Rodzic też wychodzi
Wypełniony druk należy przekazać do ZUS w ciągu siedmiu dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń, czyli rozpoczęcia wykonywania pracy przez nianię. Z kolei po zakończeniu tej współpracy należy ją wyrejestrować z ubezpieczeń na ZUS ZWUA, również podając kod 04 30 xx.
Datę na tym druku podaje się z dnia następnego po zakończeniu pracy niani.
Rodzic dziecka powierzonego jej pod opiekę przestaje być wówczas płatnikiem składek, więc też musi się wyrejestrować. Robi to na druku ZUS ZWPA z tą samą datą, z jaką wyrejestrował nianię, i z kodem przyczyny wyrejestrowania płatnika 350.
Druk ZUS ZWUA trzeba także zawsze złożyć wtedy, gdy zmienia się sytuacja ubezpieczeniowa niani. Jeśli np. chce przystąpić do ubezpieczenia chorobowego albo z niego rezygnuje bądź przestaje podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, to tę zmianę zgłaszamy właśnie przez przekazanie najpierw ZWUA z danymi zgodnymi z wcześniejszym ZUA.
Dopiero na nowym ZUA lub ZZA wypełniamy pola, wskazując na nowo te ubezpieczenia, jakim ma podlegać niania.
Nie od razu na aut
Korzyścią dla rodziców jest to, że pomoc państwa nie urywa się automatycznie z ustaniem pracy/działalności jednego z nich. Mają oni jeszcze trzy miesiące, aby znaleźć nowe zatrudnienie. Dopiero po tym czasie ustaje prawo do finansowania składek za nianię przez budżet państwa.
ZUS nie będzie natomiast opłacał składek na ubezpieczenia społeczne za nianię, gdy jeden z rodziców przebywa na urlopie macierzyńskim, dodatkowym urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowym urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie ojcowskim lub urlopie wychowawczym.
Stosunek pracy nie ulega wówczas rozwiązaniu, ale są to świadczenia/urlopy przyznawane w związku z koniecznością sprawowania opieki nad dzieckiem.
Ponadto nie można liczyć na opłacanie składek przez budżet państwa, gdy:
• rodzic dziecka korzysta z ulgi na podstawie umowy aktywizacyjnej, o której mowa w art. 61c ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w brzmieniu obowiązującym przed 26 października 2007, z osobą bezrobotną w celu wykonywania pracy zarobkowej w gospodarstwie domowym lub
• umowa uaktywniająca została zawarta między nianią a osobami pełniącymi funkcję rodziny zastępczej zawodowej.
Rodzic musi niezwłocznie informować ZUS o każdej zmianie wpływającej na opłacanie składek, w szczególności o rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy uaktywniającej.
Gdy rodzice zawrą w tym samym okresie umowy uaktywniające z kilkoma nianiami, składki z budżetu państwa powinny być finansowane jedynie za jedną z nich.
KROK 3. informujemy nianię o jej prawach
Jedyna składka, jaką niania musi finansować sama bez względu na wysokość pensji, to składka na ubezpieczenie chorobowe. Jednak to ubezpieczenie jest dla niej – tak jak dla zleceniobiorcy – dobrowolne.
Zatem opiekunka sama decyduje, czy chce mu podlegać. Ale najczęściej chce, bo to właśnie od tego zależy, czy uzyska prawo do zasiłku chorobowego, opiekuńczego czy macierzyńskiego.
Może przy tym zdecydować o przystąpieniu do chorobowego w każdym czasie. Nie musi to być od razu, od początku umowy. Ale gdy zdecyduje się później niż w ciągu siedmiu dni od podjęcia pracy, zostanie nim objęta od dnia złożenia przez rodziców wniosku w tej sprawie (czyli druku ZUS ZUA).
A data objęcia ubezpieczeniem powinna się dla niej liczyć, bo od niej zależy nieraz prawo np. do zasiłku chorobowego. Nianie będą go mogły uzyskać bowiem dopiero pod warunkiem podlegania ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 90 dni.
Bez okresu wyczekiwania takiej osobie przysługuje natomiast zasiłek macierzyński (np. gdy niania urodzi dziecko) czy zasiłek opiekuńczy (np. z tytułu opieki nad chorym członkiem rodziny). Zasiłki te zawsze będzie niani wypłacał ZUS.
