Adam (22-letni student) ma zasądzone od ojca alimenty. Ojciec ich nie płaci, ale Adam dotychczas nie występował o wszczęcie egzekucji do komornika. Teraz jednak, po podwyższeniu kryterium dochodowego, ma szansę na uzyskanie świadczenia alimentacyjnego z gminy. Decyduje się więc na wszczęcie egzekucji. Załóżmy, że pójdzie do komornika dopiero w październiku. W tym samym miesiącu wniesie też wniosek do swojej gminy o wypłatę świadczeń z FA. Gmina nie będzie mogła przyznać wsparcia od tego miesiąca. Nawet jeśli zwróci się ona do komornika o wydanie zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji, to i tak go nie uzyska – ten bowiem jeszcze jej przez dwa miesiące nie prowadził. Komornik będzie mógł wydać zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji dopiero w grudniu. Wtedy Adam powinien ponownie udać się do gminy z wnioskiem o świadczenia alimentacyjne. Gmina przyzna je od grudnia. Nie ma możliwości wstecznego uzyskania pomocy (za październik i listopad).
Uwaga!
To istotna różnica w porównaniu z zasadami obowiązującymi dotychczas przy zaliczce alimentacyjnej. Wtedy bowiem opłacało się jednocześnie złożyć wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji i o wypłatę zaliczki; pomoc była wypłacana od miesiąca, w którym wpłynął do niego wniosek o zaliczkę.
Od października będzie łatwiej uzyskać pomoc państwa, jeśli dłużnik alimentacyjny przebywa za granicą.
Wyegzekwowanie alimentów od osoby, która wyjechała za granicę, to zawsze kłopot. Dotychczas problemem było też otrzymanie w takiej sytuacji pomocy w postaci zaliczki alimentacyjnej. Z przepisów wynikało bowiem, że trzeba przedstawić informację sądu okręgowego lub zaświadczenie zagranicznej instytucji o stanie egzekucji alimentów za ostatnie trzy miesiące. Tymczasem wierzyciele często nie mogli doprowadzić nawet do wszczęcia egzekucji. Sądy uznawały, że informacja o stanie egzekucji obejmuje także te sytuacje, w których skuteczne uruchomienie postępowania egzekucyjnego nie jest możliwe z przyczyn niezależnych od wierzyciela, np. z uwagi na nieznajomość adresu dłużnika za granicą lub brak umowy wiążącej Polskę z państwem jego pobytu. To jednak znacznie przedłużało czas, który mijał do otrzymania pomocy.
Od października będzie łatwiej. Bardziej będą się liczyć starania wierzyciela niż ich efekt. Art. 2 ustawy o FA zawiera bowiem rozszerzoną definicję bezskuteczności egzekucji.
Gdy dłużnik alimentacyjny przebywa za granicą, to egzekucję – jeśli jest to w ogóle możliwe – prowadzą instytucje zagraniczne. Komornik w takim wypadku nie prowadzi w Polsce postępowania.
Postępowanie zależy od tego, w jakim kraju przebywa dłużnik. Pierwsze kroki warto skierować do sądu okręgowego (na terenie właściwości którego mieszka wierzyciel), bo wtedy, gdy jest to możliwe, będzie on pośredniczył we wszczęciu egzekucji zagranicznej, a gdy okaże się to niemożliwe – wyda odpowiednie zaświadczenie.
Gdy dłużnik mieszka za granicą, do wniosku o świadczenia alimentacyjne trzeba dołączać informację właściwego sądu (w większości przypadków jest to sąd okręgowy) lub informację odpowiedniej instytucji zagranicznej (np. zagranicznego komornika)o podjęciu przez uprawnionego czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o ich niepodjęciu ze wskazanych przyczyn.Chodzi np. o
- niemożność wszczęcia egzekucji przeciwko dłużnikowi przebywającemu poza Polską, w szczególności z powodu braku podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego za granicą (np. nie ma umowy międzynarodowej między Polską i państwem, w którym mieszka dłużnik), a także
- niemożność wskazania przez uprawnionego miejsca zamieszkania dłużnika.
Osoby zainteresowane uzyskaniem świadczeń alimentacyjnych z gminy powinny jak najszybciej zgłosić się do komornika z wyrokiem sadu opatrzonym klauzulą wykonalności. Oczywiście jeśli postępowanie egzekucyjne jeszcze się nie toczy. Komornik będzie bowiem wydawał zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji po co najmniej dwóch miesiącach jej prowadzenia.
Zawsze warto zgłosić się do komornika właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika alimentacyjnego, bo to przyspiesza i ułatwia postępowanie. Oczywiście można też złożyć wniosek do komornika, w którego rewirze mieszka wierzyciel.
Im szybciej zainteresowany zgłosi się do komornika, tym prędzej otrzyma zaświadczenie potrzebne do uzyskania pomocy z gminy.
Egzekucja komornicza będzie bardziej skuteczna, jeśli wierzyciel przekaże mu wszystko, co wie o dłużniku, np. jego dochodach, majątku.
Warto dodać, że w najbliższym czasie egzekucję alimentów powinno przyspieszyć i uczynić bardziej skuteczną to, że komornicy będą mogli zwracać się do ZUS drogą elektroniczną w celu uzyskania informacji o źródłach przychodów dłużnika.
