Prawa i obowiązki małżonków

Obowiązki te, a także prawa małżonków zostały wskazane w art. 23 – 30 k. r. o. Przez pryzmat wywiązywania się z nich sąd będzie oceniał ich zachowanie, powody do rozwodu, kwestię winy.

Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. To fundamentalna zasada polskiego prawa rodzinnego.

Kodeks rodziny i opiekuńczy zobowiązuje ich w art. 23 do:

-wspólnego pożycia,

-wzajemnej pomocy,

-wierności,

-współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli.

Ciąży na nich obowiązek przyczyniania się – w miarę swoich możliwości zarobkowych i majątkowych – do zaspokajania potrzeb założonej przez nich rodziny; może to polegać także (w całości lub w części) na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 27 k. r. o.).

Małżonek ma prawo do korzystania z mieszkania, do którego prawo przysługuje drugiemu małżonkowi, i do korzystania z należącego do niego wyposażenia domu (art. 28[sup]1[/sup] k. r. o.).

Oboje małżonkowie mają prawo do wspólnego rozstrzygania o istotnych sprawach rodziny. W braku porozumienia mogą się zwrócić o rozstrzygnięcie do sądu (art. 24 k. r. o.). W praktyce małżonkowie korzystają z tej możliwości wyjątkowo, choć starsze orzeczenia Sądu Najwyższego mogą świadczyć o tym, że nie jest to możliwość czysto teoretyczna.

Oboje małżonkowie mają obowiązek, każde wedle swych sił i możliwości zarobkowych oraz majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb wspólnie założonej rodziny. Jednakże wypełnieniem tego obowiązku będą – w całości lub części – również osobiste starania o wychowanie dzieci i praca we wspólnym gospodarstwie domowym.

Oboje małżonkowie, bez względu na stosunki majątkowe między nimi (wspólność lub rozdzielność majątkową), są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny, np. opłaty za mieszkanie, za remonty, na opłacenie ubrania dla dzieci, pomocy szkolnych. Nie dotyczy to poważniejszych inwestycji rodzinnych.

Jeśli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia obowiązku łożenia na utrzymanie rodziny, drugi małżonek może uzyskać w sądzie rodzinnym nakaz wypłacenia całości lub części jego wynagrodzenia do rąk własnych.

[ramka][b]Z orzeczeń sądowych[/b]

-Z punktu widzenia trwałości małżeństwa równie szkodliwe, co naruszenie zasady wierności małżeńskiej, może się okazać naruszenie innych obowiązków małżeńskich określonych w art. 23 k. r. o.[b] (wyrok SN z 2 czerwca 2002 r., sygn. V CKN 741/00)[/b]

-Obowiązek przewidziany w art. 23 k. r. o. może być wyłączony, jeżeli zachowanie będące wynikiem choroby psychicznej małżonka uzasadnia zwolnienie z tego obowiązku drugiego z małżonków [b](wyrok SN z 18 marca 1999 r., sygn. I CKN 1050/970)[/b]

-Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny (art. 27 k. r. o.) ustaje w wypadku separacji faktycznej małżonków bezdzietnych bądź małżonków, których dzieci wskutek usamodzielnienia się nie pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie rodzinnym [b](wyrok SN z 26 maja 1999 r., sygn. III CKN 153/99)[/b]

-Przepis art. 23 k. r. o. nakłada na małżonków między innymi obowiązek wzajemnej pomocy. Ten obowiązek ma szczególne znaczenie w niepomyślnych okolicznościach życiowych, w szczególności takich jak choroba.

Porzucenie małżonka w ciężkiej chorobie, a więc wówczas, gdy potrzebuje on specjalnie troskliwej opieki i serdecznego współczucia, z reguły spotyka się ze sprzeciwem moralnym ze strony społeczeństwa[b] (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 czerwca 1997 r., sygn. ACr 162/97)[/b][/ramka]

[ramka][b]Skróty:[/b]

k. r. o. – ustawa z 25 lutego 1964 r. – [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=44EA2B2E55A720AC74A63F42983D1796?id=71706]Kodeks rodziny i opiekuńczy [/link](DzU. z 1964 r. nr 9, poz. 59 ze zmianami),

k. p. c. – ustawa z 17 listopada 1964 r. – [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=75427E5227A23128D5F888C912C40076?id=70930]Kodeks postępowania cywilnego[/link] (DzU. z 1964 r. nr 43, poz. 269 ze zmianami)

SN – Sąd Najwyższy

WSA – wojewódzki sąd administracyjny

o.p. – ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0D09F12C2831AA93BF6960FCD82353EC?id=176376]Ordynacja podatkowa[/link] (DzU. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zmianami)[/ramka]

[ramka][b]Zobacz wzory:

[link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/prawodla/pdf/wzor%20pozew%20o%20rozwod.pdf]Pozew o rozwód[/link]