Kto płaci daniny
Po zgłoszeniu niani do ubezpieczeń rodzic (płatnik) ma obowiązek rozliczać składki na te ubezpieczenia, ale nie zawsze musi cokolwiek wpłacać do ZUS. Wszystko zależy od pensji, jaką będzie otrzymywać opiekunka.
Gdy jest to kwota nie wyższa niż minimalne wynagrodzenie (w 2011 r. – 1386 zł), a niania nie przystąpi do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, ani rodzice, ani niania nie będą musieli opłacać na ZUS żadnych danin. Będzie je wtedy płacił budżet państwa za pośrednictwem ZUS.
Jednak gdy niania będzie chciała opłacać składkę chorobową, rodzic będzie musiał ją potrącać z jej pensji i wpłacać do ZUS. Gdy natomiast wynagrodzenie opiekunki przekroczy minimalną płacę, to rodzic będzie musiał wpłacać do ZUS składki naliczone od nadwyżki ponad minimalną pensję. Część tych składek będzie sfinansowana ze środków niani.
Istotne jest jednak to, że powyższe zasady dotyczą tylko takiej sytuacji, gdy niania nie ma innych tytułów do ubezpieczeń wykluczających obowiązek opłacania składek z tytułu umowy uaktywniającej.
Jeśli niania będzie na przykład zatrudniona w innej firmie na cały etat albo będzie gdzieś pracować na umowę-zlecenie (i umowę tę wybierze jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych), za nią jako opiekunkę będzie obowiązkowa tylko składka zdrowotna.
Wtedy rodzic zgłasza ją tylko do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA. Składki do wysokości minimalnego wynagrodzenia znów opłaca budżet państwa, a powyżej tej kwoty – zatrudniona.
Jednak w praktyce taka sytuacja raczej nie wystąpi, bo dla niani korzystne będzie przystąpienie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych dobrowolnie. Co istotne, jeśli to zrobi, również ani ona, ani rodzice nie będą musieli płacić składek – pod warunkiem że pensja nie przekroczy minimalnej płacy.
Tylko w jednej sytuacji niania może zostać zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego wcześniej niż dzień przekazania przez rodzica ZUS ZUA.
Jest to możliwe wyłącznie wtedy, gdy rodzic zgłasza ją do tego ubezpieczenia razem ze zgłoszeniem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w ciągu siedmiu dni od dnia, kiedy umowa aktywizacyjna została objęta obowiązkiem opłacania składek emerytalno-rentowych.
Przykład 1
Jan i Anna Nowakowie zatrudnili nianię od 1 października. Poinformowała ona mocodawców, że nie chce podlegać ubezpieczeniu chorobowemu. Zgłosili ją wyłącznie do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego na ZUS ZUA. Mieli na to termin do 8 października (siedem dni od powstania obowiązku ubezpieczeń). Pod koniec października niania zmieniła zdanie i poinformowała rodziców, że od 1 listopada chce być objęta także ubezpieczeniem chorobowym.
W takiej sytuacji ten rodzic, który pełni rolę płatnika składek na jej ubezpieczenia, musi najpierw złożyć w ZUS formularz ZWUA, tj. wyrejestrować nianię z poprzednio wskazanych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego z datą ich ustania 01.11.2011. Dopiero potem powinien złożyć nowe zgłoszenie (na ZUA), żeby zgłosić ją do wcześniejszych ubezpieczeń i dodatkowo do dobrowolnego chorobowego. Tutaj też podaje datę 01.11.2011.
Gdyby niania zdecydowała się wcześniej, np. 7 października, to możliwe byłoby zgłoszenie jej do ubezpieczenia chorobowego z datą wsteczną, tj. od 1 października. Wówczas zgłoszenie ZUS ZUA zostałoby bowiem złożone w terminie siedmiu dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczeń.
W każdej chwili jednak ma ona prawo zrezygnować z ubezpieczenia chorobowego. Wtedy płatnik powinien złożyć w ZUS druk ZWUA i wyrejestrować ją ze wszystkich ubezpieczeń, do których była zgłoszona, a następnie złożyć ZUA i zgłosić tylko do tych obowiązkowych. Takie przerejestrowanie również jest możliwe tylko na bieżąco.
