcia materialnego. Rozstrzygające jest w tym względzie istotne pogorszenie jego sytuacji materialnej[b] (wyrok SN z 15 lutego 2001 r., sygn. II CKN 391/00)[/b]

-Świadczenia alimentacyjne między rozwiedzionymi małżonkami stanowią kontynuację powstałego przez zawarcie małżeństwa obowiązku wzajemnej pomocy w zakresie utrzymania i trwają mimo rozwodu, aczkolwiek w postaci zmodyfikowanej.