W 2023 roku MON chce powołać na ćwiczenia wojskowe nawet 200 tys. osób. Powołania mają dotyczyć głównie osób, którym zostały nadane przydziały mobilizacyjne.
Zgodnie z ustawą z 12 marca 2022 r. o obronie ojczyzny (DzU poz. 655), ćwiczenia wojskowe odbywają żołnierze pasywnej rezerwy, czyli osoby, które mają uregulowany stosunek do służby wojskowej, ale nie pełnią innego rodzaju służby wojskowej, nie podlegają militaryzacji oraz nie ukończyły 55. roku życia (w przypadku osób posiadających stopień podoficerski lub oficerski – 63. roku życia). Rezerwiści pasywni są powoływani na ćwiczenia: jednodniowe (do 24 godz.), krótkotrwałe (trwające nieprzerwanie do 30 dni), długotrwałe (nieprzerwanie do 90 dni) oraz rotacyjne (łącznie do 30 dni w roku, z przerwami w określonych dniach).
Na czas odbywania ćwiczeń wojskowych pracodawca musi udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego. Gdy wezwanie jest w trybie zwykłym lub ochotniczym, urlopu udziela na wniosek rezerwisty, a jeśli w trybie natychmiastowego stawiennictwa — na podstawie zawiadomienia szefa wojskowego centrum rekrutacji.
Czytaj więcej
W przyszłym roku Ministerstwo Obrony Narodowej przewiduje powołanie na ćwiczenia do 200 tysięcy osób. Chce także przyjąć ponad 17 tysięcy osób do służby zawodowej w armii.
Żołd i wyrównanie
Za czas ćwiczeń wojskowych pracownik zachowuje wszystkie prawa ze stosunku pracy, poza wynagrodzeniem. Nie oznacza to jednak, że zostaje pozbawiony środków utrzymania. Za każdy dzień odbywania tych ćwiczeń rezerwiście przysługuje od wojska uposażenie zasadnicze. Dzienna stawka dla żołnierza niezawodowego wynosi od 2,85 do 13,40 proc. najniższego uposażenia zasadniczego żołnierza – w zależności od stopnia etatowego zajmowanego stanowiska służbowego. Obecnie uposażenie zasadnicze żołnierza to 4560 zł, więc dzienne uposażenie wynosi np. dla:
- szeregowego – 129,96 zł (4560 zł × 2,85 proc.),
- kaprala – 151,12 zł (4650 zł x 3,25 proc.),
- sierżanta – 157,32 zł (4560 zł × 3,45 proc.),
- podporucznika – 191,52 zł (4560 × 4,20 proc).
Jeśli ta dzienna stawka jest niższa niż dzienne utracone wynagrodzenie za pracę, rezerwiście przysługuje świadczenie rekompensujące. Za każdy dzień służby otrzyma 1/21 miesięcznego wynagrodzenia brutto (które wykazuje w zaświadczeniu pracodawca). W przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność znaczenie ma dochód z roku poprzedzającego ćwiczenia. Stawkę dzienną oblicza – jako 1/252 dochodu – naczelnik urzędu skarbowego.
Taka rekompensata ma jednak limit. Dzienna stawka świadczenia nie może być wyższa od 1/21 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw obowiązującego w okresie poprzedzającym odbywanie ćwiczeń.
Świadczenie ustala i wypłaca wójt, burmistrz lub prezydent miasta na udokumentowany wniosek złożony nie później niż trzy miesiące od zakończenia ćwiczeń wojskowych. Jego kwotę pomniejsza o żołd.
Zleceniobiorcy mogą liczyć wyłącznie na uposażenie z wojska.
Czytaj więcej
Terytorialna służba wojskowa trwa od roku do sześciu lat, z możliwością przedłużenia. W tym czasie pracodawca nie może, co do zasady, rozwiązać umowy o pracę z żołnierzem.
Ochrona etatu
Pracodawca nie może zwolnić rezerwisty od chwili doręczenia karty powołania do czasu zakończenia ćwiczeń, poza trybem dyscyplinarnym lub z powodu ogłoszenia likwidacji lub upadłości firmy.
Stosunek pracy wolno zawsze rozwiązać na żądanie osoby wezwanej. Umowa na czas określony kończy się natomiast z upływem terminu, na jaki została zawarta – nawet gdy przypadnie podczas ćwiczeń.
Rekompensata dla firmy
Za czas trwania ćwiczeń wojskowych przez żołnierza rezerwy z nadanym przydziałem kryzysowym jego pracodawcy przysługuje rekompensata (świadczenie pieniężne) . Ma ona na celu wyrównać część kosztów poniesionych na zatrudnienie na umowę na czas określony zastępcy bądź przydzielenia innemu pracownikowi obowiązków rezerwisty. Nie ma jednak rekompensować wynagrodzenia wypłaconego zastępcom. Zwrot może objąć wydatki np. na rekrutację, przeszkolenie pracownika, badania lekarskie czy przydział odzieży i obuwia roboczego.
Pracodawca oblicza te koszty za dni trwania ćwiczeń. Przy czym stawka dzienna świadczenia pieniężnego nie może przewyższać limitu ustalonego również w wysokości 2,5-krotności przeciętnej płacy.
Wniosek składa się do szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego w ciągu 90 dni od zakończenia ćwiczeń.
Na takie świadczenie nie może jednak liczyć pracodawca, gdy powołany na ćwiczenia wojskowe pracownik nie jest żołnierzem rezerwy z nadanym przydziałem kryzysowym.