Najpierw warunki, potem płatności
ZUS opłaca składki finansowane przez budżet państwa tylko wówczas, gdy:
• niania została zgłoszona przez rodzica do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego,
• rodzice albo rodzic samotnie wychowujący dziecko:
– są zatrudnieni (należy przez to rozumieć wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, umowy o pracę nakładczą, ale również wykonywanie innych form aktywności zawodowej, np. posiadanie statusu funkcjonariusza, żołnierza zawodowego, sędziego, prokuratora, posła),
– świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych (chodzi o wszystkie umowy cywilnoprawne stanowiące tytuł do ubezpieczeń, tj. zlecenie albo inną umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia),
– prowadzą pozarolniczą działalność lub współpracują przy prowadzeniu działalności,
• dziecko nie jest umieszczone w żłobku, klubie dziecięcym oraz nie zostało objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.
Nie zawsze wolno
Niania nie zawsze będzie jednak mogła przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Prawo to przysługuje bowiem tylko osobom, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Jeśli więc niania pracuje w innym miejscu i tam jest ubezpieczona jako pracownik (z co najmniej minimalnym wynagrodzeniem), jako zleceniobiorca czy z tytułu prowadzenia swojej działalności, do chorobowego opiekunki już nie można zgłosić.
KROK 4. Naliczamy składki
Rodzic występujący jako płatnik składek musi ustalać te, jakie powinien wykazać za nią za dany miesiąc do ZUS. Robi to nawet wtedy, gdy składki ZUS są finansowane przez budżet państwa, bo pensja opiekunki nie przekracza wynagrodzenia minimalnego.
Aby ustalić wysokość składek, najpierw trzeba wiedzieć, od jakiej podstawy je liczyć. Dla ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowych, wypadkowego i chorobowego) jest to zwykle przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli kwota wynagrodzenia z tytułu wykonywania pracy.
Ale jest tak tylko wówczas, gdy w umowie uaktywniającej zawartej z nianią jej pensja zostanie określona kwotowo albo w kwotowej stawce godzinowej. Gdy wynagrodzenie określimy inaczej, niezależnie od pensji takiej niani składki należy naliczać od kwoty zadeklarowanej, nie niższej niż minimalne wynagrodzenie (tj. w 2011 r. 1386 zł).
Przykład 2
Rodzice podpisali z panią Anią umowę uaktywniającą na opiekę nad ich dwuletnim synem. Podpisali ją z nią na rok. Pani Ania jest spoza Warszawy, a właśnie w tym mieście dostała się na studia pedagogiczne. Jeśli w umowie wskażą wynagrodzenie:
• kwotowo, np. 1300 zł, składki będą liczyć od tej pensji,
• inaczej niż kwotowo, np. oferując jej darmowe zamieszkanie, daniny na ZUS będą liczyć od kwoty zadeklarowanej, nie niższej niż 1386 zł.
Najczęściej w umowie uaktywniającej będzie podana konkretna kwota za opiekę. Wtedy od niej naliczamy składki, pamiętając o dwóch ograniczeniach:
• roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie może być wyższa niż 30-krotność prognozowanego wynagrodzenia (w 2011 r. 100 770 zł),
• miesięczna podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać 250 proc. przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału (od września do listopada 2011 obowiązuje limit w wysokości 8415,28 zł, tj. 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w drugim kwartale 2011).
W praktyce jednak rzadko będzie trzeba pilnować tych granic, bo zwykle zarobki niani będą znacznie niższe. Pamiętać przy tym należy, że jeśli niania zechce podlegać ubezpieczeniu chorobowemu i zostanie do niego zgłoszona w trakcie miesiąca, to składkę za ten miesiąc trzeba będzie opłacić od tej samej kwoty co składki emerytalno-rentowe.
Niewykluczone więc, że niania będzie musiała opłacić pełną składkę chorobową za miesiąc, w którym podlegała temu ubezpieczeniu tylko jeden dzień.
Zdrowotna tak samo
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie liczona w ten sam sposób. Jeśli jednak opiekunka poprosi o zgłoszenie jej do ubezpieczenia chorobowego i rodzice z jej pensji będą ściągać tę składkę, podstawę wymiaru tej zdrowotnej muszą pomniejszyć o tę kwotę przekazaną na konto ubezpieczenia chorobowego.
Natomiast gdyby wynagrodzenie niani przekroczyło pensję minimalną i z tego powodu z jej wynagrodzenia rodzice musieli potrącać również część innych składek społecznych, to przy liczeniu podstawy składki zdrowotnej trzeba ją pomniejszyć o kwoty pobrane z poborów niani.
