Jak zakład budżetowy gospodaruje finansami

Minister finansów wydał 7 grudnia 2010 r. rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych. Jego przepisy będą obowiązywać od 1 stycznia 2011 r.

Podstawą gospodarki finansowej samorządowego zakładu budżetowego jest plan finansowy. Opracowuje go kierownik zakładu, rozpisując na: dział, rozdział i paragraf. Tak sporządzony projekt należy przedłożyć do weryfikacji organowi wykonawczemu gminy (powiatu albo województwa), co powinno nastąpić najpóźniej 22 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy. Plan finansowy zyskuje kształt ostateczny po uchwaleniu przez radę (sejmik) budżetu i wprowadzeniu przez kierownika niezbędnych poprawek (zatwierdzenie).

Kierownik samorządowego zakładu budżetowego ma również kompetencje do dokonywania zmian w planie finansowym w ciągu roku budżetowego, gdy przychody i koszty są wyższe od planowanych, pod warunkiem że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu ani zwiększenia dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Inne zmiany planu finansowego mogą być dokonywane tylko i wyłącznie po uprzednim wprowadzeniu zmian w uchwale budżetowej.

Minister finansów określił również sytuacje, w których zmiana planu finansowego nie jest konieczna. Po pierwsze, gdy zakład osiąga niższe od zaplanowanych przychody, to ponoszenie odpowiednio niższych kosztów następuje bez konieczności zmiany planu. Po drugie, zmian w planie nie wymaga przenoszenie kosztów pomiędzy paragrafami przy uwzględnieniu ograniczeń określonych prawem.

Jak wynika z treści art. 15 ust. 7 ustawy o finansach publicznych, samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych ustaloną na koniec roku sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący gminy (powiatu albo województwa) postanowi inaczej. Szczegółowy sposób ustalania tej nadwyżki określono natomiast w rozdziale 7 rozporządzenia ministra finansów z 7 grudnia 2010 r.

Zgodnie z § 42 rozporządzenia rozliczenia zakładu z budżetem jednostki samorządu terytorialnego trzeba planować. Zapisuje się je w dziale i rozdziale właściwym dla przeważającego rodzaju działalności zakładu. Pamiętać przy tym należy, że planowany stan środków obrotowych zakładu na koniec roku nie może przekraczać 1/6 planowanych na rok następny kosztów wynagrodzeń. Faktyczny stan tych środków na koniec roku oblicza się natomiast jako różnicę między sumą stanu środków obrotowych na początku roku i przychodów należnych związanych z prowadzoną działalnością a sumą opłaconych kosztów, zobowiązań i nieponiesionych wydatków na inwestycje. Przy ustalaniu kwoty wpłaty nie bierze się pod uwagę otrzymanych przez zakład darowizn pieniężnych.

Zachowane od likwidacji

Od 1 stycznia 2011 r. funkcjonować mogą tylko takie samorządowe zakłady budżetowe, które wykonują zadania własne jednostki samorządu terytorialnego w zakresie:

~~ gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi;

~~ dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego;

~~ wodociągów, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków, utrzymania czystości i porządku, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz;