Wszystko o rentach 2010

Przysługuje ubezpieczonym, którzy ze względu na stan zdrowia utracili w całości lub w części możliwość dalszego zarobkowania. ZUS może jednak uznać, że wystarczy sama zmiana wykonywanego dotychczas zawodu. Kieruje wtedy niezdolnego do pracy na przekwalifikowanie zawodowe, przyznając na ten okres rentę szkoleniową.

Z kolei osoby, które stały się niezdolne do pracy wskutek wypadku (przy pracy, w szczególnych okolicznościach) lub choroby zawodowej, mogą się ubiegać o przyznanie tzw. renty wypadkowej, której wysokość jest na ogół wyższa od renty z ogólnego stanu zdrowia. Również członkowie rodziny osoby zmarłej w wyniku wypadku lub choroby zawodowej mogą uzyskać rentę rodzinną z ubezpieczenia wypadkowego.

Osobom, które zachorowały jeszcze przed wejściem w dorosłe życie zawodowe i w związku z tym stały się niezdolne do pracy, może być przyznana renta socjalna. Zupełnie inny charakter ma renta rodzinna przysługująca osobom, które utraciły bliskiego członka rodziny. Świadczenie to ma im niejako wynagrodzić, przynajmniej częściowo, utratę określonych źródeł utrzymania, które zapewniała za życia osoba zmarła.

W opracowaniu zostaną omówione warunki uzyskania każdego z wymienionych rodzajów rent. W praktyczny sposób zaprezentujemy również zasady ustalania ich wysokości.

Przybliżymy też zasady wypełnienia wniosku o przyznanie określonej renty, a także podpowiemy, jakie dokumenty należy złożyć w ZUS w celu przyznania świadczenia. Wskażemy jednocześnie możliwości odwołania się do sądu od niekorzystnej decyzji rentowej.

Na zakończenie zostaną zaprezentowane możliwości dorabiania do poszczególnych świadczeń i sytuacje, kiedy renta ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu wskutek osiągania przychodu z działalności zarobkowej.

[ramka][b]Słowniczek[/b]

[b]Choroba zawodowa[/b] – choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.

[b]Karta wypadku[/b] – dokument, w którym podmiot zobowiązany dokonuje ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy w stosunku do osób niebędących pracownikami.

[b]Niezdolność do pracy[/b] – całkowita lub częściowa utrata zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu połączona z brakiem rokowań co do odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Niezdolność do samodzielnej egzystencji – naruszenie sprawności organizmu powodujące konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

[b]Okresy składkowe[/b] – okresy wykonywania pracy lub innej działalności zarobkowej, za które opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne (ubezpieczenia emerytalne i rentowe), jak również niektóre okresy, za które składka nie została opłacona ze względu na brak takiego obowiązku.

[b]Okresy nieskładkowe[/b] – okresy braku aktywności zawodowej, za które nie zostały odprowadzone składki na ubezpieczenie społeczne (ubezpieczenia emerytalne i rentowe).

[b]Podstawa wymiaru renty[/b] – iloczyn wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty oraz aktualnej kwoty bazowej.

[b]Podstawa wymiaru składek[/b] – kwota przychodu, od której istnieje obowiązek opłacenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (przed 1 stycznia 1999 r. – na ubezpieczenia społeczne).

[b]Protokół powypadkowy[/b] – dokument, w którym pracodawca dokonuje ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy w stosunku do pracownika.

[b]Staż ubezpieczeniowy[/b] – suma okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przez wnioskodawcę w czasie kariery zawodowej.