Po ustaleniu podstawy wymiaru składek trzeba ustalić ich wysokość. W tym celu podstawę mnożymy przez stopy procentowe składek. Wynoszą one odpowiednio na ubezpieczenie:
• emerytalne 19,52 proc.,
• rentowe 6 proc.,
• chorobowe 2,45 proc.,
• wypadkowe 1,67 proc.
Przykład 3
Wynagrodzenie niani wynosi 1386 zł. Opiekunka podlega ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Przystąpiła również do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 1386 zł.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne wykazana w dokumencie rozliczeniowym ze wskazanym kodem tytułu ubezpieczenia 04 30 xx wynosi 1352,04 zł (1386 zł – 33,96 zł; tj. składka na ubezpieczenie chorobowe).
Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne opłaca ZUS ze środków budżetu państwa. Składkę na ubezpieczenie chorobowe opłaca do ZUS rodzic, a finansuje niania.
Czyli kwotę 33,96 zł rodzic potrąca z wypłacanego jej wynagrodzenia.
Osobno od minimum...
Niezależnie od wysokości wynagrodzenia niani obowiązkowe składki od pensji nie wyższej niż kwota minimalnego wynagrodzenia (w 2011 r. 1386 zł) opłaca budżet państwa za pośrednictwem ZUS. Dlatego nawet jeśli opiekunka zarabia więcej, to trzeba za nią rozliczyć najpierw składki od minimum, a dopiero w kolejnych dokumentach od nadwyżki (na innych zasadach, o czym mowa dalej).
Składki od kwoty nie wyższej niż minimalna pensja należy rozliczać w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 30 xx.
Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (odpowiednio 19,52 proc. i 6 proc. podstawy) wykazuje się w polach, które są przewidziane do wpisywania kwot finansowanych przez płatnika. Natomiast składkę chorobową (2,45 proc. podstawy) – w części wykazywanej w zakresie kwot opłacanych przez ubezpieczonego.
Następnie wynikającą stąd kwotę trzeba przenieść do deklaracji ZUS DRA, sumując składki. Nie wykazuje się w niej składki wypadkowej, bo nie ma tam pola, gdzie można by wykazać taką składkę finansowaną przez budżet państwa.
Dopiero łącznie ten raport i deklaracja stanowią wystarczający komplet dokumentów, który pozwala ZUS prawidłowo rozliczyć składki za nianię.
Należy jednak pamiętać o jeszcze jednym. Gdy niania nie wykonuje pracy przez cały miesiąc, bo np. pobiera zasiłek czy zaczęła pracować w trakcie miesiąca, wówczas obniżamy podstawę składek proporcjonalnie do okresu, za który liczymy składki.
Przykład 4
Pani Anna została zatrudniona jako niania od 17 października 2011. Jej pensję w umowie określono na poziomie minimalnym (1386 zł).
Za październik składki na jej ubezpieczenia należy ustalić od niższej podstawy, tj. od kwoty 1386 zł : 31 dni x 15 dni pracy = 670,65 zł
...odrębnie powyżej
Gdy pensja niani przekracza kwotę minimalną, to oprócz raportu RCA z kodem 04 30 xx i rozliczonymi składkami rodzic musi jeszcze wypełnić drugi raport, tym razem RCA z kodem 04 31 xx. Nalicza w nim tylko składki na ubezpieczenia niani od kwoty przekraczającej minimalne wynagrodzenie.
O ile jednak w pierwszym RCA nie musi rozbijać składek na część finansowaną przez płatnika składek i ubezpieczonego, o tyle tutaj musi to zrobić.
Część składek sfinansuje bowiem rodzic:
• 9,76 proc. na emerytalne,
• 4,5 proc. na rentowe,
• 1,67 proc. na wypadkowe, a część niania:
• 9,76 proc. na emerytalne,
• 1,5 proc. na rentowe,
• 2,45 proc. na chorobowe (gdy do niego przystąpi),
• 9 proc. na zdrowotne.
W tym wypadku do deklaracji DRA należy przenieść kwotę składki na ubezpieczenie wypadkowe, którą musi sfinansować płatnik, czyli od nadwyżki ponad kwotę minimalnego wynagrodzenia.
Naliczone składki w części finansowanej przez siebie rodzic musi wpłacić na konto ZUS włącznie z częścią potrąconą z pensji niani.
Przykład 5
Wynagrodzenie niani wynosi 1500 zł. Podlega ona ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych z budżetu państwa wykazana w RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 30 xx wynosi 1386 zł, a podstawa składek na ubezpieczenia społeczne wykazana na RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 31 xx to 114 zł.
