Niania rozlicza podatek PIT od swojego wynagrodzenia

Może przy tym wybrać jeden z dwóch wariantów: roczną deklarację i przekazanie podatku bądź miesięczne rozliczanie zaliczek (wówczas też musi złożyć roczne zeznanie).

Wynagrodzenie przysługujące niani na podstawie umowy uaktywniającej kwalifikujemy do przychodów z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.). Rodzic nie pobiera zatem od jej pensji i nie odprowadza do urzędu skarbowego comiesięcznych zaliczek. Nie musi też niani wykazywać w zbiorczej informacji rocznej na PIT-C o wysokości uzyskanego przychodu.

Z przychodu uzyskanego z umowy niania musi rozliczyć się sama do końca kwietnia danego roku. Informacje o wysokości przychodu i potrąconych z jej wynagrodzenia składkach powinna czerpać z informacji ZUS RMUA, jaką powinna za każdy miesiąc otrzymać od rodzica.

Ustawa dopuściła też możliwość samoopodatkowania się niani w trakcie roku kalendarzowego. Ma ona prawo wpłacać comiesięczne zaliczki od otrzymywanego wynagrodzenia według najniższej stawki skali podatkowej 18 proc., lub wyższej 32 proc.

Uwaga! Gdy niania odprowadzi w ciągu roku choć jedną zaliczkę, nie może potem zrezygnować z tego do końca danego roku kalendarzowego, aby rozliczyć je wyłącznie w rozliczeniu rocznym.

Aby obliczyć zaliczkę od wynagrodzenia z tytułu umowy uaktywniającej, uzyskiwany przychód (wynagrodzenie) niania musi pomniejszyć w pierwszej kolejności o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne potrąconych z jej środków przez rodzica w danym miesiącu.

W praktyce chodzi o naliczone od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przekraczającej kwotę minimalnej płacy składki:

• emerytalną – 9,76 proc. od nadwyżki ponad 1386 zł,

• rentowe – 1,5 proc. od nadwyżki ponad 1386 zł,

oraz ewentualnie dobrowolną składkę chorobową ustaloną od całej pensji – zarówno od  podstawy nie wyższej od minimalnego wynagrodzenia, jak i większej.

Niania, która zdecydowała się na zaliczkowy sposób rozliczeń z urzędem skarbowym, uzyskanego w danym miesiącu przychodu nie obniża o składki emerytalną i rentowe naliczone od podstawy wymiaru nieprzekraczającej kwoty minimalnego wynagrodzenia. Te bowiem finansuje budżet państwa za pośrednictwem ZUS.

Nie pobiera się ich zatem ze środków zatrudnionego na podstawie umowy uaktywniającej.

W następnym etapie niania ustala koszty uzyskania. Ma prawo je odliczyć w wysokości 20 proc. przychodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne, ale również tylko te, które rodzic potrącił z jej pensji w danym miesiącu. Ale jeśli udowodni, że poniosła wyższe koszty niż ustalone w powyższy sposób, wolno jej zastosować koszty faktycznie poniesione.

Przychód opiekunki

(uzyskane w miesiącu wynagrodzenie z umowy uaktywniającej), obniżony o składki i koszty uzyskania przychodów, stanowi podstawę opodatkowania. Z ustalonej zaliczki na podatek niania odejmuje kwotę składki zdrowotnej potrąconej przez rodzica i zapłaconej z jej środków.

Oznacza to, że zaliczkę zmniejsza o kwotę składki zdrowotnej (7,75 proc.), ale tej naliczonej od podstawy wymiaru przewyższającej minimalne wynagrodzenie. Tylko bowiem ta część składki zdrowotnej jest finansowana z jej środków.

Przykład

Zatrudniona od 1 października 2011 na podstawie umowy uaktywniającej niania otrzymuje wynagrodzenie 1600 brutto miesięcznie. Z tego zatrudnienia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu, i przystąpiła do dobrowolnego chorobowego.

Chce co miesiąc odprowadzać zaliczkę na podatek i stosować koszty ryczałtowe. Zgodnie z zawartą umową otrzyma 28 października 2011 wynagrodzenie w ustalonej wysokości.

Jej rozliczenia składkowo-podatkowe za ten miesiąc wyglądają następująco.

Składki od podstawy wymiaru nie wyższej od minimalnego wynagrodzenia:

Składki na ubezpieczenia społeczne

– emerytalna 1386 zł x 19,52 proc. = 270,55 zł

– rentowa 1386 zł x 6 proc. = 83,16 zł

– wypadkowa 1386 zł x 1,67 proc. = 23,15 zł

Składki te wykazuje rodzic w jednym bloku raportu ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczeń 04 30 xx, który musi przekazać ZUS do 15 listopada 2011. Opłaca je ZUS, ale są finansowane ze środków budżetu państwa.

– dobrowolna składka chorobowa od podstawy wymiaru nie wyższej od minimalnego wynagrodzenia 1386 zł x 2,45 proc. = 33,96 zł

Składkę tę rodzic wykazuje w tym samym bloku raportu ZUS RCA, z kodem 04 30 xx. Finansuje ją niania, a odprowadza z jej środków rodzic.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne

(1386 zł – 33,96 zł) x 9 proc. = 121,68 zł

Składkę zdrowotną rodzic wykazuje w pierwszym bloku raportu ZUS RCA z kodem 04 30 xx, ponieważ opłaca ją ZUS, a jest finansowana ze środków budżetu państwa.