Na zwolnieniu lekarskim biznesmen spędzi nie więcej niż 182 dni

Prowadzący działalność przekazuje zwolnienia lekarskie ZUS właściwemu dla swojego miejsca zamieszkania, bo to oddział jest płatnikiem jego zasiłków. Za czas pobierania zasiłków chorobowych przedsiębiorca nie odprowadza składek na ubezpieczenia społeczne, płaci natomiast składkę zdrowotną. Jeżeli jest chory, ale nie jest ubezpieczony chorobowo, albo z innego powodu nie ma prawa do zasiłku – składki z tytułu prowadzonej działalności musi zapłacić.

Zasadniczo zasiłek chorobowy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru albo:

- 70 proc. – za czas pobytu w szpitalu,

- 100 proc. – dla ciężarnych, dawców komórek, tkanek i narządów, poszkodowanych w wypadku w drodze do miejsca lub z miejsca prowadzenia firmy.

Osoby prowadzące działalność powinny dostarczyć ZUS zwolnienie lekarskie na druku ZUS ZLA w ciągu siedmiu dni od jego otrzymania. Jeżeli przekroczą ten termin, zasiłek chorobowy przysługujący od ósmego dnia orzeczonej absencji chorobowej do dnia poprzedzającego dzień dostarczenia zwolnienia jest obniżony o 25 proc. ZUS nie zmniejszy jednak zasiłku, gdy przedsiębiorca udowodni, że opóźnienie nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych.

Osoby prowadzące własny biznes mogą też uzyskać zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego. Gwarantuje im to ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.).

Z racji prowadzonej działalności gospodarczej obowiązkowo podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu na podstawie ustawy systemowej.

Postępowanie wypadkowe przeprowadza oddział ZUS właściwy ze względu na siedzibę firmy. Do niego więc powinni się zgłaszać poszkodowani w wypadkach przy prowadzeniu działalności. Po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia – nie później niż w ciągu 14 dni od zawiadomienia o wypadku – oddział ZUS musi sporządzić karty wypadku. Jej wzór określa załącznik do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2002 r. (DzU nr 236, poz. 1992).

Poszkodowany może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku. Jeżeli ZUS uzna zdarzenie za wypadek przy prowadzeniu działalności, będzie to podstawa do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.

Przy zasiłku chorobowym z wypadku nie jest wymagany okres wyczekiwania. Oznacza to, że prawo do takiego zasiłku przy prowadzeniu działalności pozarolniczej przysługuje niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu.

Wysokość zasiłku chorobowego oraz świadczenia rehabilitacyjnego za wypadek przy prowadzeniu działalności zawsze wynosi 100 proc. podstawy wymiaru, w tym za czas pobytu w szpitalu.

Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują przedsiębiorcy, który w dniu wypadku był zadłużony w ZUS ze składek na ubezpieczenia społeczne na ponad 6,60 zł. Dostanie je za cały okres zwolnienia lekarskiego dopiero, gdy ureguluje cały dług najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od dnia wypadku, z tym że okres zasiłkowy nie może przekroczyć 182 dni.

Jeśli jednak przedsiębiorca ureguluje składki po sześciu miesiącach od wypadku, otrzyma zasiłek tylko za okres od dnia spłaty. Prawo do świadczeń za okres wcześniejszy przedawni się. Jednak ten wcześniejszy okres wlicza się do okresu zasiłkowego oraz do okresu, przez który przysługuje świadczenie rehabilitacyjne. Dotyczy to zarówno niezdolności do pracy rozpoczętej w dniu wypadku, jak i tej powstałej później w wyniku jego następstw.

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność nie ma prawa do świadczeń wypadkowych, gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez nią przepisów o ochronie zdrowia i życia, spowodowane przez nią umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Podobnie stanie się, jeśli to ona – będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających – przyczyniła się w znacznym stopniu do wypadku. Rażące niedbalstwo nie zostało zdefiniowane. Można jednak przyjąć, że chodzi tu o zachowanie nieprawidłowe, odbiegające istotnie od typowego w danej sytuacji, powodujące szkodę, choć sprawca mógł i powinien przewidzieć skutki swojego zachowania i postąpić prawidłowo.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą jako stolarz uległa wypadkowi podczas cięcia płyty wiórowej na pile tarczowej. Brak osłony tarczy oraz zły stan tarczy tnącej (brak kilku ostrzy tnących) był przyczyną wypadku. W trakcie cięcia materiału oderwany kawałek uzębienia tarczy uszkodził stolarzowi nadgarstek prawej dłoni (nie było osłony tarczy). ZUS nie uznał tego zdarzenia za wypadek przy pracy, gdyż doszło do niego wskutek rażącego niedbalstwa stolarza.

Jeżeli zachodzą okoliczności, z powodu których ubezpieczony nie ma prawa do świadczeń wypadkowych, przedsiębiorcom objętym dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym przysługuje prawo do zasiłków chorobowych z tego ubezpieczenia.

Prowadzący zakład szewski skaleczył dłoń, naprawiając obuwie (był pod silnym wpływem alkoholu). Rana wymagała zszycia. Szewc otrzymał zwolnienie lekarskie na 14 dni. ZUS odmówił mu jednak wypłaty zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego, bo sam przyczynił się do zdarzenia, był bowiem nietrzeźwy. Ponieważ rzemieślnik przystąpił dobrowolnie do ubezpieczenia chorobowego i od kilku lat regularnie opłacał składki, ZUS wypłacił mu zasiłek chorobowy, ale dopiero od szóstego dnia orzeczonej niezdolności do pracy