W pierwszym raporcie, z kodem 04 30 xx, jest również podawana podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne finansowanej przez budżet państwa; wynosi 1386 zł (bo niania nie przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego). Natomiast tę do wykazania w drugim raporcie należy obliczyć następująco:
1500 zł – 1386 zł = 114 zł
– składki społeczne finansowane przez nianię:
emerytalna 114 zł x 9,76 proc. = 11,13 zł
rentowa 114 zł x 1,5 proc. = 1,71 zł
łącznie 12,84 zł
W raporcie RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 31 xx zostanie wykazana podstawa wymiaru składki zdrowotnej w wysokości 101,16 zł (114 zł – 12,84 zł).
Przykład 6
Wynagrodzenie niani wynosi 1500 zł. Podlega ona ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych z budżetu państwa wykazana w raporcie RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 30 xx wynosi 1386 zł, natomiast podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wykazana na raporcie RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 31 xx to 114 zł.
Z kolei podstawa wymiaru składki zdrowotnej opłacanej przez ZUS ze środków budżetu państwa wykazanej raporcie RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 30 xx wynosi 1352,04 zł (1386 zł – 33,96 zł, tj. składka na ubezpieczenie chorobowe). Natomiast podstawę wymiaru tej składki pobieranej z pensji niani ustala się następująco:
1500 zł – 1386 zł = 114 zł
– składki społeczne finansowane przez nianię:
emerytalna 114 zł x 9,76 proc. = 11,13 zł
rentowa 114 zł x 1,5 proc. = 1,71 zł
chorobowa 114 zł x 2,45 proc. = 2,79 zł
łącznie 15,63 zł
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacanej przez rodzica, a finansowanej przez nianię wykazana w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 31 xx wynosi 98,37 zł (114 zł – 15,63 zł).
KROK 5. Sporządzamy dokumenty dla ZUS
Najmniej obowiązków będzie miał rodzic, który wypłaca niani wynagrodzenie nie wyższe niż minimalne, a opiekunka nie przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Wtedy żadnych składek rodzic do ZUS nie wpłaca, a dokumenty rozliczeniowe składa tylko za pierwszy miesiąc. Za kolejny miesiąc tych dokumentów już nie musi składać, jeśli nie zmieni się zakres ubezpieczeń, jakim podlega niania, i nadal będzie miała to samo wynagrodzenie.
Jeśli więc rodzic zatrudni nianię od 1 października br. i złoży komplet dokumentów rozliczeniowych za ten miesiąc – ZUS RCA i ZUS DRA – to za kolejne miesiące już nie musi ich składać, jeśli nic się nie zmieni w stosunku do danych w poprzednich dokumentach.
Gdyby jednak zatrudnił nianię np. od 15 października 2011, musi złożyć dokumenty co najmniej za październik (gdzie podstawa składek będzie niższa) i za listopad (tutaj już będzie cała kwota minimalnego wynagrodzenia). Kolejnych już nie będzie musiał podawać, chyba że coś się zmieni, np. niania zechce przystąpić do ubezpieczenia chorobowego.
Gdy niania przystąpi do ubezpieczenia chorobowego, rodzic musi z jej pensji potrącać składkę na to ubezpieczenie i wpłacać ją na konto ZUS.
Natomiast gdy pensja niani przekroczy minimalne wynagrodzenie, rodzic będzie musiał składać dodatkowy raport ZUS RCA, rozliczając w nim składki od nadwyżki ponad minimalną pensję. Komplet dokumentów i raportów przekazuje za dany miesiąc do 15 dnia następnego miesiąca.
Uwaga! Na razie nie będzie można rozliczać składek za nianie przez program Płatnik. Nie został on do tego dostosowany. W najbliższych sześciu miesiącach, tj. do marca 2012, płatnicy będą musieli przekazywać dokumenty sporządzone pisemnie według ustalonego wzoru.
Jeśli rodzic składa raport/raporty RCA i deklarację DRA jako pierwszy komplet dokumentów rozliczeniowych za dany miesiąc, to powinien nadać im numer identyfikacyjny 40.
Gdy będzie te dokumenty korygował, powinien je oznaczać cyframi od 41 do 49 (za każdym razem wyżej o jedną cyfrę). Gdy wykorzysta ostatni numer, a będzie musiał znów złożyć korektę, składa dokumenty z tym najwyższym identyfikatorem 49, ale szczególną uwagę musi zwrócić na datę wypełnienia dokumentów.
ZUS uzna bowiem, że prawidłowy jest komplet dokumentów z ostatnią datą. Identyfikator składa się dodatkowo z oznaczenia miesiąca i roku, za który składamy dokument.
Za październik przy pierwszym komplecie będzie to więc 40.10.2011, tzn.
• 40 – składki naliczone od minimum,
• 10 – miesiąc,
• 2011 – rok.
Ustawa o opiece nad dzieckiem w wieku do lat 3 nie przewiduje składania do ZUS umowy uaktywniającej ani żadnych innych dokumentów potwierdzających spełnianie warunków do finansowania składek z budżetu państwa.
Oczywiście ZUS na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ma prawo weryfikować prawidłowość zgłoszeń do ubezpieczeń przez wszystkich płatników składek.
KROK 6. Opłacamy składki
Ten punkt dotyczy tych rodziców, których niania przystąpiła do ubezpieczenia chorobowego lub zarabia więcej niż minimalne wynagrodzenie.
Składki należne za dany miesiąc trzeba wówczas wpłacać na konto ZUS do 15 dnia następnego miesiąca. Jeżeli 15 przypada w sobotę, niedzielę lub święto, to wolno je uregulować w poniedziałek lub najbliższy dzień roboczy.
ZUS wskazał dwa konta do wpłat na ubezpieczenia:
• społeczne 83 1010 1023 0000 2613 9510 0000; na to konto wpłacamy składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe,
• zdrowotne 78 1010 1023 0000 2613 9520 0000.
Rodzic może to zrobić np. na poczcie. Istotne jest, że za termin dokonania zapłaty uważa się:
• przy zapłacie gotówką – dzień dokonania wpłat należności z tytułu składek w banku lub placówce pocztowej,
• w obrocie bezgotówkowym – dzień obciążenia rachunku bankowego płatnika.
Umowa uaktywniająca
Niania, która ma prawo do emerytury lub renty, będzie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom jak każda inna. Jeżeli jednak będzie gdzieś pracować np. na część etatu, trzeba będzie za nią opłacać tylko składkę zdrowotną.
Na obowiązek ubezpieczeń niani nie ma też wpływu edukacja i wiek niższy niż 26 lat. Nawet uczeń i student w tym wieku, który podejmie się opieki nad dzieckiem, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom z tego tytułu.
Pracę jako niania można też podjąć w czasie urlopu macierzyńskiego czy wychowawczego. W pierwszym wypadku taka osoba będzie zwolniona z wymogu ubezpieczeń, a w drugim przestaną być za nią opłacane składki z racji przebywania na urlopie wychowawczym.
Za nianię rodzice nie muszą płacić składek na Fundusz Pracy ani Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Oznacza to jednocześnie, że taki staż nie zostanie wliczony do tego, który warunkuje przyznanie zasiłku dla bezrobotnych.
Art. 71 ustawy o promocji zatrudnienia, który określa, jakie warunki trzeba spełnić, aby nabyć prawo do zasiłku, nie został bowiem zmieniony.
Jakie to przepisy
• art. 50 – 53 ustawy z 4 lutego 2011 o opiece nad dzieckiem w wieku do lat 3 (DzU nr 45, poz. 235 ze zm.) w wersji obowiązującej od 1 października 2011,
• art. 6 ust. 2a i 4a, art. 16 ust. 1b, 1c i 2, art. 17 ust. 2a, art. 18 ust. 5c, art. 36 ust. 2, art. 47 ust. 2c i 2e ustawy z 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.) w wersji obowiązującej od 1 października 2011,
• art. 22 ust. 9 pkt 6 i ust. 10, art. 42a, art. 44 ust. 1c – 1f ustawy z 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.) w wersji obowiązującej od 1 października 2011,
• art. 61c ustawy z 20 kwietnia 2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU nr 99, poz. 1001 ze zm.) w wersji obowiązującej przed 26 października 2007,
• art. 104 ust. 1 pkt 3 lit. i ustawy z 20 kwietnia 2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.) w wersji obowiązującej od 1 października 2011,
• art. 10 ustawy z 13 lipca 2006 o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (DzU nr 158, poz. 1121 ze zm.).
Zobacz cały poradnik » Jak zatrudnić nianię z ZUS i podatkiem
